"Kitabla bağlı heç vaxt qiymət davası etməzlər"

"Gündəlik Teleqraf" qəzetinin müxbirləri üçün brifinq keçirən Şahbaz Xuduoğlu müxbirlərin suallarını cavablandırıb.

- Mən Şahbaz Xuduoğlu. 1992-ci ildə "Qanun" jurnalını yaratdıq. Niyyətimiz hüquqi dövlət quruculuğuna yardım etmək idi. İlk işimiz xarici dövlətlərin Konstitusiyalarını jurnalımızda nəşr etməkdən ibarət oldu. O zaman Azərbaycan Konstitusiyasının heç layihəsi belə yox idi. Natiq Səfərovla işə başladıq, balaca alman makinası vardı, o həmişə diqtə edirdi, mən də yazırdım. Gözəl tərcüməçi idi. Bir müddətdən sonra rolumuzu tez-tez dəyişdik. Mən diqtə edirdim, o yazırdı. Mən də yeni-yeni tərcümə ilə məşğul olurdum. O vaxtdan bu günədək elə naşir kimi çalışıram.

Mövlud Mövlud (redaktor): Yəqin, Natiq Səfərov kimi bir adamla işləmək sonrakı fəaliyyətinizə də yaxşı mənada təsir etdi...

- Bu mənada həyatımda 5 adam varsa, deyərdim ki, onun biri Natiq Səfərovdur. O, mənə bu qədər əziz adam olub.

Nərgiz Ehlamqızı (siyasət müxbiri): 2014-cü ilin ilk ongünlüyünü yaşayırıq. "Qanun" nəşriyyatının bu il üçün fəaliyyət proqramını hazırlamısınız? Yoxsa əvvəlcədən proqramlaşma aparmadan işi öz axarına buraxırsınız?

- Sovet dövründə nəşriyyat planlaşırdı. Biz də bunu eləmək, planlı iş görmək istəyirik. Oturuşmuş planımız olmasa da, təqribi planımız var. Hansı yazarların əsərlərini çap edəcəyimizi bilirik. Ötən il çap etdiklərimizi bu il də davam edəcəyik. Yeni yazarlar da var. Tez bir zamanda onlarla əlaqə qurub əsərlərini tərcümə eləmək niyyətindəyik. Bir həftə əvvəl nəşriyyat Salman Rüşdinin bütün kitablarını göndərib. Yəqin ki, onun müəyyən əsərlərini növbəti ildə Azərbaycan dilinə tərcümə edəcəyik.

"Şeytan ayələri"ni çap etməyəcəyik"

M.Mövlud: "Şeytan ayələri" əsəri yer alacaq?

- "Şeytan ayələri" əsəri yer almayacaq. Biz hələki bu əsərlə başlamaq istəmirik.

Qurban Yaquboğlu (redaktor): Nəşriyyatda çap məhsullarının planlaşdırmasında proporsiya varmı? Yəni, nə qədər rəsmi sənədlər, tərcümə və ya yerli ədəbiyyat çap olunacaq? Bu, planlaşdırılmış işdir, yoxsa nə gəldi çap edilir?

- Yox, planlaşdırılıb. Biz hüquq nəşriyyatı kimi yaranmışıq. Amma hüquq ədəbiyyatının fəaliyyətimizin yalnız 20 faizini təşkil etməsini istəyirik. Bu, o demək deyil ki, biz hüquq sahəsində buraxdığımız kitabların sayını azaldırıq. Əksinə, digər sahələri genişləndiririk. Fəaliyyətimizin 60 faizi bədii, 20 faizi hüquq ədəbiyyatıdır. 20 faiz isə hökmən uşaqlarla bağlı kitablar buraxmalıyıq. Mətbəx və din barədə ədəbiyyat da olmalıdır. Bütün sahələri əhatə etmək istəyirik. Bu istiqamətdə də işlər görürük. Hazır proqramlarımız var, onları da həyata keçiririk.

Dilqəm Əhməd (redaktor): Vergidən nəşriyyata yoxlama gəldi. Onun axırı necə oldu?

