"Müharibə –
sülhdür. Azadlıq – köləlikdir. Cəhalət – qüvvədir".
Axar.az xəbər verir ki, bu sitat Corc Oruellin "1984"
romanındandır.
Əsər 1948-ci ildə yazılsa da, 1949-cu ildə çap olunub. Romanın
adı və terminologiyası geniş yayılıb və kitabdakı situasiya
totalitar rejimləri təsvir etmək üçün istifadə edilir. Roman
dəfələrlə sosialist ölkələrində qadağan olunub, Qərb ölkələrinin
solçuları tərəfindən tənqid obyektinə çevrilib.
Corc Oruelin məşhur "1984" romanından ən maraqlı aforizmləri
təqdim edirik:
"Amma yenə də ola bilsin ki, üzündə ehkamlara inamsızlıq deyil,
sadəcə, ağıl yazılmışdı".
***
"Bir anda onların ikimənalı baxışları toqquşdu – vəssalam. Lakin
həyatı tənhalıqla kilidlənmiş adam üçün bunun özü də unudulmaz bir
hadisə idi".
***
"Kim keçmişi idarə etsə, gələcəyi də o idarə edəcək. Kim bu günü
idarə etsə, keçmişi idarə edən o olacaq".
***
"Onun zehni ikifikirlilik labirintində itmişdi. Bilərək
bilməmək; Düşünülmüş yalanı söyləyərək öz düzgünlüyünə inanmaq:
Bir-birlərini inkar etdiyini bilə-bilə iki əks fikri qəbul etmək və
hər ikisinə əmin olmaq: Məntiqlə məntiqi öldürmək: Əxlaqı elan
edərək rədd etmək: Demokratiyanın mümkün olmadığını və partiyanın
demokratiya qoruyucusu olduğunu hesab etmək: Nəyi unutmalı olduğunu
unutmaq və lazım olanda yenidən yada salmaq, sonra dərhal unutmaq
və ən əsası, bu prosesi prosesin özünə tətbiq etmək. İncəlik də elə
bundadır: Şüurlu olaraq şüuru üstələmək və bununla belə, özünü
hipnoz etdiyini bilməmək. Hətta "ikifikirlilik" sözünün özünü də
ikifikirliliyin köməyi olmadan anlaya bilməzsən".
***
"Günbəgün və hətta dəqiqədə bir keçmiş indikinə görə
uyğunlaşdırılırdı".
***
"Statistika öz ilkin halında da dəyişdirilmiş halında olduğu
kimi uydurmadan başqa bir şey deyil".
***
"Bir şey bəllidir: hər rüb kağızda astronomik sayda ayaqqabı
istehsal edilir, halbuki Okeaniya əhalisinin yarısı ayaqyalın
gəzir".
***
"Və haradasa naməlum bir yerdə, keçmişin bir hissəsini saxlamaq,
o biri hissəsini saxtalaşdırmaq və üçüncü hissəni isə yerli-dibli
məhv etmək lazım olduğuna qərar verən, siyasi xətti cızan idarəçi
beyin anonim şəkildə mövcud idi".
***
"Onda nəsə çatışmır: ehtiyatlılıq, biganəlik, hansısa xilasedici
axmaqlıq".
***
"Bizim yeni xoşbəxt həyatımız" sözləri bir neçə dəfə təkrar
olundu.
***
"Telekran dayanmadan əfsanəvi statistika püskürürdü. Əvvəlki il
ilə müqayisədə daha çox ərzaq, daha çox geyim, daha çox ev, daha
çox mebel, daha çox qazan, daha çox yanacaq, daha çox gəmi, daha
çox helikopter, daha çox kitab, daha çox körpə olmuşdu – xəstəlik,
cinayət və dəlilikdən başqa hər şey çoxalmışdı".
***
"Özünü tanıyandan bəri, ərzaq heç vaxt çox olmamışdı, heç vaxt
bütöv corabı və alt paltarı olmamışdı, mebel həmişə sınıq-sökük,
otaqlar qızdırıcısız, metroda gediş – basa-bas, evlər – rəngləri
solmuş, çörək – qara, qəhvə – iyrənc, çay – nadir hallarda,
siqaretlər – say hesabı olardı".
***
"Axı könüllü casus elə ən təhlükəlisidir".
***
"Onlar dərk etməyincə heç vaxt üsyan etməyəcəklər, üsyan
etməyincə isə dərk etməyəcəklər".
***
"Ola bilsin ki, tarixi kitablardakı hər bir söz, hətta
açıq-aşkar qəbul etdiyin sözlər də xalis uydurmadır".
***
"O, dəfələrlə olduğu kimi özünün dəli olmasının mümkünlüyü haqda
düşündü. Bəlkə, elə azlıqda, tək sayda olandır dəli. Amma dəlilik
fikri onu çox da narahat etmirdi: dəhşət olardı ki, üstəlik səhv
düşünə".
***
"Dünya möhkəmdir, onun qanunları dəyişməzdir. Daşlar bərkdir, su
mayedir, dayaqsız cisim yerin mərkəzinə doğru yönəlir".
***
"Azadlıq – iki vur ikinin dörd olduğunu söyləmək imkanının
olmasındadır. Əgər buna izn verilirsə, qalan hər şey
mümkündür".
