"Həkim səhlənkarlığının qurbanlarına qanun nə mənəvi, nə maddi təzminat nəzərdə tutur".

Müalicəsi üçün gənclərin vəsait toplayıb Türkiyəyə göndərdiyi 17 yaşlı Nərmin Hüseynlinin ölüm xəbəri Azərbaycan səhiyyəsinin bərbad vəziyyətini sübut etməyə kifayət etdi. Səhv diaqnoz nəticəsində qalxanvari vəzidən əməliyyat olunan Nərminin xərçəng xəstəliyinə tutulmasını ancaq İran həkimləri müəyyən edə bildi. Həkim səhlənkarlığının nə ilk, nə də sonuncu qurbanı olan N. Hüseynli bu gün dəfn edilsə də, onun ölümündə əli olanlardan kiminsə məsuliyyətə cəlb ediləcəyi inandırıcı görünmür. Həkim səhlənkarlığının qurbanı olan 17 yaşlı gənc qıza və ailəsinə qanun heç bir maddi, mənəvi təzminat nəzərdə tutmur.

"Axar.az"a danışan hüquqşünas Müzəffər Baxışov Azərbaycanda ümumiyyətlə belə bir təcrübənin olmadığını deyir: "Konstitusiyada da həkim səhlənkarlığının qurbanı olan insanlara hansısa təzminat, mənəvi və ya maddi yardım nəzərdə tutacaq maddə yoxdur. Belə hallarda dövlət ancaq ölən şəxsin dəfn xərclərini qarşılayır. Ancaq bu da bəzi hallarda mümkündür. Əgər ailə sübut etsə ki, həqiqətən də ölən və ya şikəst qalan şəxs həkim səhlənkarlığının qurbanıdır, bu halda həkimi məhkəməyə verə, təzminat tələb edə bilər. Ancaq digər hallarda qanunla zərərçəkən ailəyə heç bir maddi və ya mənəvi təzminat nəzərdə tutulmur. Yalnız konstitusiyanın 142-ci maddəsinə görə, həkim xəstəyə yardım etməkdən imtina etdiyi təqdirdə cəzalandırıla bilər".

Beynəlxalq təcrübədən danışan hüquqşünas deyir ki, Avropada dövlət zərərçəkən ailənin istənilən halda bütün hüquqlarını qorumağı öhdəsinə götürür: "Pasiyent həkimin müalicə, müayinəsindən narazı olduğu halda belə, onu məhkəməyə verə bilər. Hətta beynəlxalq təcrübəyə görə, həkim cinayət məsuliyyətinə də cəlb edilə bilər. Bizdə hələ ki, belə bir praktika yoxdur. Vətəndaş həkim məsuliyyətsizliyinin qurbanı olduğunu sübut edə bilmir. Subut etsə belə, çox az həkim cəzalandırılır. Halbuki bu tip faktlar çoxdur".

Cərimə artırmaq yox, peşə fəaliyyətinə son qoyulmalıdır

Tibb elmləri doktoru Adil Qeybulla deyir ki, bu tip ölüm hallarında tibbi-ekspertiza ən doğru yoldur. O, hesab edir ki, təqsirləndirilən həkimin peşə fəaliyyətinə son qoyulmalıdır: "Nərminin acı taleyi ilə mən də bir həkim kimi maraqlandım. Xanımın vəziyyətinin pis olduğu ortada idi. Belə hallarda xəstənin yaşama şansı çox azdır. Əlbəttə, əgər Nərminin bu vəziyyətə düşməsində həkim səhlənkarlığı sübut edilərsə, mən də həkimlərin cəzalandırılmasının tərəfdarıyam. Belə hallarda tibbi-ekspertiza təmin edilməlidir. Araşadırma aparılmalıdır. Peşəkar ekspertlər bu işlə məşğul olmalıdır. Ancaq bizdə tibbi-ekspertizadan öncə hüquq mühafizə orqanlarına müraciət edirlər. Ekspertiza o qənaətə gəlsə ki, şəxs həqiqətən də həkim səhlənkarlığının qurbanı olub, bu halda həmin həkim cəzalanmalıdır. Belə həkimlərə cinayət işi açmaqla məsələ həll olunmur. Ümumiyyətlə, həkimin peşə fəaliyytinə son qoyulmalıdır. Həkim kimi fəaliyyəti qadağan edilməlidir".

