Axar.az Azərbaycan Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin Aktyor sənəti fakültəsinin dekanı aktyor, film səsləndirən Ötkəm İskəndərovla müsahibəni təqdim edir:

– Necə gedir işləriniz? Belə deyək də, dekan olmağınız yaradıcı tərəfinizi məhdudlaşdırmır?

– Məhdudlaşdırır, həm də çox. Mən dekan olmamışdan əvvəl də uzun illər Azərbaycan Mədəniyyət və İncəsənət Universitetində müəllim işləmişəm. 1991-ci ildə rəhmətlik Tofiq İsmayılov məni Universitetə gətirdi ki, dərs deyim, axı dolanmaq da lazım idi. Əvvəl çətin olacağından qorxdum, amma sonra öyrəşdim. Dekan olandan sonra mənə bir neçə filmdə oynamaq təklif olundu, ancaq mən qəbul etmədim, çünki xırda rollar idi. Mənim daha o yaşım deyil ki, xırda rollarda oynayım. Hərçənd ki, Stanislavskinin bir sözü var: "Rolun pisi-yaxşısı olmur, aktyorun pisi-yaxşısı olur". Amma əgər baş rol olsaydı...

– İşi atardınız?

– Yox, icazə alıb filmə çəkilərdim. Teatr isə ümumiyyətlə, mənlik deyil, təzədən tamaşada oynaya bilmərəm.

– Yəni teatr aktyoru olmaq kino aktyoru olmaqdan daha çətindir?

– Hə, çətindi, uzun məşq prosesi lazımdı tamaşa üçün. Düzdü, filmdə də birbaşa oynamırsan, onun üçün də məşq edirsən, amma hər halda, filmdə oynamaq daha rahatdı.

– Sizdən müsahibə almaq istəyəndə bəzilərinə adınız tanış gəlmədi, halbuki az iş görməmisiniz, bəlkə, elə bu da son dövrlərdə film təkliflərinə müsbət cavab verməməyiniz, daha çox rəsmi işlərlə məşğul olmağınızla bağlıdır?

– Hə, düzdü, mənə deyirlər niyə görünmürsən? Deyirəm, çünki öz işimlə məşğulam, heç kimə yaltaqlanmıram. Bilirsiniz, aktyor rejissordan asılıdır. Rejissor hansı rola dəvət etsə, aktyor o rolda oynayacaq. Bu, aktyorun öz istəyi ilə olan şey deyil. Yavaş-yavaş unuduluram, yaddan çıxarılıram...

– Hansı obrazınız tamaşaçıya adınızı unutdurdu?

– "Tütək səsi" filmindəki "Nuru" obrazı.

– Nurudan sonra alnınızdakı qırışlar artdı?

– Əlbəttə. (gülür) Yaş öz sözünü deyir. Qırışlar da artıb, saç da ağarıb. Ağac da bar verəndə başını aşağı əyər.

– Səsiniz yaxşıdır, zəif çıxmır axı, niyə "Tütək səsi", "Cin mikrorayonda" və bir çox filmlərdə sizin rolunuzu Rasim Balayev səsləndirib? Bu da rejissorun istəyinə görə idi?

– Səsim belə danışıqda normaldı, səhnədə zəif çıxır. Bu, bir az da siqaretə görədir, siqareti ata bilmirəm. Səhnə danışığından keçməyimə baxmayaraq, səsim zəif idi. Rasim Balayev "Məlikməmməd", "Tütək səsi", "Cin mikrorayonda" və s. filmlərdə mənim rolumu səsləndirib. Onun səsi mənimkindən qat-qat güclü idi. Həm də Rasim peşəkar idi. Bu, allahın Rasim Balayevə verdiyi vergidi. Mən fəxr edirəm ki, o, mənim rollarımı səsləndirib.

– Rasim Balayev demişkən, o deyir ki, "tamaşaçı məni qəhrəman kimi qəbul etməsin, mən o rolları yalnız oynamışam, mən qəhrəman deyiləm". Siz necə fikirləşirsiniz? Tamaşaçının aktyordan qəhrəmanlıq ummağa haqqı varmı?

– Rasim Balayev düz deyir. O, həmin qəhrəmanların obrazını yaradır. Bu, istedadı ona Allah verib.

– Siz özünüz də rollar səsləndirmisiniz. Məsələn, "Gümüşgöl əfsanəsi" filmində Kamil Zöhrabovun rolunu.

– Bəli, elədi.

– Həmin filmin çəkilişlərində iştirak etmisiniz?

– Yox, mən yalnız rolu səsləndirmişəm, film Ordubadda çəkilib, çəkilişlərdə iştirak etməmişəm.

– "Ağ atlı oğlan" filmində də bir epizodik rolu səsləndirmisiniz.

– Yadımda deyil, doğrusu.

– Əkrəm Əylislinin "Tənha narın nağılı" povesti əsasında çəkilmiş filmdə oynadınız.

