Ana səhifə Toplum |
Bakı və Abşeronu nəzərə almasaq, ölkə ərazisində 100
mindən çox əhalisi olan 350-360 yaşayış məntəqəsi sürüşmə təhlükəli
zonada yerləşib.
Bunu Publika.az-a açıqlamasında Azərbaycan Milli
Elmlər Akademiyasının Coğrafiya İnstitutunun direktor müavini
Elbrus Əlizadə deyib.
Onun sözlərinə görə, respublika ərazisinin 24-25%-i sürüşmə
təhlükəli zonadır:
"Ərazimiz tarixən sürüşmə zonası sayılsa da, onların miqyas və
ölçülərinin artmasının bir səbəbi antropogen təsirlərlə bağlıdır.
Bu, əsasən Bakı və onun ətraf ərazilərinə aiddir. Bakıda
kanalizasiya və su kəmərlərinin bəzi sahələrdə köhnə olması
səbəbindən onlardan sızan sular sürüşmə sahələrini aktivləşdirir.
Masazır və Bakının digər qəsəbələrində, həmçinin Badamdarda
kanalizasiya sisteminin olmaması, şambalardan istifadə olunması
nəticəsində kanalizasiya suyu birbaşa qurunta ötürülür. Nəticədə,
süxurlarda ilişkənlik azalır, yamacboyu aşağı hərəkət edir. Şəhərdə
kanalizasiya sisteminin axıntılarının qarşısını almaq üçün işlər
görülsə də, proses başa çatmayıb".
E.Əlizadə bildirib ki, bu gün paytaxtda sürüşmə sahələrinin
aktivləşməsinin 30-40%-i məhz antropogen amillərlə bağlıdır:
"İnsan təsiri olmasa, yamaclarda istinad divarları çəksək, suvarmanın həddini keçməsək və yaşıllaşdırma işləri aparsaq, sürüşmə meyilli əraziyə əlavə rütubət gətirməsək, genişlənmənin qarşısını ala bilərik. Bayılda, Zığda, Masazırda, Günəşlidə kərpic zavodunun yanındakı yolda, Masallı və Lənkərandakı ərazilərdə sürüşmənin səbəbi də insan amilidir.
Lənkəran və Kiçik Qafqaz zonası klassik sürüşmə zonaları deyil.
Həmin ərazilərdə sürüşmə sahələrinin artması aparılan tikinti
işləri, yamacların həddən artıq kəsilməsi, suvarılma ilə
bağlıdır".
E.Əlizadə Azərbaycan ərazisində son dövrlərdə intensiv yağan
yağışlar və qar nəticəsində kifayət qədər çox rütubət toplandığını
deyib:
"Temperaturun artması, qar örtüyünün intensiv əriməsi sürüşmə
təhlükəli yamaclarda süxurların rütubətlə dolmasına səbəb olub.
Nəticədə, süxurlar arasında ilişkənlik qabiliyyəti xeyli azalıb.
Ölkə ərazisində mövcud potensial sürüşmə sahələrində - Böyük
Qafqazın cənub-şərq yamacında, yəni Qobustan, İsmayıllı, Şamaxı və
Ağsu aşırımında nisbi fəallaşma müşahidə olunur".
Onun sözlərinə görə, sürüşmə zonalarının aktivləşməsi ilə yanaşı,
yeni sürüşmə sahələri də yaranıb:
"Xüsusən yol kənarlarında, Muğanlı-Ağsu çay dərəsində, dağlıq
ərazilərdəki sürüşmələr daha çox aktivləşib. Hətta sürüşməyə
meyilli yeni ərazilər yaranıb. Ağsu dolaylarında da vəziyyət
nisbətən gərgin olaraq qalır. Əvvəllər sürüşmənin nisbətən az
müşahidə olunduğu Kiçik Qafqazın şimal-şərq yamacında, yəni
Gədəbəy, Daşkəsən, Göygöl və Goranboy rayonları ərazisində çay
dərələrində və ona yaxın ərazilərdə mövcud sürüşmə sahələri ilə
yanaşı, yeni yaranmış sürüşmə sahələrində də aktivlik müşahidə
olunur.
Lənkəran zonasında sürüşmə sahələri fəallaşıb. Belə ki, əvvəllər
yalnız Lənkəran-Lerik rayonları arasındakı yolun müəyyən
sahələrində sürüşmə müşahidə edilirdi. Yolun təsiri nəticəsində
yamacların kəsilməsi və dikliyin artması ilə sürüşmə sahələri
artıb. Son dövrlər Masallı rayonunda və Yardımlı çökəkliyində yeni
sürüşmə sahələri yaranmaqdadır. Sürüşmə sahələrinin intensivliyi
Qusar, Şabran, Siyəzəndə, Xızı rayonlarında, qismən də Quba
rayonunda Vəlvələ çökəkliyində sürüşmə sahələrinin fəallaşması
müşahidə edilir.
Bakıda ən fəal sürüşmə sahəsi Zığdır, orada artıq süxurların dəyişməsi adi gözlə də müşahidə olunur. Təhlükə hər gün artmaqdadır. Nisbi fəallaşma Bayıl amfiteatrında, xüsusilə Şəhidlər Xiyabanı ilə teleteatr arasında, Badamdar yamacında da müşahidə olunur. Yollarda əmələ gələn çatlar gərginliyin artdığını göstərir. Ümumiyyətlə, respublika ərazisində sürüşmə sahələrində nisbi fəallaşma müşahidə edilir. Hələ ki, böyük gərginlik yoxdur, lakin fəslin dəyişməsi, yaz yağışları sürüşmə təhlükəli ərazilərdə fəallığı artıracaq. Nəzərə almalıyıq ki, əriyən qar süxurları doldurub".
Tarix
2016.02.17 / 19:19
|
Müəllif
Axar.az
|