- İşləyəndən həmişə problem qapımızın ağzını yeni illə bərabər döyür. Bütün illərdə yanvar ayında problemlər yaranır. Bunlar ofisimiz, oturduğumuz yerlə və sair məsələlərlə bağlı olurdu. Son 3-4 ildir ki, vergilərlə bağlı problem olur. Bizim müqavimətimiz o mənada daşlaşıb. Amma bu, o demək deyil ki, sınmaya bilər.

Sevinc Fədai (sosial sahənin müxbiri): Bəs nə sındıra bilər?

- Ümumiyyətlə, insan daha çox özü-özündən sınır. Daim eyni yolu getmək, eyni işi görmək, gücü daim eyni şeyə sərf etmək olmur. Bizim indi uçuş vaxtımızdır. Bu yaşda arzuladığın bir şeyin icrasını rahatlıqla həyata keçirməlisən. Bunu etməyəndə çıxılmaz duruma düşürsən. Onda da özünü yeməyə başlayırsan. Hərçənd biz bundan çox uzağıq.

Q.Yaquboğlu: "Qanun"la bağlı narahatlıq hansı istiqamətdə davam edir? Biri var hər hansı quruma təsir göstərmək, bir də var nəşriyyata planlı şəkildə təzyiq etmək...

- Nə qədər ki media həyatımızda xilaskar rolunda deyil, adam hər şeyi media ilə paylaşa bilmir. Çünki çox zaman xeyrindən çox ziyanı olur. Bu mənada mümkün olan şeyləri danışıram. "Qanun" ciddi təzyiq altındadır. Təbii ki, vergi faktoru var. Amma nə məqsədlə, niyə edirlər, bu barədə dəqiq məlumatım yoxdur. Adətən, bu cür şeylər sifarişlə olur. İnanmıram ki, bu sifarişin arxasında da daha böyük qüvvələr var. Bunu bilmirəm. Balaca nəşriyyatın üzərinə bu cür hücum olmamalıdır. Biz də hüquq müstəvisində öz müdafiəmizi qurmağa çalışırıq. Hər bir sənədə etiraz yazırıq, mübarizə aparırıq, məhkəməyə veririk. Mən inanmıram ki, hüquq o qədər zəifdir ki, özünü müdafiə mümkün olmasın.

N.Ehlamqızı: "Qanun" ildən-ilə hansısa yeniliklər edirmi? Yoxsa ənənəvi üsul seçmisiniz və o yolu gedirsiniz?

- Məncə, "Qanun"un elədiyi hər bir şey yenilikdir. Özündən müştəbehlik kimi səslənməsin. Bizim gənclərlə bağlı iki layihəmiz vardı. İlkin olaraq bunu yalnız "Qanun" nəşriyyatı başlayıb. "Birinci kitab", "Ən yeni ədəbiyyat", "Azərbaycan nəsri" layihələri müasir kitab nəşrində görünməyən işlərdir. İlk dəfə olaraq bədii ədəbiyyatı bazara daşıya bildik. Yəni, bədii ədəbiyyat satılmalıdır. Hətta metro servislə iki il danışıqlar apardım ki, kitabı metroya çıxarın, alınacaq, alınmasa, gəlib özüm satacam. Dəfələrlə bunu onlara sübut etdim, özüm də metrolarda dayandım, onları inandırdım ki, bədii ədəbiyyat satıla bilər. Azərbaycan dilində kitab satılmırdı. Amma son illər biz Azərbaycan kitabını bazara gətirdik və adamlarla kitab arasındakı böyük hasarı qıra bildik.

N.Ehlamqızı: Amma əsas əməkdaşlıq etdiyiniz dükan "Əli və Nino" kitab evidir...

- Yalnız "Əli və Nino" deyil. "Metroservis" MMC-nin vaxtında onlarla iş həcmi "Əli və Nino" ilə iş həcmindən böyük idi.

M.Mövlud: Amma hazırda metro keçidlərində kitab satılmır...

- İndi "Metroservis" yoxdur, amma, məncə, onun forması dəyişəcək, metrolarda kitaba yer olacaq. Biz "Qasid"lə uzun müddət danışıqlar apardıq ki, qəzet köşklərində kitab satılsın. Bu, mümkün deyil. Bəlkə, gələcəkdə oldu. "Akademi" kitab evi və bir sıra xırda dükanlarla da eyni cür işləyirik. Yeni çap olunan kitab mütləq səhər bütün dükanlarda olmalıdır. Bu, bir şərtdir.