– Bəli, "Mənsur" rolunda oynamışam.

– Bəs Əkrəm Əylislinin "Daş yuxular" povesti çıxandan sonra ona qarşı münasibətdə iki cəbhə yarananda siz hansı cəbhədə oldunuz? Əkrəm Əylislini yazıçı kimi silib atmaq lazımdır?

– Yazıçı kimi yox, şəxsiyyət kimi hə. Çünki Əkrəm Əylisli satqın çıxdı. Olmayan şeyləri yazdı. Adam gərək düşmənini tanısın. Deyilənə görə, bununla o, Nobel mükafatı almaq istəyirmiş.

– Demək istəyirsiniz, Orxan Pamuk da erməniləri müdafiə etdiyinə görə Nobel alıb?

– Ola bilər. Nobel mükafatı xristianların siyasi oyunudur. Onlara sərf edən adamlara verirlər. Araşdırsan, Orxan Pamukun da kökü erməni çıxar.

– 1993-cü ildə "Təhminə" filmi çəkildi, 1996-cı ildə isə "Beşmərtəbəli evin altıncı mərtəbəsi". Nə fərqləri var idi? Meral Konrat yaxşı oynadı Təhminəni, yoxsa Sənubər İsgəndərli? Ümumilikdə, hansı film daha güclü idi?

– Birinci fərq o idi ki, "Təhminə" filmini peşəkar rejissor Rasim Ocaqov çəkmişdi. "Beşmərtəbəli evin altıncı mərtəbəsi" filmində mən assistent kimi çalışdım, Təhminəni Sənubər İsgəndərli oynadı, Zauru isə Elxan Cəfərov. Sənubər pis oynamadı. Meral Konrat isə sifarişli aktrisa idi. O sirlər indi açılır. Rəsul Quliyev istəmişdi ki, "Təhminə" rolunda məhz o oynasın. Aktrisa zahirən həmin rola uyğun idi, belə də... Amma istənilən halda "Beşmərtəbəli evin altıncı mərtəbəsi" filmi "Təhminə" filmindən zəif idi.

– Mən bildiyimə görə, "Zaur" roluna sifarişli aktyor çəkilirmiş axı.

– Hə, elə Zaur roluna da. O aktyorun adı yadımdan çıxıb. Rasim Ocaqovun çıxış yolu qalmamışdı. Baş rola sifarişli aktyoru, "Spartak" roluna isə Fəxrəddin Manafovu çəkəcəkdi. Amma sonda dediyini elədi, o aktyoru filmdən uzaqlaşdırdı və "Zaur" roluna Fəxrəddin Manafovu çəkdi – düz də elədi.

– Ötkəm bəy, sənədli filmlərdə də oynamısınız və ya səsləndirmisiniz. Hansı daha zövqvericidir – bədii, yoxsa sənədli film?

– Bəli, oynamışam. Əlbəttə ki, bədii film daha zövqvericidir.

– Hansı kadrarxası maraqlı məqamlardan danışa bilərsiniz bizə?

– Kadr arxasında çox dəhşətli şeylər ola bilir. Məsələn, bir dəfə belə bir hadisə oldu. Gəlmişdim filmin çəkilişinə, dedilər, sən niyə gəlmisən? Dedim, necə yəni niyə gəlmisən? Rejissor məni baş rola təsdiqləyib. Dedilər, "bilirsən, necədi, o, səni təsdiqləmədi, başqa adam çəkiləcək". Çox pis olmuşdum. İndi həmin adamların və filmlərin adlarını çəkmək istəmirəm, amma başıma belə hadisələr çox gəlib. Gənc, həvəsli vaxtımda çox belə travma yaşamışam.

– Gənc, istedadlı aktyor nəslinin yetişməsinə ümidiniz var? Bu yaxınlarda da gənc aktyorların teatr festivalı oldu. Necə qiymətləndirirsiniz işlərini?

– Əlbəttə, istedadlı uşaqlar var. Onlardan eləsi də var ki, istedadlıdır, amma oxumur. Mən də əsəblərimi saxlaya bilmirəm. Biz burada aktyor yetişdiririk axı. Bunun üçün təkcə istedad bəs eləmir. Gərək onların nəzəri bilikləri də olsun, zəhmət çəksinlər. Bunsuz böyük aktyor olmaq olmaz. Onlar isə başa düşmür. Amma istedadsızlar da yox deyil.

– Çox yormayım sizi, qarşıda hansısa yaradıcı planlarınız var?

– Yox, heç bir planım yoxdur. (gülür) Hələ ki, dəniz sahilində gözləmə mövqeyindəyəm. Bu yaşımda hələ də "Hamlet"i, "Zaur"u oynamaq istəyərəm. Amma onlar elə arzu olaraq da qalıb. Qaldıqca da yeri daha da dərinləşir.