Mətbuatda ürəkaçan olmayan bütün rəylərə rəğmən filmi izlədim.
Daha doğrusu, film baltalandıqca marağım da artdı. Kinoteatra
gəlincə tək olmadığımı da anladım. Türkiyə filmlərinin Bakı əhlinin
ayağını kinoteatrlara açdığı danılmaz faktdır. "Mahmud və Məryəm "
isə Elçinin əsəri və Azərbaycan-Türkiyə ortaq istehsalı olması,
yerli aktyorların iştirakı ilə daha da diqqət çəkir. Əlbəttə,
gündüz seanslarının məqbul qiymətləri (4 azn) əsas hissəsini
tələbələrin təşkil etdiyi gənclərin axınına bir səbəbdir.
Sujet haqqında
Film nağılvari, əfsanəvi bir şəkildə başlayır. Qurdun Ziyad Xan
və Qəmər xanıma bağışladığı oğul və onunla eyni gecə dünyaya gələn
keşişin qızı Məryəmin hekayəsi. Türklük vurğusu bu bozqurd səhnəsi
ilə başlayır və davam edir. Yeri gəldi-gəlmədi "Tusi deyərdi ki"
deyə başlayan ədəb-ərkan dolu cümlələr bir nöqtədən sonra adamı
usandırır. Hələ bu azmış kimi Sultan Səlim ilə Şah İsmayıl
arasındakı mübarizə üzərindən türklərə birlik-bərabərlik mesajı da
verilir.
Bitdimi?
Bitərmi?
Bir də Qarabağ probleminə əl ataq deyib, bir-iki ağız muğam
oxuyub, bir-iki damcı göz yaşı axıdıblar. Adamda sual yaranır:
"Türklər hər şeyi belə mükəmməl bilirsə, niyə beş addımlıqda iki
türk ordusu bir-birini qırır?" Əlbəttə, mən də bilirəm ki, iki Türk
dövlətinin çəkdiyi filmdə Fransanı təbliğ edəcək deyildilər. Amma
əgər bu təbliğat bir türk olaraq məni sıxdısa, Allah digər bir
millətin nümayəndəsinə kömək olsun. Təcrübə göstərir ki, filmlərdə
bir ideyanı "kor gözünə barmağım" üsulu ilə tamaşaçıya çatdırmağın
əks effekti olur. Orda toplaşan gənclərin çoxunu eşq hekayəsi
maraqlandırırdı.
Serial baxışları
"Mahmud və Məryəm" rejissor Mehmet Ada Öztəkinin kinoda ilk
böyük işidir. O, daha çox televiziya serialları hazırlayır.
Öztəkinin son işi "Kuzey Güney" Azərbaycan tamaşaçısına yaxşı
tanışdır. "Mahmud və Məryəm"in qarşılaşdıqları səhnədə baxışmalar o
qədər uzandı ki, yerlərdən bezgin səslər eşidildi. Rejissor o boyda
eşqi ancaq bir baxışmada verməyə çalışıb. Nə bir hərəkət, nə də bir
söz. Tamaşaçı bilmir ki, bu aşiq-məşuq bir-birini niyə sevdi, nəyə
görə sevdi.
Aktyor ifaları
Mahmud rolunun ifaçısı Aras Bulut İnemli az təcrübəsinə rəğmən
ən cəlbedici ifanın sahibi idi. Savaşa qarşı qələmə, sənətə sarılan
qəhrəmanımızın gözəllik sevdasına inandıra bilir. Ən təsirli
səhnələrdən biri iki türk ordusunun bir-birini qətl etdiyi meydana
gəlib çatan Mahmudun ruhi vəziyyətinin təsviridir.
Məryəmin ifaçısı Eva Dedova cənnətən çıxmış bir gözəlliyə
sahibdir. Amma filmə gözəllikdən başqa bir şey qatmayıb. Məryəmin
daxili aləmi, düşücələri, keyfiyyətləri verilməyib. O, sadəcə atası
ilə sevgilisi arasında didərgin qalan bir qızdır.
Mahmudun müəllimi Sofu rolunun ifaçısı Polat Bilgin rolu ilə
bütünləşən və gözlərinə obrazını yazan yeganə aktyor idi.
Yerli aktyorlar
Uzun illər Türkiyədə yaşamasına baxmayaraq, Məlahət Abbasova da
daxil bizim aktyorlarda Türkiyə türkcəsində danışmaq problemi var.
Ancaq Fəxrəddin Manafov dünyadan doymuşluğu, bezmişliyi gözləri ilə
tamaşaçıya sonuna qədər çatdırır. Öz kiçik rolunu ən yaxşı yaradan
Şamil Süleymanovdur. Parlaq gözləri, ağ saçları, sevimli saqqalı,
gözlərində Qəmərə olan eşqi ilə çox səmimi görünür.
Çəkiliş prosesi
Filmin büdcəsi 15 milyon lirə, yəni təxminən 7.5 milyon
manatdır. Azərbaycan standartlarına görə yüksək, dünya
standartlarına görə aşağı büdcəli bir filmdir. Çəkilişlər üçün açıq
havada böyük bir ərazi və saray yaradılıb. İstər kostyumlar, istər
də cənnəti xatırladan çəkiliş məkanları uğurlu seçilib. Aktyorların
at minməsi, qılınc oynatması peşəkar səviyyədədir. Bir neçə dəqiqə
davam edən döyüş səhnəsi üçün üç ay çalışılıb. Nəticədə "Möhtəşəm
yüz il"in cizgi filmi effektli döyüş səhnələrindən çox daha yaxşı
alınıb. Musiqilər, səs effektləri, kadrlar Azərbaycan
kinematoqrafiyasında hələlik görə bilməyəcəyimiz qədər yüksək
səviyyədədir.
Bir gül ilə bahar olmaz, əlbəttə, amma bu gül özü baharın
gəlişinin müjdəsi də ola bilər. Ancaq kifayət qədər tarixə və
tarixi filmlərə yer ayıran milli kinomuz gündəlik həyatımızı da
işıqlandırsa, rəğbətlə qarşılanar.