Adı gələndə hər kəsin üzünə gülüş qonur. Ancaq içində qışqıran kədərlərin yatdığına şübhə yoxdur. Bəlkə də onun gülüşünün haylı-küylü olması da elə bu kədərin səsini batırmaq üçündür. Adını yazmasaq belə, söhbətin kimdən getdiyi bəllidir - Xalq artisti Arif Quliyev.

- Necəsiz, Arif müəllim?

- Sizə nə var necəyəm, bəyəm həkimsiz? Yaxşı, siz necəsiz?

- Sizinlə əlaqə saxlayanda soruşdunuz ki, hardandı – axirətdən? Niyə ağlınıza dərhal axirət gəldi? Yoxsa?..

- (Gülür) Bilirsiz, əslində 60 yaşdan sonra onsuz da üzü o tərəfədi və heç kim o tərəfdən sığortalanmayıb, yəni hamı ora ünvanlıdı, bir gələnlə, bir gedənin qarşısını almaq qeyri-mümkündür. Bu, Allahın işidir. Bilərəkdən ki, axirət var, gərək hər kəs ona görə bu həyatda davransın. Heç olmasa, yaşadığı dövrdə ona qismət olan illər ərzində yaxşı olmağa çalışsın. Gərək öləndə də onu rəhmətlə yola salsınlar. İş təkcə bu həyatda doğulub pul yığmaqla deyil, imarət tikməklə deyil, məsələn, "hər şey mənimdi" deməklə deyil, ona görə də Axar.az saytını axirətlə əvəzlədim. O gün bir toyda idim, dedilər ki, Dinməz müəllimə söz verək, mənsə dedim, Bilməz müəllimə söz verək, Dinməzi Bilməzlə əvəz elədim. Bilirsiz, hər sözün bir dönməsi var, zarafatla nəsə deyirsən ki, insanlarda bir xoş təəssürat yaransın. Yəni, söz belə bir şeydir ki, yüz yerə yozmaq olur və axmaq adam çox azdı, amma nədənsə hara gedirsənsə sənin qarşına onlar çıxır.

- Haçansa kimisə öldürmək keçibmi ürəyinizdən?

- Yox, mən heç vaxt kimsəni öldürmək istəməmişəm və arzulamamışam, heç kəsə də belə bir şeyi arzulamaram.

- Arif müəllim, bəs kimisə güldürə-güldürə öldürmək, ya da öləni diriltmək istədiyiniz olubmu?

- Məsələn, bu həyatda bir-birinə küsənləri, həyata küsənləri, ölümə qədər, intiharın eşiyinə qədər gələnləri biz obrazlarımızla güldürmüşük, depressiyadan çıxartmışıq və onu yenidən canlı həyata qaytarmışıq. Bir ailə tanıyıram ki, bir evin içində ərlə arvad küsülü olublar və ayrı-ayrı otaqlarda oturub televizora baxıblar, birdən bir komediya olub, bunlar ona baxıb o qədər gülüblər ki, bilmədən, fərqində olmadan küsülü olduqların unudub barışıblar. Gülüş insanı yaşadır, qəmsə öldürür. Mənsə, həmişə gülüşümlə yaşatmışam, yaşatmağa çalışmışam.

- O vaxt xəbərin formaları ilə bağlı məşhur yumoristik parçanız vardı - ağlamalı, hırıldamalı xəbərlər-filan deyə. Bəs sizdə indi vəziyyət hansındandı?

- Nə bilim, vallah, mən hırıldamağı heç başa düşmürəm. Hırıldamaq gülmənin şit formasıdır, bunu daha yaxşı şitoloqlar bilər. O insan hırıldayır ki, heç nəyi başa düşmür, o insan ağlayır ki, o, hər şeyi anlayır. Əgər düşüncəsi olan, hissləri olan insan nəyəsə ağlayırsa, deməli, ağlamaqla öz ürəyini boşaldır, düşdüyü vəziyyətdən çıxa bilmir. İnsan həyata gələndə ətrafda hər kəs gülür, amma o, ağlayır. Bunu yozmaq da olar ki, mən müvəqqəti gəlmişəm və sonradan görür ki, həyat gözəldi, yaşamağa, yaratmağa dəyər və bununçün gülür, güldürür. İnsan yaşlandıqca yenidən uşaqlaşır və təkrarən ağlamağa başlayır. Məndə indi, bu dəqiqə nə hırıldamalı, nə də ağlamalı bir durum var.

- Bildiyimiz kimi, ötən günlərdə düşmənlə atışmalarda şəhidlər verdik, amma nədənsə onların dəfninə demək olar ki, bizim sənət aləmindən kimsənin qatılmadığını gördük. Şəhidlərimizin dəfnləri belə bitmədən sənətçilər konsertlər verdi, ictimai nəqliyyatda musiqilər heç susmadı, hər kəs dedi-güldü. Sizin fikrinizcə, bu, beləmi olamlıydı?