***
"Lotereyanın işinə Uinstonun heç bir aidiyyəti yox idi. Onunla
rifah nazirliyi məşğul olurdu. Amma o bilirdi (partiyada hamı
bilirdi) ki, uduşların çoxu xəyali idi. Həqiqətdə ancaq kiçik
məbləğlər ödənilir, böyük uduşların sahibləri isə saxta şəxslər
olurdu".
***
"Səni sevirəm" sözlərindən ömrünü uzatmaq istədi və indi ən
kiçik risk də axmaqlıq kimi görünürdü".
***
"Ancaq onu görə bilməsi çox çətin idi. Şahmatda səni mat
etdikləri zaman gediş etmək qədər çətin…"
***
"Təkcə iş rahatlıq gətirirdi – iş başında hərdən on dəqiqəliyə
hər şeyi unutmaq olurdu".
***
"Mənim qaydam – həmişə kütlə ilə bir qışqır".
***
"Sənin simanda nə isə var idi. Risk etməyi qərara aldım. Yad
adamları yaxşı tanıyıram. Səni görən kimi başa düşdüm ki, onlara
qarşısan".
***
"Əgər kiçik qaydalara riayət etsən, böyükləri pozmaq olar".
***
"Adətən müharibə ilə maraqlanmayan prolların vaxtaşırı
vətənpərvərlik damarı tuturdu. Və sanki döyüş ruhunu saxlamaq üçün
raketlər həmişəkindən də çox adam qırmağa başladılar".
***
"Hətta arzu qismində belə bu, çarəsizlikdir".
***
"Yenilməz instinkt onları asılmış vəziyyətdə, günbəgün, həftədən
həftəyə gələcəksiz bugünlərini çəkib sürüməyə vadar edirdi. Hava
tükənməyincə ağ ciyərlər növbəti nəfəsi özünə çəkdiyi kimi…"
***
"Kimisə sevəndə, sadəcə, sevirsən və ona verəcəyin heç bir şey
olmasa da, yenə də ona sevgini bəxş edirsən".
***
"Əgər məni səni sevməməyə məcbur etsələr, bax bu, əsl satqınlıq
olacaq".
***
"Səni hər hansı bir şeyi – istənilən bir şeyi deməyə məcbur
edərlər, amma buna inanmağa məcbur edə bilməzlər".
***
"Son nəticədə ierarxik cəmiyyət ancaq səfalət və cahillik
üzərində qurulur".
***
"Hətta bizi idarə edən dörd nazirliyin adlarında belə faktların
həyasızcasına təhrif olunması var. Sülh nazirliyi müharibə ilə,
həqiqət nazirliyi yalanla, məhəbbət nazirliyi işgəncələrlə məşğul
olur, rifah nazirliyi isə acından öldürür. Belə ziddiyyətlər
təsadüfi deyil və sadəcə, ikiüzlülükdən irəli gəlmir: bu,
fəaliyyətdə olan ikifikirlilikdir. Zira yalnız ziddiyyətlərin
vəhdəti hakimiyyəti uzun zaman saxlamağa imkan verir. Sonsuz dövrü
başqa cür kəsmək olmaz. Əgər insan bərabərliyini həmişəlik
mümkünsüz etmək lazımdırsa, əgər yuxarılar (biz onları belə
adlandırırıq) öz yerlərini həmişəlik saxlamaq istəyirlərsə, onda
hakimiyyətdə olanların ruhi vəziyyətini dəlilik idarə etmiş
olmalıdır".
***
"Bir var həqiqət, bir də var yalan və əgər sən həqiqəti, bütün
dünyaya qarşı olsan belə, üstün tutsan, dəli deyilsən".
***
"Onu sevir və ona xəyanət etməyəcək: amma bu, sadəcə fakt idi,
hesab qaydası kimi məlum olan bir fakt".
***
"Təsdiq rəsmiyyət, amma işgəncələr həqiqi idi".
***
"Köhnəlmiş istibdadların hökmü "Etmə", totalitarların
"Etməlisən" sözləri ilə başlayırdı. Bizim hökmümüz isə "Sən varsan"
sözləri ilə başlayır".
***
"Məni sizin düşüncə tərziniz cəlb edir. İkimiz də eyni tərzdə
düşünürük, fərq bircə ondadır ki, siz dəlisiz.
Bəşəriyyət seçim qarşısındadır: azadlıq yoxsa xoşbəxtlik və
böyük əksəriyyət üçün xoşbəxtlik daha üstündür".
***
"Hakimiyyət vasitə deyil: Məqsəddir. Diktaturanın əsasını
inqilabı qorumaq üçün qoymurlar: İnqilabı ona görə edirlər ki,
diktaturanı qursunlar. Repressiyanın məqsədi repressiyadır.
İşgəncənin məqsədi işgəncədir. Hakimiyyətin məqsədi
hakimiyyətdir".
***
"Gerçək yalnız bir şeydir: ölüm onu gözləməyəndə gəlir".
***
"O, şüuru ilə təslim olmuşdu, ancaq ürəyinin toxunulmazlığını
qoruyub saxlamaq istəyirdi".
***
"O, ilk dəfə dərk etdi ki, əgər sirri saxlamaq istəyirsənsə, onu
özündən də gizlətməlisən".
***
"Onlara nifrət edərək ölmək – azadlıq elə bunun özüdür".