D.Əhməd: Gənc yazarlarla bağlı layihənizdə yazarlardan kim nəşriyyatınıza pul qazandırır?

- Elə işlər var ki, o, sənə maddi uğur gətirmir, amma mənəvi rahatlıq verir.

M.Mövlud: Azərbaycanın gənc yazıçılarından "Qanun"a maddi xeyir gətirən olubmu?

- Min tirajla kitabı satılıb qurtaran yazarlar var. Məsələn, Pərviz Cəbrayıl, Aqşin Yeniseyin kitabları qurtarıb. "Ən yeni ədəbiyyat" seriyası olan kitablardan, səhv etmirəmsə, artıq İlqar Fəhminin kitabı azalıb.

M.Mövlud: Siz min kitabı satmağı Azərbaycan reallığı üçün yaxşı göstərici hesab edirsiniz?

- Bu günlə müqayisədə, yox. Amma 5 illə müqayisədə, hə.

"Redaktor yazarın əsərini redaktə edir, sonra deyir ki, bu əsəri mən yazdım"

N.Ehlamqızı: Olubmu, kiməsə kitab yazmaq üçün sifariş verəsiniz? Ki, filan mövzuda kitab yaz, nəşr edim...

- Biz həmişə öz yazarlarımızla bu qaydada işləmək istəyirik. O, naşirə, redaktora güvənib istədiyimiz mövzunu yazsın. Mövzu, bəlkə də, hər zaman istənilən meyarlara cavab verməyə bilər. Amma bazar baxımından tələbə uyğun olar. Burada o qədər incə münasibətlər olmalıdır ki, kimsə bir-birinin sahəsinə müdaxilə etməsin. Bizdə bəzən redaktor yazarın əsərini redaktə edir, sonra deyir ki, bu əsəri mən yazdım.

M.Mövlud: Məsələni məişət müstəvisinə endirirlər. Halbuki, peşəkar müstəvidə qurulmalıdır...

- Bəli. Bir əsərdə yazar, redaktor, naşir, kitab yayıcısına - hamıya eyni dərəcədə uğur paylanmalıdır. Nədənsə uğur olanda bir nəfər özünə çəkmək istəyir. Mənə elə gəlir ki, uğuru paylaşmaq lazımdır.

N.Ehlamqızı: Hələ belə təklifi heç bir yazara etməmisiniz?

- Əslində, "Ən yeni ədəbiyyat" layihəsində məqsədlərdən biri də o idi ki, sistemli işlədiyimiz yazarlar olacaq və onlar qrup halında yeni ədəbiyyat mühiti yaradacaqlar. Amma çox tez bir zamanda intriqa oldu və PR növü kimi bu intriqadan istifadə edildi. İstədiyimiz nəticə olmadı.

D.Əhməd: Layihədən çıxanların bəzisi "Apostrof" nəşriyyatına qaçdı...

- "Apostrof" nəşriyyatının hansı şərtlərlə çap etdiyini bilmirəm. Biz, sadəcə, kitabları aldıq ki, verin çap edək. Sonradan yanlış xəbər formalaşdırdılar ki, biz "copyright"ı yəni, müəllif haqlarını götürürük. Amma bu gün də istəyirəm aydın deyim ki, bizdə yalnız yayım haqlarıdır. Yəni, kitabı bu cür çap edirik. Çap etdiyimiz kitabı yaya bilərik, amma sənin yazdığın mətn öz mətnindir.

D.Əhməd: Yazar istəsə, həmin mətni yenə başqa yerdə çap edə bilər?

- Bir müddətdən sonra, əlbəttə ki, çap edə bilər. Nəşriyyatla sövdələşmədə göstərilən müddətdən asılıdır. Müəllif hüquqları haqqında müqavilə o demək deyil ki, biz müəllifin kitabına sahib dururuq. Biz onun satışına yiyələnə bilərik, sata bilərik.

