Həm Prezident İlham Əliyev, həm də Baş nazir Nikol Paşinyan bu görüşün yeni bir başlanğıc olduğunu bəyan etdi. Ayrıca Prezident İlham Əliyev bu görüşün müzakirə formatının dəyişməz qaldığını göstərdiyini bildirdi. Çünki Paşinyan baş nazir olandan sonra Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ətrafında sülh danışıqlarının formatı, prinsipləri və gələcəyi ilə bağlı daha əvvəlki razılaşmalara zidd açıqlamalar verməyə başlamışdı. Bu səbəbdən görüş eyni zamanda beynəlxalq ictimaiyyətin sülh danışıqlarının gələcəyi baxımından Ermənistanın yeni hökumətinin mövqeyini aydınlaşdırmaq üçün çox vacib idi.

Axar.az xəbər verir ki, bu sözlər beynəlxalq Münasibətlərin Təhlili Mərkəzinin eksperti Cavid Vəliyevin “Moderndiplomacy.eu” saytında dərc edilən “Nikol Paşinyan Vyanadan niyə əliboş qayıtdı?” məqaləsindəndir. Politoloq qeyd edib ki, əvvəlki administrasiyaların Dağlıq Qarabağ danışıq prosesində Ermənistanın mövqeyini zəiflətdiyini düşünən yeni baş nazir Nikol Paşinyan vəziyyətdən çıxış üçün erməni ictimaiyyətinə iki təklif təqdim etdi:

“Birincisi, Dağlıq Qarabağ ermənilərinin ATƏT-in Minsk Qrupunun həmsədrləri tərəfindən təklif olunan diplomatik danışıqlara daxil olmasını təmin etmək; ikinci, diplomatik danışıqlar prosesində Ermənistanın əleyhinə olan ən mühüm vasitələr - siyasi və iqtisadi izolyasiyadan xilas olmaq”.

C.Vəliyevin fikrincə, bu məqsədlərə nail olmaq üçün Vyana görüşündən əvvəl Ermənistanın yeni baş naziri üç əhəmiyyətli səfərdən faydalanmağa çalışdı:

“İlk olaraq İrana, sonra isə Brüsselə səfər edən Paşinyan daha sonra Gürcüstanın yeni prezidenti Salome Zurabişvilini İrəvanda qəbul etdi. Hər üç ölkə yeni erməni hökumətinin xarici və Dağlıq Qarabağ siyasəti üçün mühüm rol oynayır. Çünki Paşinyan hökuməti Vaşinqtonun diqqətini cəlb edə bilmir və Moskva ilə olan münasibətləri də mürəkkəbliyini qoruyur.

Bu səfərlər zamanı Paşinyan üç mühüm məqsədə nail olmağı planlaşdırırdı. Birincisi, Dağlıq Qarabağın həlli prosesində erməni mövqeyinə dəstək təmin etmək. İkincisi, bölgədə iqtisadi təcrid təsirlərini yumşaltmaq üçün yeni investisiyaların cəlb edilməsi və yeni hökumətin xarici iqtisadi əlaqələrini inkişaf etdirmək. Üçüncüsü, yeni hökumətə siyasi dəstək almaq.

Paşinyan Vyana görüşündən əvvəl, ilk səfərini 27-28 fevral tarixlərində İrana etdi. İran Ermənistan üçün iqtisadi izolyasiyasını yumşaltmaq yolunda ikinci vacib alternativdir. Ermənistan, İran və Avrasiya İqtisadi İttifaqı arasında İran və Qara dəniz arasında İranın nəqliyyat və enerji layihələri üçün körpü olmağa çalışır. Tehranda Paşinyan Gürcüstana qaz tranzitini təklif etdi. Lakin Gürcüstan Prezidenti Saloma Zurabişvili Bakıya gəldiyi zaman Şərq-Qərb enerji və nəqliyyat layihələri üçün dəstək verən bəyanatlar vermişdi ki, bu da İrəvanın təklifinin rədd edilməsi mənasına gəlirdi.

Digər tərəfdən, İran Qərbin siyasi və iqtisadi sanksiyalarının təsiri altındadır. İran-Ermənistan dəmir yolu layihəsi üçün 3,4 milyard dollar lazımdır və bunu tapmaq hər iki tərəf üçün o qədər asan deyil. Ona görə Paşinyanın İrana səfəri zamanı hər iki tərəf arasında imzalanan sazişlər regionda geosiyasi vəziyyəti dəyişəcək səviyyədə olmadı”.

Politoloq Paşinyanın ikinci səfərini 4 mart 2019-cu ildə Brüsselə etdiyinə diqqət çəkib. Onun sözlərinə görə, AB-yə səfər zamanı Paşinyan AB vasitəsilə Azərbaycana təzyiq göstərməyə çalışıb:

“Burada Ermənistanın əsas narahatlığı AB-nin Azərbaycanın ərazi bütövlüyü və suverenliyinə verdiyi dəstəyidir. Paşinyan həmçinin, AB-dən iqtisadi dəstək gözləyir. Ancaq AB rəsmiləri Ermənistana mövcud şərtlərdə investisiya qoymağı vəd etməyib, eləcə də Dağlıq Qarabağ danışıq prosesində format dəyişikliyini dəstəkləmədi”.

Salome Zurabişvilinin 2019-cu ilin 13-14 mart tarixlərində Ermənistana səfərinə toxunan müəllif gürcü prezidentin bu səfərdən öncə Bakıya gəlməsini və Azərbaycanın ərazi bütövlüyü və suverenliyini dəstəkləməsini yada salıb:

“Erməni rəsmiləri bu səbəbdən Zurabişvilidən Azərbaycanda verdiyi açıqlama ilə əlaqədar bir şərh gözləyirdilər. Lakin Zurabişvili Ermənistanı Gürcüstanın ərazi bütövlüyünü sözdə dəstəkləməkdə və suverenliyinə zərbə vuran addımlar atmaqda günahlandırdı. Ermənistan parlamentinin sədri ilə görüş zamanı Zurabişvili "Gürcüstanın suverenliyini və ərazi bütövlüyünün tanınması yalnız sözdə deyil, eyni zamanda faktiki olaraq bizim əsas marağımızdır" açıqlaması Ermənistan üçün gözlənilməz oldu. Zurabişvili həmçinin regional münaqişələrin həlli üçün tərəflərin birgə işləməyini və münaqişələrin beynəlxalq normalara əsasında həllini tapmasını vurğuladı. Zurabaşvilinin, “Əks təqdirdə, iqtisadi tərəqqi, sabitlik, geniş əməkdaşlıq və nəqliyyat və logistika əlaqələrinin yalnız şifahi ifadələrdən ibarət olacaqdır” sözləri Dağlıq Qarabağ münaqişəsi həll edilmədən Gürcüstanın ermənilərin regional layihələrinə dəstək verməyəcəyini göstərdi.

Nəticədə Vyana səfərindən əvvəl Paşinyan Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli üçün davam edən diplomatik müzakirələrdə formatın dəyişdirilməsi şərti beynəlxalq ictimaiyyətdən dəstək almadı. Vyana görüşündən əvvəl Paşinyan Ermənistan üçün geosiyasi şərtləri dəyişdirə bilmədi. Vyanaya əliboş getdi və əliboş qayıtdı”.