Ana səhifə Kult |
Çox vaxt jurnalistikanın o sahədə çalışmağa məcbur olan qələm adamlarının yaradıcılığına, ümumiyyətlə, həyatına mənfi təsir göstərdiyi deyilir.
Axar.az məsələni aydınlaşdırmaq üçün media qurumu rəhbəri, yazarlar və naşir üçbucağına belə bir sualla müraciət etdi:
"Dolanışıq üçün davamlı olaraq çalışdıqları jurnalistika yazarlara nə verir və ya onlardan nə alır?"
Teleqraf Media Qrupunun rəhbəri Aynur Camal media sektorunu Türkiyə ilə müqayisə etdi:
"Bütün iş yerləri nə verirsə, onu verir – yaxşı əlaqələr, tanınmaq, seçilmək, peşə sevgisi, vurğunluq və sairə. Vaxt alır, gözləntiləri doğrultmur. Türkiyədə bir jurnalist ayda 50 min qazanır, bizdə 500–1000. Bu fərqi görmək əlbəttə yazmaq həvəsini alır".
"Qanun" nəşrlər evinin sahibi Şahbaz Xuduoğluya görə, jurnalistika və ədəbiyyat vəhdətdədir:
"Bilirsiniz, mənim üçün jurnalistika və yazarlıq bir-birinin içində olan sahələrdir. Onları tamamilə ayıran bir sərhəd yoxdur. Məsələn, quru rəqəmlər statistikadır, amma o rəqəmləri yalnız sözlər və cümlələr canlandırır. Və bu canlananda artıq yazı materialı olur. Bunu yazıçı da yazır, jurnalist də. Yəni o mənada, əlbəttə ki, bir yazarın jurnalist kimi fəaliyyət göstərməsi onun sahəsinə yaxın bir fəaliyyət növüdür. Burda sual başqa cürdür: jurnalistika fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxs bu fəaliyyət növü ilə öz yazıçılığını, öz dolanışığını təmin edə bilirmi? Məsələn, dünyada çox tanınan yazıçılar var ki, onlar elə jurnalistikadan, redaktorluqdan və ya nəşriyyatda adi bir işçidən yazıçılığa gəliblər. Bu mənada bu iki sahənin arasında kəskin bir sərhəd qoymaq, məncə, düzgün deyil. Aldığı şey isə vaxt, vaxt və yenə də vaxtdır. Jurnalistika, əlbəttə ki, daha sistemli yazmağı tələb edir. Və bu sistemli olaraq yazmağın iki tərəfi var. Biri odur ki, sənin, həqiqətən də, vaxtını alır, yazıçılığa tam qapanmağa sənə imkan vermir. İkinci bir tərəfdən isə səni daim yazmaq formasında saxlayır. Yəni bunun həm mənfi, həm də müsbət tərəfi var. Jurnalistikadan bir yazıçı kimi ayrılıb yalnız yazı ilə bir əsər üzərində çalışmaq, bəlkə də, həmin yazıçıya uğur gətirməz. Bilirsiniz, jurnalistika bəzən sonradan yazı mətninə, yəni bədii mətnə çevrilə bilir. Məsələn, Məmməd Əmin Rəsulzadənin, Əli bəy Hüseynzadənin, Çexovun, Tolstoyun, Cəlil Məmmədquluzadənin əsərləri... Dövründə felyeton, esse, məqalə kimi yazılan yazılar zaman keçdikdən sonra bədii əsər nümunəsi hesab olunub".
Kənan Hacı jurnalistikanın istedadı məhv etdiyini düşünür:
"Sırf jurnalistika ilə məşğul olanlar üçün bu sahə dolanışığın yeganə yoludur. Yəni onların sənəti budur və bu sənət vasitəsilə evlərinə çörək aparırlar. Necə ki, dülgər öz sənətilə pul qazanır, bənna pul qazanır, jurnalistika da sənətdir. Amma yazıçının jurnalistika ilə məşğul olmağını heç cür qəbul edə bilmirəm. Yazıçı oturub romanını yazmalıdır, gedib kimdənsə müsahibə almalı deyil. Markesin, Heminqueyin məşğul olduğu jurnalistika ilə özümüzü müqayisə etməyək. Jurnalist öz işi ilə məşğul olmalıdır, yazıçı da öz işi ilə, əsərini yazmalıdır. Amma Azərbaycan reallığında yazıçı məcburdur beş yerə yazsın. Və ya günün üçdə iki hissəsini çalışdığı media işinə ayırsın. Çünki yazmasa, çalışmasa ac qalacaq. Bu, acı bir reallıqdır, gözümüzün qabağında jurnalistika nə qədər istedadlı yazıçını tükətdi, axırına çıxdı".
Cəlil Cavanşir isə elə düşünür ki, jurnalistika böyük həyat təcrübəsi qazandırır:
"Jurnalistika ilə məşğul olmaq mənim üçün böyük həyat təcrübəsi qazanmaqdır. Davamlı yaradıcı axtarışlarla məşğul olmağa imkan verməsə də, çoxlu təcrübə qazanmağıma, insan tanımağıma böyük köməyi dəyib. Daim formada qalmağa, düşüncələrin korşalmamasına böyük faydası var. Amma enerjimizi alır. Yazıçılıqla məşğul olmağa, roman yazmağa, beynimi məşğul edən hekayələri yazmağa imkan vermir. Bir sözlə, az şey verir, çox şey alır".
Şərif Ağayar yazıçının mətbuatda işləməsini faciəvi hal hesab etmir:
"Əksərimiz dolanışıq üçün jurnalist işləyirik. Ona görə bu peşə haqda aşağı-yuxarı nəsə danışsaq, nankorluq olar. Mətbuatın varlığı və yazıçının burda işləməsi elə də faciəvi deyil. Əsas odur ki, azadlığını, təmizliyini, tərəfsizliyini qoruya bilsin. Bir də yazmağa və oxumağa vaxt tapsın. Qalanı düzələr".
Tarix
2015.04.23 / 08:15
|
Müəllif
Rəfiqə Əlisəfa
|