Q.Yaquboğlu: Səbəblər barədə daha geniş danışardınız, niyə əməkdaşlıq baş tutmadı? Siz yazarın kitabını çap edirsiniz, yayımını təşkil edirsiniz, ədəbi mühit də bir az canlı olur. Bəs nədir problem?

- Məncə, bəlkə də, o, ilkin iş idi, bundan sonra əməkdaşlıq yaranacaq. Biz kifayət qədər bazarda yerimizi tutmamışdıq, inam qazanmamışdıq. Bəlkə, yazarlar bu cür iş münasibətlərinə öyrəncəli deyildilər. Amma gec-tez bu, olacaq.

Nərmin Muradova (mədəniyyət müxbiri): Layihə daxilində şərtlər nədən ibarətdir?

- "İlk kitab seriyası"nda ilk dəfə yaradıcılığa başlayan adamların kitabını çap edirik. Əlbəttə, onun yazdıqlarında yaradıcılıq havası varsa, götürürük. Balaca ümid yeri varsa, onu çap edirik. "Ən yeni ədəbiyyat" seriyasında adam yalnız öz zövqünə arxalanmır, hökmən zövqünə inandığın başqa adamlara da oxutdurursan. Bir müsbət, iki mənfi fikir varsa, mən bir müsbəti seçirəm, əmin ola bilərsiniz.

Elçin İman (1937.az saytının yazarı): Geri qaytardığınız əlyazmalar olubmu?

- Həmin layihədə getməyən kitablar olub. Konkret adlar yadımda deyil. İnciyiblər də, mətbuatda yazıblar da.

S.Fədai: Hazırda oxucuların az olmağının və kitabların çox satılmamasının əsas səbəbi kitabın baha olmasıdır. Kitab mağazaları bunun səbəbini nəşriyyatlarda görür. "Qanun" nəşriyyatı olaraq qiymətin nisbətən ucuzlaşması üçün nələr etmisiniz və ya edirsiniz?

- Məncə, biz nəşriyyat olaraq bir işi də gördük. O, nədən ibarətdir? Biz keçmiş SSRİ məkanında ilk dəfə olaraq kitabların üzərinə qiymət yazdıq. Hər kəs istədiyi qiymətə satmasın deyə. Rusiyanın özündə kitabların üzərinə qiymətlər yazılmır. Bizim nəşr etdiyimiz kitablar indiki tiraja və vəziyyətə uyğun ən normal qiymətə satılan kitablardır. Bəlkə də, sizin cibinizə uyğun deyil. Amma dünya kitab bazarını və kitabın başa gəlmə xərcini götürəndə kitablarımız normal qiymətə satılır. 1200 kvadrat metrlik yerdə otururuq, 50-55 işçi çalışır və kitabın tirajı 500-1000-dir. Əgər kitabın tirajı 10 min olsa, onda bir kitabın başa gəlmə qiyməti aşağı olar. İntellekt və kitabla bağlı heç vaxt qiymət davası etməzlər. Gerçək ədəbiyyatdırsa, ona hökmən qiymət vermək lazımdır. Əgər intellekt yox, bazar olmasını istəyirsənsə, onda qiyməti aşağı sal. Yaxşı redaktora yaxşı qonorar verməlisən ki, o, işləsin.

M.Mövlud: Siz əməkdaşlıq etdiyiniz redaktorlara yaxşı qonorar verirsiniz?

- Əməkdaşlıq etdiyimiz adamların təcrübəsinə uyğun qonorar müəyyən etmişik. Başlanğıcda qonorarımız aşağı olur, bir müddət işləyirik, qonorar qalxır. Bəzən redaktəyə bir kitab verirsən, qaytaranda görürsən ki, bəlkə də, heç oxumayıb.

D.Əhməd: Facebook-da Sizin redaksiyamızda olduğunuzu yazmışam. Oxucular iradlarını bildiriblər. Xüsusən, tərcümədən "google translate" iyi gəldiyini, kitabların vərəqlərinin töküldüyünü söyləyirlər...

