Ekspertlər bu addımın bir neçə səbəbindən danışsalar da, SOCAR sahib olduğu səhmlərin heç də hamısını satmaq niyyətində deyil.

Azərbaycan Dövlət Neft Şirkəti (SOCAR) "Petkim"dəki sahib olduğu səhmlərin 3,4 faizini satışa çıxarıb. Satış işlərinə fevralın 5-dən başlanılması planlaşdırılır. APA isə bildirir ki, SOCAR Topdan Satışlar Bazarında "Petkim"də sahib olduğu hissələrdən 34 milyon ədəd səhmi hər bir ədədi 4 lirədən olmaqla, "BCM Global Fund" şirkətinə satacaq. Əqdin dəyəri 136 milyon lirə (57 mln. dollara yaxın) təşkil edəcək. Səhmlərin satışı fevralın 5-də "Ünlü Menkul Değerler" şirkəti tərəfindən həyata keçiriləcək. Qeyd edək ki, bu xəbərdən sonra "Petkim"in səhmləri 2 bənd yüksəlmə ilə başlayaraq, 3,67 faiz artımla 3,95 lirəyə yüksəlib.

Xatırladaq ki, SOCAR Türkiyəyə məxsus "Petkim Petrokimya Holding"in nəzarət səhm paketinə (61,32 faiz) sahibdir.

Ekspertlər isə SOCAR-ın həmin səhmləri satışa çıxarmasını müxtəlif cür qiymətləndirirlər. İqtisadçı ekspert Natiq Cəfərlinin musavat.com-a bildirdiyinə görə, bu addım SOCAR-ın öhdəliklərini yerinə yetirməyəcəyi təhlükəsindən qaynaqlanıb: "Son proseslər onu göstərir ki, SOCAR-da olan problemlər, neftin qiymətinin enməsi və bu trendin uzunmüddətli davam etmə ehtimalı yüksək olduğuna görə getdikcə problemlər artır. Çünki SOCAR həm də ən böyük kredit alan təşkilatlardan biridir. SOCAR-ın təqribən üst-üstə 7 milyarda yaxın kredit borcu var. Bundan əlavə, daxildə də ən çox borc almış şirkətdir. Yəni ölkə daxilində Mərkəzi Bankın birbaşa kreditləşmə xəttindən istifadə edib, Beynəxlaq Bankın kredit xəttlərindən istifadə edir. Yəni SOCAR-ın kredit yükü həddindən artıq yüksəkdir. Öhdəlikləri də çoxdur və SOCAR o öhdəlikləri götürərkən dünyada neftin qiymətləri çox yüksək idi və barreli 110-115 dollar civarında satılırdı. Həmçinin bu qiymət uzun müddət idi ki, eyni səviyyədə qalmaqdaydı. SOCAR çox güman ki, planlar qurarkən məhz bu qiymətlərin uzunmüddətli olacağı ehtimalından çıxış edərək, üzərinə çox böyük öhdəliklər götürüb. İndi SOCAR-ın bu öhdəlikləri yerinə yetirməsində problemlərin yaşana biləcəyi ilə bağlı ehtimal yüksəkdir. Bu, neftin indiki qiymətləri ilə əlaqədardır. Ona görə də, çox güman ki, bu prosesləri müəyyən dərəcədə az ağrılı keçirmək üçün SOCAR "Petkim"də olan öz payının bir hissəsini satışa çıxarmağa üstünlük verir. Əslində, bu, normal biznes addımıdır. Dünyada baş verən trendlərin dəyişməsi ilə əlaqədar atılmış addımlardır. Sadəcə, arzu edərdik ki, bu tipli addımlar və bu tipli hərəkətlilik daha çox şəffaflıq şəraitində davam etsin və ictimaiyyət normal bilgiləndirilsin. Çünki SOCAR dövlət şirkətidir və ona görə də ictimaiyyətə doğru-düzgün bilgi vermək öhdəliyi var. Çox istərdik ki, bu proseslər daha şəffaf şəkildə getsin və vətəndaşlar doğru məlumatlar ala bilsinlər".

Ekspert Fikrət Yusifov da bunu normal hal hesab edir: "SOCAR-in "Petkim"dəki payı 61,32 faizə bərabərdir. SOCAR-a "Petkim" şirkətindəki nəzarət paketini təmin etmək üçün bu payın 51 faizini özündə saxlamaq kifayətdir. Bu payın 3,4 faizinin satılması elə bir narahatçılıq doğurmamalıdır. Heç şübhə yoxdur ki, payın 3,4 faizə bərabər bir hissəsinin satışı təşəbbüsü dünya bazarlarında neftin qiymətlərinin aşağı düşməsi nəticəsində Neft Şirkətinin gözlənilən gəlirlərinin azalması ilə bağlıdır. Daha real görünən odur ki, bu satışdan əldə ediləcək vəsaitlər maliyyələşməsi gündəmdə dayanan başqa layihələrin təmin edilməsində istifadə ediləcək. Çünkü SOCAR-ın pay iştirakı ilə reallaşdırılan digər beynəlxalq və yerli layihələr mövcuddur. Şübhə yoxdur ki, SOCAR-ın rəhbərliyi bu addımı atmaq qərarını ona görə verib ki, icra edilən digər layihələrin maliyyələşməsində hər hansı bir fasilə yaranmasın. Bu prosesi bütövlükdə yaranmış vəziyyətdə normal hal hesab edirəm".

İqtisadçı İlham Şaban isə bildirir ki, səhmlərin satışa çıxarılmasının maraqlı səbəbi var: "Bunu araşdırmaq lazımdır. Çox düşünülmüş bir addım atıblar. Səbəbi isə faizin kiçik olmasındadır".