Bu gün Azərbaycanda və paralel olaraq 4 ölkədə eyni vaxtda baş verən və əhalinin kifayət qədər təşvişinə səbəb olan zəlzələ dünyanın seysmik mənzərəsini bir daha gündəmə gətirdi.

Yer üzərində zəlzələlərin paylanmasına nəzər yetirsək, onların uzun və dar qurşaqlar boyunca bölündüyünü görmək olar.

Hazırda dünyada üç əsas zəlzələ qurşağının olduğu alimlər tərəfindən müəyyən edilib. Bunlar içərisində ən böyüyü Sakit Okean qurşağı hesab edilir. Yer üzərində baş verən tektonik çalxalanmaların 68%-i məhz bu zonada müşahidə edilir. Əgər dünyadakı seysmik aktiv nöqtələrə də diqqət etsək, məhz bu qurşaqda yerləşən ölkələrin daha çox təhlükə altında olduğunu görə bilərik. Sakit Okean qurşağında yerləşən ölkələr sırasında İndoneziya, Yaponiya, Flippin və digərlərinin adları yer alır.

İkinci daha aktiv qurşaq Avropa və Asiya arasında uzanır. Bu təxminən Himalay dağlarından Alp dağlarına qədər uzanan bir hissəni əhatə edir. Azərbaycan da məhz bu sistemin üzərində yerləşir. Hazırda Yer üzərində baş verən zəlzələlərin 21%-i Avropa və Asiya arasında uzanan qurşağın payına düşür. Bu qurşaqda yaxın zamanlarda baş verən ən dəhşətli zəlzələrə misal kimi Türkiyə (Vanda) və İran göstərilə bilər. Zəlzələlər nəticəsində minlərlə insan uçqunlar altında qalıb həlak olmuş, evlərindən didərgin düşmüşdülər.

Üçüncü ən mühüm qurşaq isə Atlantik okeanından başlayır. Onun payına isə Yer üzərində baş verən zəlzələlərin 11%-i düşür.

Alimlərin proqnozlarına görə, hər il Yerdə 150.000 zəlzələ qeydə alınır. Ancaq bunların əksər hissəsi o qədər zəif olur ki, insanlar onu hiss etmirlər. Bundan başqa isə hər il dünyada böyük itkilərə yol açan zəlzələlərin sayının 20 ilə 50 arasında olduğu qeyd edilir.

Ən təhlükəsiz ərazilər

Bəs dünyada bu kimi hadisələrdən uzaq olmağı bacaran yerlər varmı? Təbii ki var. Hazırda yer üzərində ən az seymik aktivlik göstəricisinə malik olan yerlər sırasında Avstraliya, Amerika qitəsinin şərq sahilləri, Antarktida, Kanada, Şimali Avropa, Sibir, Ərəbistan yarımadası göstərilir. Alimlər bunu onların daha köhnə tavalar olması ilə əsaslandırırlar.

Hazırda ekspertlər yer üzərində olan ən fəal seysmik zonaları aşağıdakı kimi sıralayırlar :

1. Yaponiya

2. Çin Xalq Respublikası

3. İran

4. Türkiyə

5. Pakistan

6. Asiya qitəsinin xüsusiylə cənub hissələri

7. Amerika qitəsinin qərb sahilləri (xüsusiylə Çili)