- İstərdim ki, bu şeylər konkret olsun. Çünki hər bir kitabın özünün tərcüməçisi var. Bizim kitabların nəşrində keyfiyyət məsələsində əvvəl müəyyən problemlər var idi. Amma bunları aradan qaldırmaq üçün nə mümkündürsə, onu edirik. Nəzərə almaq lazımdır ki, 300-500 tirajlı kitabları böyük həcmli mətbəə vura bilməz. Bu, texniki məsələdir. İnsanların guya tərcümədə "google-translation"dan istifadə edildiyini demələri böhtandır. Əvvəla, bir tərcüməçi nəşriyyatla işləyir, o bilir ki, bu, nəşriyyatda bir neçə əldən keçəcək, yoxlanılacaq və buna görə qonorar alır. Tərcüməçi imzasını qoyaraq bu cür şeyə özü getməz. İkincisi, nəşriyyat özü buna imkan verməz. Ola bilər ki, bir cümlədə yanlışlıq olsun. Dəfələrlə sonradan oxuyub görmüşəm hansısa yanlışlıq var. Əlbəttə, yaxşı deyil. Əvvəlki nəşrlərlə müqayisədə son nəşrlərdə xeyli dərəcədə inkişaf var.

S.Fədai: Keyfiyyətsizlik həm də qonorarın az olmağından irəli gəlir. Buna görə də bir ayda daha çox kitab tərcümə eləməyə çalışırlar ki, bu da keyfiyyəti aşağı salır. Qonorarı artırmaqla keyfiyyəti də artırmaq olar...

- Razıyam. Bizim sabit işlədiyimiz tərcüməçilər var. Onların tərcüməsinə çox əminəm. Amma yeni başlayan tərcüməçilər də var. Bir tərcüməçinin keyfiyyətli iş ortaya qoyduğuna inandığımızda, ondan ikiəlli yapışıb başqa yerə getməyə izin vermirik. Onun yaşayışını təmin edirik. İndi seçim mərhələsindəyik.

N.Muradova: Naşir kimi kimin tərcüməsini bəyənirsiniz? "Çərpələng uçuran"ı Xədicə İsmayıl tərcümə edib, hamı birmənalı şəkildə tərcüməni bəyənmişdi...

- Xədicədən sonra iki tərcümə olub, mən hesab etmirəm ki, onlar Xədicədən zəif tərcümə ediblər. Firudin Ağazadə "Min möhtəşəm günəş"i əla tərcümə edib. "Və dağlardan səda gəldi"ni Səbinə Mütəllimova adlı bir qız tərcümə edib, heç də əvvəlki tərcümədən pis deyil. Sadəcə, "Çərpələng uçuran" çox oxundu. Bəzən deyirlər ki, birinci əsər daha güclü idi. Sadəcə olaraq, o mövzu bizə qaranlıq idi, o əsər bunu bizə açdı. Digər əsərlər də hansısa formada təkrarlandı, bizə elə gəldi ki, ən güclüsü o idi.

N.Ehlamqızı: Siz bayaq tərcüməni qınayanların böhtan atdığını dediniz. Məsələn, mən Əlif Şəfəqin "İsgəndər"ini oxuyanda əsəb keçirirdim. Tərcümə o qədər bərbad idi ki, kitaba verilən pula heyfim gəldi...

- Əlif Şəfəq məndən soruşmuşdu ki, tərcümə edən kimdir? Ona yazdım ki, bir gəncdir, 17 yaşı var. Ola bilsin ki, tərcümə o qədər də uğurlu deyil. Böyük tirajla da çıxmamışdı, onun yeni redaktə olan variantını təkrar nəşə hazırlayırıq. Gənc qız tərcümə etmişdi, onu kənara atıb sındırmaq da doğru deyil.

M.Mövlud: Onda romanı Əlif Şəfəqin adından yox, gənc qızın adından çap edərdiniz...

- Söhbət tərcümənin qüsurundan gedir.

M.Mövlud: Mən bilirəm, həvəsləndirmək üçün jest eləmisiniz...

- O əsəri elə o tərcümədə oxumuşam. Orada ciddi qüsurlar da yoxdur. Bəzi türk kəlmələri saxlanılıb. Hansı ki, onu hər kəs başa düşür. Başa düşdüyünə görə də deyir qüsurludur. Çünki türk kəlmələrinin Azərbaycan ekvivalentini tapa bilərdi, tapa bilməyib, saxlayıb. Amma əsərdə təhrif yoxdur. Mahiyyətini itirməyib, təsir qüvvəsini saxlayıb.

