Ana səhifə Foto |
Fotoqalereya: Dağlıq Qarabağı tərk edənlər...
Axar.az xəbər verir ki, BBC-nin rus xidmətinin saytında Bakıda məskunlaşdırılan Dağlıq Qarabağ məcburi köçkünlərindən söz açan fotoreportaj belə adlanır. Hər bir foto fikir və düşüncələrini, qayğı və ümidlərini bölüşən məcburi köçkünlərin həyat tarixçəsi ilə müşayiət olunur.
Əlli beş yaşlı Roza Nağıyeva qızı və nəvəsi ilə birlikdə Bakı Slavyan Universitetinin yataqxanasında yaşayır. 1992-ci ilin fevralında erməni silahlı dəstələrinin Xocalıda yüzlərlə dinc sakini qanına qəltan etdiyi qırğından qaçıb Bakıya gəliblər. Roza deyir ki, meşədə daldalanmalı olub, ayaqları donub. Bu hadisədən sonra beş il ayaqqabı geyinə bilməyib.
Yataqxananın qarşısında oturan qocalar artıq 20 ildən çoxdur ki,
Bakıda yaşayırlar. Amma yenə də evlərinə, Qarabağa qayıtmaq
arzusundadırlar. Səksən yaşlı Həmzə Təhməzov (ortada) deyir: "Kimi
cinayət törədib həbsxanaya düşür, biz isə artıq uzun illərdir
həbsxanada yaşayırıq". Doxsan iki yaşlı Şükür Quliyev (soldan
ikinci) deyir ki, yataqxanadakı bu otağı ona 1990-cı illərin
əvvəlində Təhsil Nazirliyi verib: "Burada da pis deyil, yaşamaq
olar, amma bütün xəyallarımız və arzularımız doğma yurdumuzla
bağlıdır".
Aida Atakişiyeva artıq 23 ildir Binəqədi rayonunda ev kirayə edir. Evindən didərgin düşəndə 27 yaşı olub. O deyir ki, ev-eşiyindən uzaqda yaşamağın ölümdən bir o qədər də fərqi yoxdur: "Uşaqlarının istədiklərini onlara verə bilməmək çox ağırdır. Hər şey yaxşı idi, amma yurdumuzdan qopub düşdük və hələ də həyatın dibindəyik".
Xocavənddən (Ermənistanda bu şəhəri Martuni adlandırırlar)
qaçanda 29 yaşlı Vüsalə Əliyevanın altı yaşı olub. O, iki övladı
ilə birlikdə yaşadığı kiçicik otağı göstərir. Otaq o qədər kiçikdir
ki, hərəkət etmək mümkün deyil. Dolabdakı nəm pal-paltar burada
rütubətin səviyyəsindən xəbər verir. Vüsalə rütubət qoxusunu
pəncərələri açıq saxlamaqla təmizləməyə çalışır. Uşaqlarını isə
qonşularının evində yatırdır.
Qonşuları – İsmayılovlar ailəsi Ağdamdandır. İki oğlan övladını
bir otaqda böyütməyin nə dərəcədə çətin olduğundan danışan ev
sahibəsi deyir: "Qaçmaq məcburiyyətində qalanda doqquzuncu sinifdə
oxuyurdum. İndi 40 yasındayam. Yır-yığışımız da, biş-düşümüz də,
yaşayışımız da bu otaqdadır. Evin kişisi ilə küsüb-barışmağımızda
elə bu otaqda, uşaqların gözünün qabağında olur. Böyük oğlum artıq
10 yaşındadır. Kardioloq olmaq istəyir".
Əsgər İsmayılov da həmin yataqxanada yaşayır. Füzuli rayonundan
olan məcburi köçkün çətinliklərdən danışmağı sevmir. O sual verir:
"Bu barədə daha nə qədər danışmaq olar? Axı bu, kimə lazımdır?"
Sonra belə şəraitdə iki uşaq böyütməyin çox ağır olduğunu əlavə
edərək deyir: "Biz hər şeyimizi itirdik. Sərgərdan həyat hər şeyi
məhv etdi. Uşaqlarım heç Füzulinin harada olduğunu
bilməyəcəklər".
Altmış yaşlı Vidadi Əzizov da əslən Füzulidəndir. İndi o,
Rəsulzadə qəsəbəsində fəaliyyətini dayandıran sanatoriyada yaşayır.
Keçmişini xatırlayan zaman köks ötürərək deyir: "Doğulduğun yer
həmişə müqəddəsdir". Vaxtilə ailəsinin özünü tam təmin etdiyini
bildirən Vidadi kişi deyir: "Dükandan ancaq şəkər tozu alırdıq.
Qalan hər şeyi özümüz hazırlayırdıq, hətta çörək bişirirdik. Burada
isə hər şeyi itirdim. Uşaqlarım isə adət-ənənələrimizi itirdi.
Ənənələrimiz, dünyaya baxışımız, hörmət-izzətimiz, məhəbbətimiz –
hamısı itdi. Axı mühit məhəbbətə də təsir göstərir".
Altmış doqquz yaşlı Xanım Talıbova üç nəvəsi ilə birlikdə Binəqədi
rayonunda əməkçilərin yataqxanasında yaşayır. Oğlu və üç nəvəsilə
bir yerdə yaşadığı otağı göstərən zəngilanlı məcburi köçkün deyir:
"Araz çayını keçən vaxtdan 25 ildən çox ötür. Heç nəyimiz
qalmayıb". Daha sonra balalarının otağın hansı künclərində
yatdığını göstərərək Zəngilandakı ikimərtəbəli evini və limon
bağını xatırlayır.
Tarix
2016.06.21 / 22:15
|
Müəllif
Axar.az
|