Ukrayna qərarını verdi. Noyabrın 28-29-u Litvanın
paytaxtı Vilnüsdə keçiriləcək Zirvə toplantısı ərəfəsində Ukrayna
Avropaya inteqrasiya prosesini dayandırdı. Bəs bu qərar Şərqi
Avropa tərəfdaşlığı proqramının digər üzvlərinə, o cümlədən
Azərbaycana necə təsir edəcək?
"Axar.az"ın ANS-ə istinadən xəbərinə görə, hələ
bir neçə gün əvvəl Vaşinqton Ukraynanı Avropa Birliyi ilə
Assosiasiya müqaviləsini imzalamağa çağırırdı. Bu gün isə artıq
bunun yaxın gələcəkdə, Vilnüs Zirvəsi çərçivəsində baş verməyəcəyi
aydındır. Rəsmi Vaşinqton öz məyusluğunu gizlətmir.
Departament sözçüsü Cen Psaki Dövlət Katibinin Ukraynaya
planlaşdırılan səfərinin də təxirə salındığını elan edir. Görünür,
Con Kerrinin Kiyevdə keçiriləcək ATƏT-in Zirvə toplantısında
iştirakdan imtina qərarı Ukraynanın seçiminə etirazı nümayiş
etdirməyə hesablanıb.
Vilnüs zirvəsinə aparan yolun asan olacağını heç kəs düşünmürdü.
Lakin Zirvə ərəfəsində əvvəl Ermənistanın, indi isə Ukraynanın
Avropaya arxa çevirməsi Vaşinqtonda Rusiyanın təzyiqinə baş əymək
kimi dəyənləndirilir. ABŞ paytaxtında hesab edirlər ki, Rusiyanın
ticarət məhdudiyyətləri tətbiq etməsi, sərhədə nəzarət qaydalarını
gücləndirməsi, bilinən və bilinməyən təhdidlər öz nəticəsini
verib.
Bununla belə, Gürcüstan öz seçimində qərarlı görünür.
Gürcüstanın ABŞ-dakı səfiri Arçil Gegeşidze deyir ki, Tiflis öz
qərarını verib və Vilnüsda Avropa Birliyi ilə olan Assosiasiya
müqaviləsini imzalayacaq: "Biz Assosiasiya müqaviləsini
imzalayacağıq və dərhal da bu prosesə baş vurmağa hazırıq. Rusiya,
əlbəttə ki, bu prosesdən narazıdır. Rusiya bunu, özünün dediyi
kimi, milli maraqlarına zidd hesab edir. Ukrayna və Moldovaya qarşı
ticarət məhdudiyyətləri, embarqolar tətbiq edir. Gürcüstan bu
təzyiq prosesindən artıq keçib və şükürlər olsun ki, salamat
çıxıb".
"Şərq Tərəfdaşlığı"nın 6 üzvündən 2-nin Vilnüs zirvəsinə əliboş
getməsi diqqəti digər 4 ölkəyə yönəldir. Avropa Birliyi və ABŞ
zirvəyə bir neçə gün qaldığı vaxt bu əməkdaşlığın Rusiyaya qarşı
yönəlmədiyini və üzv ölkələrə misli görünməmiş dividentlər vəd
etdiyini iddia edirlər.
ABŞ hökuməti Vilnüs sammiti ərəfəsində yaranmış şəraiti "imkan"
adlandırır. Bəs iqtisadiyyatı sürətlə inkişaf edən Azərbaycan üçün
fürsət nədən ibarətdir?
Zirvə toplantısına ev sahibliyi edəcək Litva özünü Şərq
Tərəfdaşlığının ən gözəl nümunəsi hesab edir. Litvanın ABŞ-dakı
səfiri Azərbaycanı çox götür-qoy etmədən Avropa, eləcə də, ABŞ
bazarlarının təklif etdiyi misilsiz azad bazar imkanlarından
yararlanmağa çağırır.
Litvanın ABŞ-da səfiri Darbo Laikas: "Litva "biz bunu edə bilərik"
fəlsəfəsinin ən gözəl nümunəsidir. Sovetlər bizi işğal etmişdi,
iqtisadiyyatı dövlət idarə edirdi. Biz Assosiasiya müqaviləsini
imzaladığımız gündən üzv qəbul olunanədək iqtisadiyyatımız 6 dəfə,
üzv olduğumuz gündən də indiyədək daha 2 dəfə böyüyüb. Bu gün Litva
- dünyaın ən sürətlə böyüyən iqtisadiyyatlardandır".
Lakin Azərbaycan üçün seçim yalnız iqtisadi faktorlara əsaslana
bilməz. Torpaqlarının 20%-i işğal altında olan Azərbaycan üçün
ərazi bütövlüyünə dair aydın zəmanət verilmədiyi halda, Şərqi
Avropa tərəfdaşlığı bir o qədər də cəlbedici görünməyə bilir.