A.Qeybulla deyir ki, Avropa ölkələrində dövlət savadına, qabiliyyətinə etibar etdiyi həkimlərə tibb diplomu verir: "Almaniyada tibb təhsili olan birinə diplom verilirsə, həmin həkim 10-15 il müddətində dövlət tərəfindən ona verilən diplom sayəsində fəaliyyət göstərə bilər. Bu diplom dövlətin həkimə verdiyi etibarnamədir. Almaniyada istənilən xəstənin müalicəsi kliniki protokollarla həyata keçirilir. Əgər müayinə zamanı əlavə xəstəlik, narahatçılıq ortaya çıxırsa həkim xəstəni lazımi yerə yönləndirir. Səhv diaqnoz qoyan həkim buna məhkəmə qarşısında cavab verməli olur. Azərbaycanda baş verən bu tip problemlərin qarşısını həkimlərə sərt cəzalar verməklə həll etməyə çalışırlar. Milli Məclis hər dəfə cəzaları sərtləşdirir, cərimə artırır. Bu, həll yolu deyil. Tibbi təhsili çox aşağı olan, bəzən hətta bu haqda anlayışı olmayan insanlara tibb işçisi işləməyə imkan vermək olmaz. Buna nəzarət etmək lazımdır".

Mənə Bakıda diaqnoz qoya bilmədilər

Bir neçə il öncə xərçəng xəstəliyindən əməliyyat olunan əməkdar artist Kübra Əliyeva onun taleyini yaşayan Nərminin ölümündə həkimləri günahlandıra bilmədiyini deyir: "Mən indi həkimlərin sayəsində ayaq üstəyəm. Heç vaxt ağlıma gəlməzdi ki, Onkoloji mərkəzə müayinəyə gedim. Mənim də xəstəliyimi 2 ildən sonra müəyyən etdilər. Həkimə uzun müddətli boğaz ağrısı, öskürək şikayətilə getmişdim. Bakıda diaqnoz qoya bilmədilər mənə, problemimin nədən ibarət olduğunu tapa bilmədilər. Türkiyəyə getdim. Orada öyrəndim ki, sol süd vəzimdə xərçəng var. Ancaq müalicəmi, əməliyyatımı öz ölkəmizdə keçirdim. Türkiyədə olduqca güclü və peşəkar həkimlər var, ancaq bizdəki kimi müasir tələblərə uyğun aparatları yoxdur. Mən demirəm bizim həkimlərdə günah yoxdur. O qədər bisavad həkimlər var ki. Ancaq Nərminin ailəsinə demək istəyirəm ki, bu taleh alın yazısıdır. Bunu silmək mümkün deyil. Onlar da ilk dəfədən düzgün həkimin yanına getməyiblər. Ona görə düzgün diaqnoz qoyulmayıb, əməliyyatlar da nəticə verməyib.

Qeyd edək ki, N. Hüseynli ötən ilin aprelində boğazının şişməsi səbəbilə Topçubaşov adına Elmi Cərrahiyyə Mərkəzində müraciət edib. Müayinə zamanı ona zob diaqnozu qoyulub və dərhal əməliyyat olunub. Əməliyyatdan sonra N. Hüseynlinin vəziyyəti ağırlaşıb. Növbəti müalicə üçün Təbrizə yollanan Nərminə diaqnozun əvvəlcədən səhv qoyulduğu və onun xəçəng xəstəliyindən əziyyət çəkdiyi məlum olub. N.Hüseynlinin həyatını xilas etmək üçün gənclər Bakı şəhərində geniş xeyriyyə kampaniyası keçirmişdi. Və onun müalicəsi üçün tələb olunan 150 min manatın böyük bir hissəsi toplanmışdı. Əldə edilən məbləığlə Türkiyəyə yola salınan 17 yaşlı gəncin ölümündən iki gün əvvəl beyin qanaması keçirdiyini və bunun qarşısının alındığını bildirmişdilər. Bütün cəhdlərə baxmayaraq, dünən İstanbul Memorial Klinikasından N. Hüseynlinin ölüm xəbəri gəldi.

Allah rəhmət eləsin!