N.Ehlamqızı: Bəs tərcümə Əlif Şəfəqin özünün xoşuna gəlmişdi?

- Onun Azərbaycanca oxuyub-oxumadığını bilmirəm. Amma hər bir əsəri tərcümə edərkən müəllif əsərin tərcüməçisi haqqında maraqlanır, onun CV-sini, eyni zamanda, naşirin tərcüməçi barədə fikrini istəyir. Ki, niyə əsəri o tərcüməçiyə verirsən?

M.Mövlud: Onda əsərlərini tərcümə elədiyiniz bütün müəlliflərlə yazışırsınız?

- Demək olar ki, hamısı ilə.

M.Mövlud: Hətta Xalid Hüseyni, Orxan Pamukla da?

- Xalid Hüseynin "copyright"ini satan agentlik var.

N.Muradova: Yəqin, onlara qonorar verirsiniz...

- Əlbəttə. Den Braunun müəllif haqları ilə məşğul olan agentlik var, eyni zamanda, yazışmamızın bir tərəfi də gedib müəllifin özünə çatır.

S.Fədai: Bir kitabı iki tərcüməçinin tərcümə etməsi nə dərəcədə doğrudur?

- Mən istəmirəm ki, tərcümə mətnini orijinal səviyyəsində qiymətləndirəsiniz. Tərcümə əsər barədə sanki məlumat çatdırır. Bu cür yanaşmaq lazımdır. Rusiyada bu sistem işləyir. Bir təşkilat əsəri parçalamaqla bütün tərcüməçilərə verir və bir redaktor oxuyur.

S.Fədai: O halda ki, tərcüməçi professional olsun. Bizdə kitabları oxuyanda hiss olunur ki, mexaniki tərcümə olunub. Ədəbi mütaliəsi zəngin olan şəxsin tərcüməsi daha keyfiyyətli alınar.

E.İman: Əgər kitabı oxuyanda cümlələr mənə çatmırsa, gedib orijinaldan oxuyaram da...

- Cümlənin mənası çatmırsa deməli, günah tərcüməçidədir. Gərək, bilmədiyi cümləni tərcümə etməsin.

N.Ehlamqızı: Xarici yazarlar arasında ən çox qonorar verdiyiniz kimdir?

- Ən baha?

"Xalid Hüseyni çox bahaçıl deyil"

D.Əhməd: Məsələn, Xalid Hüseyniyə nə qədər pul vermisiniz?

- Xalid Hüseyni çox bahaçıl deyil. Narahat olmayın. Amma əmin ola bilərsiniz ki, Aqşin Yenisey Orxan Pamukdan çox qonorar alır. Amma yerli yazarlardan ən çox qonorar alanı, əlbəttə ki, Çingiz Abdullayevdir.

D.Əhməd: Bizdə bəzən ironik mənada bu sualı verirlər. Siz siyasətə qarışırsınız? Ölkə gündəminin əsas mövzusu Müsavat Partiyasının Milli Şuradan ayrılmasıdır. Bunlarla maraqlanırsınız?

- Facebook səviyyəsində, hə. Əslində, niyə maraqlanmıram? Çünki imkanım və vaxtım yoxdur. Özümü ifadə edə bildiyim bir işlə məşğulam. Bunun həzzi çox yüksəkdir. Mən siyasət sahəsində heç kəsi qınamıram. Yazarlar deyirlər mövqe bildirin. Nə mövqe? İnsana olan sevgi bütün sevgilərdən üstündür. Kim nə işlə məşğuldursa, gördüyü işdə xoşbəxtdirsə, qoyun o xoşbəxtliyini yaşasın.

S.Fədai: Digər peşədə çalışanlar kitab oxumaqla dincəlir. Bütün gün kitabın içindəsiniz, Siz necə istirahət edirsiniz?

- Kitab dincəlmək deyil, həyat tərzidir. Kitab maşında, evdə, hər yerdə olmalıdır.

Q.Yaquboğlu: Nəşriyyatınızın kitablarının hamısını oxuyursunuz?

