Ana səhifə Gündəm |
İran prezidentinin xanımı Cəmilə Ələmülhüdanın müsahibəsi narazılıq doğurdu. Onun sözləri isə şiə-şüubiyə təfəkkürünü ortaya qoydu.
Bu sözləri Axar.az-a güneyli jurnalist Məsud Haray İranın birici xanımının müsahibəsində türk və ərəbləri düşmən adlandırmasını şərh edərkən deyib.
Onun sözlərinə görə, belə yanaşma paniranist təfəkkür ilə eynilik təşkil edir:
“Farslar ərəblərin o dövrdə sürdüyü hakimiyyətin düşmənçiliyini edirlər. Sanki ərəblərdən daha öncə yalnız və yalnız farsların hakimiyyəti olub. Bu hakimiyyətə ərəblər son veriblər. O səbəbdən də bu təfəkkürlə ərəb düşmənçiliyi, sonra min illər dünyanı idarə edən türklərin hakimiyyəti ilə türk düşmənçiliyi ortaya çıxdı. Bunlar da şiə-şüubiyənin əsas fəlsəfəsidir. Elə xanımın sözlərində də eyni düşüncənin şahidi olduq. Türkləri, ərəbləri, monqolları düşmən adlandırdı. Monqolları da türk boylarından hesab etdikləri üçün onları da düşmən sayırlar. Farsların məntiqi ilə biz bu bölgəyə gəlməyik. Bu yerin əsl sahibi farslar olub. Təbii ki, yanlış təfəkkürdür. Bunu həm də paniranist təfəkkür adlandırmaq olar. Həmin xanımın yalanları paniranistlərin yalanları ilə üst-üstə düşür”.
Məsud Harayın bildirib ki, Cəmilə Ələmülhüdanın fikirlərini Rza Pəhləvi də bir vaxtlar dilə gətirib:
“Rza Pəhləvi də Cəmilənin sözlərinin eynisini deyib. O da müsahibələrində ərəblərin, türklərin, monqolların hücumundan danışıb və qəsbkar olduqlarını söyləyib. Paniranist və şiə-şuubiyə düşüncəsi bir fəlsəfədən çıxış edir. Onu da qeyd edim ki, İran yetkililəri bunu birbaşa söyləməsə də, arxa planda hər gün danışdıqları, planladıqları məsələrdən biri türk və ərəb düşmənçiliyi olub. Bu xanım da burada açıq şəkildə, diplomatiya etikası gözləmədən söylədi. Yəni, bəzi gerçəklər var idi ki, dilə gətirilmirdi, Cəmilə xanımın vasitəsi ilə birbaşa dedilər”.
O, birinci xanımın sözlərində ziddiyətlərin olduğunu deyib:
“Müsahibəsində deyir ki, guya, bunun oxuduğu şəhid Behişti Universiteti Amerika Universitetlərindən daha əvvəl yaranıb. Hətta universitetin həyətindəki ağacların yaşı Amerika universitetlərindən daha qədimdir. Hansı ki, bu universitetin əsası 1959-cu ildə qoyulub. Amerikada isə 1776-da yarandığı bilinir. Onun müsahibəsində başqa bir məqam da diqqət çəkir. Deyir ki, xanımların təhsil almasına və işləməsinə gərək yoxdur. Onlar ancaq evdə oturmalıdır. Bu qəbuledilməzdir. Onun fikirləri qeyri-demokratik sayıla bilər. Bu, siyasi olaraq da İran hökumətinin əsas fəlsəfəsini təşkil edir”.
Tarix
2023.06.18 / 09:00
|
Müəllif
Vüsalə İsgəndərova
|