Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatının dövlət başçıları Qarabağla bağlı bəyanat qəbul ediblər. İndiyə kimi KTMT Qarabağ məsələsinə müdaxilə etmirdi və bunu ATƏT-in Minsk Qrupunun həmsədrlərinin səlahiyyətində olması ilə izah edirdi.

Politoloq Nəzakət Məmmədovanın Axar.az-a KTMT-nin Qarabağla bağlı bəyanat qəbul etməsinin səbəbləri barədə danışıb.

- KTMT-nin birdən-birə Dağlıq Qarabağ konflikti ilə bağlı belə bir bəyanat verməsinin səbəbi nədir?

- KTMT-nin belə bir bəyanat verməsinin bir neçə səbəbi ola bilər. Düşünürəm ki, Avropa Birliyinin son sammitində dövlətlərin ərazi bütövlüyü, suverenliyi məsələsinin birmənalı surətdə dəstəklənməsi bəyanatına qarşılıq olaraq, Rusiya MDB məkanındakı münaqişələrə münasibətdə həm də millətlərin öz müqəddəratını təyinetmə prinsipini ehtiva edən bəyanat yaymaqla, “balans” yaratmaq istəyir. Çünki Avropa Birliyinin bəyanatı Azərbaycanın mənafelərinə, milli maraqlarına qeyd-şərtsiz uyğun gələn mötəbər bir sənəddir. Münaqişələrin beynəlxalq hüquqa, dövlətin ərazi bütövlüyü prinsipinə əsaslanaraq həlli əsas götürülən bu sənəd Rusiyanı və Ermənistanı narahat edir. Çünki post-sovet məkanındakı münaqişələrin hər biri Rusiyanın nəzarətindədir və o, beynəlxalq hüququn bir-birinə zidd iki prinsipini - ərazi bütövlüyü və öz müqəddəratını təyinetmə prinsiplərini eyni münaqişəyə tətbiq etməklə onun həllinin mümkün qədər uzanmasına şərait yaradır. Bununla da münaqişə tərəflərini öz təsir və təzyiqi altında saxlamağa çalışır. Avropa Birliyinin bəyanatında isə ərazi bütövlüyü əsas götürülür və bu prinsip əsasında münaqişələr daha tez həllini tapa bilər.

- Məhz danışıqların intensivləşdiyi dönəmdə qəbul edilən bu bəyanatda BMT qaydalarının əksi olan məqamların önə çəkilməsinin səbəbi nədir?

- KTMT dövlət başçıları Minskdə bu bəyanatı qəbul etməklə Avropa Birliyinə və onun bəyanatına dəstək olan tərəfdaş MDB ölkələrinə xatırlatmaq istəyir ki, münaqişələrə Rusiyanın yanaşması dəyişmir. Eyni zamanda, Ermənistana da bir daha dəstək ifadə olunur. Çünki öz müqəddəratını təyinetməni Ermənistan hər zaman beynəlxalq hüququn ən başlıca prinsipi kimi göstərməyə çalışır. Bunlarla yanaşı, son dövrlərdə Türkiyə də bu münaqişənin həllinə maraq göstərməyə başlamışdı və Ərdoğanla Putinin görüşlərində bu məsələnin müzakirə olunduğunu bilirik. Yəni, həm Türkiyə, həm Avropa Birliyinin münaqişəyə münasibət bildirməsindən narahat olan Rusiya bir daha öz mövqeyini ortaya qoyaraq məsələnin Minsk Qrupunun səlahiyyətində olduğunu, həmsədrlərin isə həm ərazi bütövlüyü, həm öz müqəddəratını təyinetmə prinsipinə əsaslanmağa davam edəcəyini bildirmiş oldu.