Qətərin atdığı addım OPEK-in gələcəyi ilə bağlı ciddi suallar doğurur.

Bu sözləri Axar.az-a Qətərin OPEK-dən çıxmaq qərarını və bu addımın təşkilatın işinə təsiri haqda danışan iqtisadçı Natiq Cəfərli deyib. Ekspert hesab edir ki, Vyana görüşündə Qətərin OPEK-dən rəsmən ayrılması məsələsi təsdiqlənəcək:

“Gündəlik 600-650 min barrel neft hasilatına malik olan Qətər körfəz ölkələri arasında kifayət qədər nüfuza malikdir. Qətər əsasən qaz hasilatı ilə tanınır. Son zamanlar Qətərlə Səudiyyə Ərəbistanı arasında siyasi və iqtisadi anlamda müəyyən ziddiyyətlər yaşanıb. Hətta bir müddət öncə Ər-Riyad Qətərin blokadasını da gündəmə gətirmişdi. Qətərin atdığı addım əslində OPEK-in gələcəyi ilə bağlı ciddi suallar doğurur. Dekabrın 6-7-sində Vyanada gerçəkləşəcək görüşdə hasilatın yenidən azaldılması ilə bağlı qərarın müzakirəsi gözlənilir. Bu, vacib bir görüş olacaq. Çünki OPEK-in nizamnaməsinə uyğun olaraq ölkələrin üzv olmaq və üzvlükdən çıxmaq barədə müstəsna hüququ var. Yəni sözügedən məsələ səsvermə ilə həll olunmur. Əgər Qətər Vyana görüşündə qərarını rəsmən bəyan etsə, artıq təşkilatda qalmayacaq”.

İqtisadçı Qətərin OPEK-dən ayrılmasının səbəblərinə də aydınlıq gətirib:

“Qətərin qərarı OPEK-in gələcəyi ilə bağlıdır. Belə ki, ABŞ OPEK-in gələcəkdə də qiymətlərlə manipulyasiya etmək üçün hasilatın azaldılması yolunu tutmasına qarşı NOPEC qanun layihəsini hazırlayır. ABŞ sözügedən layihəni Konqresə təklif edib. Qanun layihəsinə artıq ABŞ Ədliyyə Nazirliyi də rəy verib və onun Konqresə təqdim olunmasında problem görməyib. Bu məsələyə yanvarda baxacaq. Qanun layihəsinə görə, ABŞ-da fiziki və hüquqi şəxslər OPEK-ə qarşı maddi təzminat iddiası qaldıra və kartel sövdələşməsinə uyğun olaraq OPEK-in süni qiymət artımını əsas gətirərək kompensasiyalar ala biləcəklər. Qətər də məhz bu səbəbdən OPEK-dən çıxır”.

Ekspert Qətərin OPEK-dən çıxmasının Səudiyyəyə də bir siqnal olduğunu deyib:

“Əgər Ər-Riyad hasilatın azaldılması yolu ilə Rusiya ilə birgə hərəkət etsə, ABŞ-ın sözügedən qanun layihəsi ilə cəzalanacaq. Çox güman ki, Qətərin atdığı addım Səudiyyə üçün də bir həyəcan siqnalı olacaq və Vyanada hasilatın azaldılması ilə bağlı gözlənilən qərarın verilməsi sual altına düşəcək. Əgər bu baş verərsə, neft qiymətlərində növbəti enmələri müşahidə edə bilərik. Təbii ki, Vyana görüşündən sonra sözlü müdaxilələr də istisna edilmir. Məsələn, Rusiya gündəlik hasilatı 150 min barrel, Səudiyyə isə 300-400 min barrel azalda biləcəyini açıqladı. Ona görə də son iki gündə neft qiymətləri 58 dollardan 62 dollara qədər qalxdı”.

Ekspert qeyd edib ki, Qətərin OPEK-dən çıxması neft qiymətlərində kəskin azalmaların olması ehtimalını şübhə altına alır:

“Qətər OPEK-dən çıxması fonunda hasilatın azaldılması ilə bağlı bazarların gözlədiyi böyük rəqəm alınmasa, Vyana görüşündən sonra neft qiymətləri təqribən 55 dollar səviyyəsində sabitləşəcək”.

Qeyd edək ki, Qətər ötən gün OPEK-dən çıxacağını elan edib. Rəsmi Doha belə addım atmasına səbəb kimi sıxılmış təbii qaz istehsalını artırmaq istəyini göstərib.