Türkiyənin Birinci Dünya müharibəsi ilə bağlı arxivləri xarici tədqiqatçılarla bərabər, yerli tarixçilər üçün də qapalı olaraq qalır.

Axar.az xəbər verir ki, bunu jurnalistlərə açıqlamasında Rusiya Dumasının spikeri Sergey Narışkin söyləyib. Onun sözlərinə görə, Türkiyə arxivlərində indiyə qədər müharibə ilə bağlı gizli məlumatlar saxlanılır:

"1916-cı ildə olan Ərzurum əməliyyatlarını xatırlamaq kifayətdir. Bunun da nəticəsində rus ordusu Qafqazda türk qoşunlarını məhv etdi. Bu qələbə Türkiyəni fəlakət astanasına gətirdi və Almaniyanın müttəfiqlərindən biri praktiki olaraq sıradan çıxdı. Müharibənin bu dövrü çox diqqətlə öyrənilməlidir".

Qeyd edək ki, 1916-cı il Ərzurum əməliyyatları nəticəsində Rusiya orduları Qafqazdan Anadolunun içərilərinə qədər irəlləməyə nail olublar. Maraqlı məqam orasındadır ki, məhz belə məqamda Rusiya ermənilərin yardımından istifadə edib. Osmanlı ordusunu arxadan vurmağı bacaran ermənilər rusların şəhərlərə rahat şəkildə girməsinə şərait yaradıb. Məhz bu qalibiyyətlərdən sonra Van, Bitlis, Muş, Ərzurum, Ərzincan, Trabzon şəhərlərində müsəlmanlara qarşı böyük qətliamlar başlayıb.

1917-ci il çevrilişindən sonra Osmanlı torpaqlarını tərk etmək məcburiyyətində qalan ruslar məşhur türk qatili Andranik Ozanyanın rəhbərliyi altında burada "Qərbi Ermənistan müvəqqəti hökuməti" yaratdılar. Lakin ermənilərin buradakı hökmranlığı uzun müddət davam etmədi. 1916-cı il əməliyyatları və ermənilərdən Osmanlı ərazilərinə hücum zamanı istifadə etmək planları Rusiya tərəfindən hələ I Dünya savaşı başlamazdan öncə planlaşdırılıb.