- Bilirsiz, bu, böyük itkidi, əslində bir nəfər də böyük itkidi. Amma düşmən tərəfin də itki verməyi bizə bir az təsəlli oldu, onlar itki verməsəydi, bunun təsəllisi olmazdı və bu, daha dəhşətli məqam olardı. Şəhidlərimiz bizim rahatlığımız üçün şəhid olublar, bizim üçün vuruşublar, bizim azadlığımız, bizim rahatlığımız üçün. İcazə versələr, bir gecədə Qarabağı, torpaqlarımızı alarıq. Mən tez-tez səhrəd bölgələrinə əsgərlərlə görüşə gedirəm və görürəm necə ruh yüksəkliyi var. Qaldı ki sənətçilərə, bu, hər kəsin öz işidir, amma mən getdim Biləsuvar rayonuna, Neftçalada, Masallıda dəfnlərdə iştirak etdim. Bir Xalq artisti kimi sənətlə bağlı fikirlərimi deyə bilərəm, amma bu məsələyə çox da müdaxilə edə, kiminsə işinə qarışa bilmərəm.

- Arif müəllim, bəs kinomuzda vəziyyət necədir? Sizcə, kinomuza yetərincə qayğı varmı? Yaradıcılığınızdan nə xəbər?

- Sualınızın birinci və ikinci hissəsi yox, üçüncüsü mənlikdir, ona cavab verərəm. Kinonun durumu ilə bağlı kinonun direktoru danışa bilər, nazir danışa bilər, amma ümumi sənətə qayğı var, prezident qayğı göstərir, pul ayırıb, yeni gənclər ortaya çıxır. Filmə gələndə isə, bu dəqiqə 4-5 yeni film çəkilir, ikisi də istehsal olunub, birində isə mən baş rolda çəkilmişəm. Sentyabrda premyerası olacaq, Fikrət Əliyev və Kənan Məmmədov çəkib, adı da "Son dayanacaq"dır. Çox gözəl film olacaq, yəni insanın son dayanacağı qocalar evidir, filmdə gənclərin, övladların ata-anaya münasibəti bir az ciddi, bir az komik vəziyyətdə onlara çatdırılıb.

- Yeri gəlmişkən, indiki gəncliyə ümidiniz necədir?

- Bugünkü gənclikdən çox şey gözləyirəm, gənclər qaynar bulaqdır və bu gün hər sahədə gənclər təşkilatlarımızın gördüyü işləri qiymətləndirirəm. Teatrda da gənclər var və o gənclərə də böyükümidim var, amma onların da qayğıları var, buna baxmayaraq, onlar öhdələrinə düşən işi yerinə yetirirlər.

- Arif müəllim, oglunuzla bağlı məsələni yada salmaq istəməzdik, ama sizin kimi bir sənətkara aid hər şey maraq çəkir…

- Oğlumu bağışlamışam, onun böyük bir səhvi oydu ki, pis uşaqlara qoşulmuşdu və onların da güdazına getdi. Mən onu bagışlamalıydım, çünki biz böyüklər bağışlamalıyıq ki, gənclərimiz yenidən səhv hərəkət etməsinlər. Ona görə də insan həmişə bağışlamağı bacarmalıdır. Onun ailəsi isə ayrılıb gedib, nəvələrim analarının yanındadır. Bugünkü gənclik böyüklərini dinləməlidir ki, özləri də yaşlananda onları da dinləyən olsun.

- Ədəbiyyatla aranız necədir? Və son oxuduğunuz kitab?

- Anarın son çıxan cildliklərinin üçünü almışam, İsa Muğannanın yeni kitabı çıxıb, onu almışam və sonra bizim Nüsrət Kəsəmənlinin də kitabını oxuyuram. İnsan ölənəcən öyrənməli, öyrəndiyini insanlara çatdırmalıdır. Mənə elə gəlir ki, biz az oxuyuruq, çox oxumalıyıq ki, söz, zəka sahibi olaq, qarşımıza elə suallar çıxar ki, qalarıq belə. Gərək hər şeyi bilək. Mən ədəbiyyatı çox sevirəm, söz müqəddəsdir mənimçün.

- Bu günəcən hansısa parodiyanıza qadağa qoyulubmu?

- Qadağa qoyulmayıb, yox, amma bir vaxt İlhamə Quliyevanı tez-tez parodiya edirdim və o bir gün mənə nöqsan tutaraq dedi ki, sən bu parodiyada şitliyə yol verirsən. Nəzərə aldım, öz üzərimdə işlədim, səhvimi düzəltdim, artıq o da mən parodiya edəndə məndən narazı qalmır. Hər adamı da parodiya etmək olmur, bu, çox çətindir.