- Əksər kitabları oxumuşam.

Q.Yaquboğlu: Əsasən, kimləri, hansı kitabları oxuyursunuz?

- İndi Erix Frommu oxuyuram. Yəqin, onun bütün külliyyatını Azərbaycan dilinə çevirəcəyik. Onun cəmiyyət quruculuğunda çox böyük fikirləri var. İstərdim ki, onun əsərləri Azərbaycanda olsun. Paralel şəkildə "Kitab oğrusu"nu oxuyuram. Böyük çıxmasın, onu ingiliscə oxuyuram. Qorxuram sabah onu nəşr edək, kitab dükanlarına qoyaq, hamı gəlib oğurlasın.

N.Muradova: Bəs Siz kitab oğurlamısınız?

- Yox. Kitab oğurluğu odur ki, dükandan gedib kitab oğurlayırsınız. Olub ki, kimdənsə kitab almışam, yaddan çıxıb, qaytarmamışam. Amma onun qarşılığını, bəlkə, min dəfə vermişəm.

N.Muradova: Filmlərlə aranız necədir? Romanlardan ekranlaşdırılan filmlərə baxırsınız?

- Ən maraqlı kitablardan biri "Qiraətçi" idi. Mən onun kinosuna baxmamışam. Alman tanışım vardı, mənə o filmi hədiyyə etmişdi. Hələ ki baxmamışam. Amma çalışıram filmlərə baxım. Viskontinin bütün filmlərinə, Tarkovskiyə, Berksona baxmışam.

N.Muradova: Bəs öz filmlərimizdən nəyə baxırsınız?

- Ayaz Salayevə hörmət edirəm, onun yaradıcılığını həmişə izləmişəm. Rasim Ocaqovun, Eldar Quliyevin filmlərinə baxmışam. Müasir dövrün filmlərinə elə də baxmıram.

Q.Yaquboğlu: Bu qədər kitabların içində olan adam kimi kitabınızın olmasını istərdiniz?

- Məncə, hər kəsin içində yazmaq eşqi var. Bu eşq heç zaman tükənmir. Hər dəfə adama elə gəlir ki, gördüklərini, oxuduqlarını, bildiklərini nə zamansa oturub yazacaq. Yazılarını yığıb çap edənlər var. Elə istəmirəm. Amma ayrıca kitab yazmağın başqa ləzzəti var. Bəzən olur ki, yazı yazıram, sonradan görürəm ki, itirmişəm. Natiq Səfərov, Elçin Səlcuq, Elmar Hüseynovla bağlı yazılarımı itirmişəm. O baxımdan, bəlkə, yığmaq olar. O şey ki, itir, imkan verin itsin...

N.Ehlamqızı: Hansı mövzuda roman yaza bilərsiniz?

- Artıq planını da hazırlamışam. Amma bəzən bütün planlar alınmır.

D.Əhməd: Oğlunuzu da kitabçı kimi yetişdirirsiniz, deyəsən...

- Bizim həmişə ən narazı olduğumuz tərəflər övladlarımızdır.

Q.Yaquboğlu: Şahbaz bəy, onlar da atalardan razı olmurlar...

- Onların razı olmamasının məntiqi əsası var. Biz onların qabağında çox böyük kötük kimiyik. Gərək biz heç zaman onlardan narazı qalmayaq. Əslində, bizim razı olduğumuz yeganə tərəf onlardır. Oğlumun peşəsini özü seçməsini istəyirəm. Mən səhərdən axşama kimi kitab satıramsa, deməli, o, burda olmalıdır, görməlidir ki, mən nə iş görürəm. Məndən kənarda ola bilməz.

N.Ehlamqızı: Qardaşlarınız siyasətçidir, Sabir Rüstəmxanlı Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyasının sədridir. Heç VHP-yə üzv olmaq barədə düşünməmisiniz?

- Yox, düşünməmişəm. Heç kəsin məsuliyyət hissini bölüşmək istəməmişəm. Nə gözəl olardı heç kəs heç kəsə görə məsuliyyət daşımasın, hamı özünü ifadə etsin. Nəinki valideyn, övlada görə, qardaş - bacıya görə məsuliyyət daşımalı olursan. Bu, böyük bataqlıqdır. Böyük ailə olduqca adam özünü qayıqdakı kimi hiss edir. Bu dəqiqə qayıqda sən də bata bilərsən. Ailələrin bir-birinin içərisinə giriblər. Bunu istəməzdim.

