Türkmənistanla Rusiya arasında qaz əməkdaşlığının
dayanması Brüssel üçün Aşqabadla danışıqların yeni mərhələyə
keçməsi baxımından mühüm bir şansdır.
Bu barədə Axar.az-a iqtisadçı alim Vüqar Bayramov açıqlama
verib. Ekspert Rusiyanın türkmən qazından imtina etməsi fonunda
Transxəzər layihəsinin gələcək perspektivlərindən danışıb:
"Rusiya Türkmənistandan qaz almaqla bu ölkənin dünya bazarlarına
çıxış imkanlarını xeyli dərəcədə məhdudlaşdırırdı. Sözsüz ki,
burada siyasi dairələrin də fəaliyyəti yüksək idi. Bu da özünü məhz
qaz anlaşmasında göstərirdi. Nəzərə alsaq ki, Rusiya Avropadakı
mövqeyini hələ də qoruyub saxlayır və qitə alternativ qaz
mənbələrindən tam istifadə etmək imkanlarına malik deyil. Rusiyanın
Türkmənistandan qaz nəqlini dayandırması daha çox siyasi
məqsədlərdən qaynaqlanır. Bəzi məlumatlara görə, Rusiya müəyyən
vaxtdan sonra Türkmənistandan qaz nəqlini bərpa edə bilər. Ancaq
son addım Moskvanın Aşqabada siyasi təzyiqidir. Əgər Rusiya bazar
olaraq Türkmənistan üçün əhəmiyyətini itirirsə, Türkmənistan isə
Rusiya vasitəsilə Avropa bazarına çıxış imkanlarını azaldarsa, o
zaman Aşqabad Şərqə, xüsusilə Asiya bazarına çıxmağı planlaşdıra
bilər. Eyni zamanda, Aşqabad Transxəzər qaz kəməri vasitəsilə
Avropaya çıxış imkanlarını da artırmış olar".
İqtisadçının sözlərinə görə, Türkmənistanın Transxəzərə
qoşulması layihənin rentabelliyini artıracaq:
"Türkmənistanın layihəyə qoşulacağı halda 1-ci mərhələdə Türkiyə
və Avropa bazarına çıxarılan qazın həcminin artırılması mümkündür.
Çünki 16,6 milyard kub metr qaz Şahdəniz-2-ci fazasından ixrac
ediləcək mavi yanacaqdır. Türkmənistanın Transxəzərə qoşulması
TANAP və TAP-ın ötürülmə qabiliyyətini və rentabelliyini artıracaq.
Əslində, Rusiyanın qərarı Brüssel üçün Aşqabadla danışıqların yeni
mərhələyə keçməsi baxımından mühüm bir şansdır. Nəticədə türkmən
qazı Cənub qaz dəhlizi vasitəsilə Avropa bazarına çıxarılacaq. Bu,
Azərbaycan üçün əhəmiyyətli, xərclənən vəsaitlərin qısa zamanda
ödənilməsi ilə tərəflərin gəlir imkanlarının artırılması baxımından
da önəmlidir".
Qeyd edək ki, "Qazprom" yanvarın 4-də Türkmənistandan təbii qaz
alışını dayandırıb.