N.Muradova: Sizə kim daha çox məsuliyyət hiss elətdirir? Oğlunuz, qardaşınız, yoxsa cəmiyyət?

- Heç kim.Məncə, insan qanun qarşısında məsuliyyətli olmalıdır. Erix Frommun maraqlı fikri var. Deyir ki, bir zamanlar bizi idarə edənləri bilirdik. Böyüklər, ağsaqqallar, rəhbərlər vardı. Amma indi elə bir dövrə gəlmişik, bizi abstraksiya idarə edir. Ailə münasibətlərində fərqlidir. Ailələrin müzakirə olunmasını istəmirəm.

S.Fədai: Xarici yazarları şəxsən tanımırıq, amma onların kitablarının tərcümə olunması hadisəyə çevrilə bilir. Hamı Xalid Hüseyninin kitabını almağa tələsir. Bizdə elə bir yazar yoxdur ki, onun kitabının çapını intizarla gözləyək...

- Biz 135 milyon nüsxə satılan kitabla 1000 tirajlı kitab arasında fərq qoymalıyıq. 135 milyon tirajlıq kitabı çıxan yazarı Azərbaycan oxucusu gözləməli və almalıdır. Onunla Azərbaycan yazıçısını müqayisə etməyək.

N.Muradova: Çingiz Abdullayevdən başqa dünyada kimi tanıyırlar?

- Qurban Səidi.

"Dövlət başçısının "Qanun"un nəşr etdiyi kitabla fotosunun olması gözəl hiss oldu"

D.Əhməd: Kiçik nəşriyyat deyirsiniz, amma dövlət başçısının "Qanun"un nəşr etdiyi kitabla fotosu vardı. Bu, necə hiss idi?

- Bu, çox yaxşı hissdir. Biz onu da bacardıq. Türkiyədən olan kitabı nəşr etmişdik. Müəlliflərdən biri mənə birdən-birə zəng etdi ki, prezidentlərin görüşündəyik. Məndən kitabın nəşr olunub-olunmadığını soruşdu. Dedim ki, əlbəttə, nəşr olunub, gətirərəm, amma bir şərtlə ki, onu prezidentlərə hədiyyə edəsiniz. Söylədi ki, əlbəttə, edərəm. Mən də kitabı apardım. Hədiyyə etdi. Hətta dedim ki, elə olsun ki, şəkil çəkmək də mümkün olsun. Sonra da onu bizə göndərdi. Qeyd edim ki, bu kitab Mustafa İsen, Ali Fuat Bilkan və Tuba Işınsu Durmuşun müəllifi olduğu "Sultanların şeirləri şeirlərin sultanları" kitabı idi.

N.Muradova: Müğənnilər də gəlib kitab satsa, necə olar?

- Əvvəl bu, təcrübə olub. Faiq Ağayev satıb.

D.Əhməd: Siz şou-biznes nümayəndələrinin kitab yazmasını təsəvvür edirsiniz, onların əsərini çap etmək olar?
- Bir vaxt Aygün Kazımova, Faiq Ağayevin kitabı olması barədə danışıqlar aparmışam. Hər şeyin kitaba çevrilən həlli olmalıdır. İdmançının da kitab həlli olmalıdır. Bizdə cəmiyyət tərəfindən basqı var. 5 kitab tərcümə edirsən, hamı səni söyür. Ay qardaş, imkan verin 10 kitab olsun, pislər aradan qalxacaq. Birdən Faiq Ağayev hekayə yazsa, hamı düşəcək onun üstünə ki, niyə hekayə yazmısan? Elxan Qaraqan kitab yazdı, hamı onun üstünə düşdü.

"Röyanın kitabı çox satılar"

N.Ehlamqızı: Rəqsanənin kitabı çox satılar, yoxsa Flora Kərimovanın?

- Məncə, heç birinin. Amma Röyanın kitabı çox satılar.