"SƏFİLLƏR" LAYİHƏSİNDƏ

Neçə gündür ki, diqqətimi çəkib. Tez-tez onu eyni yerdə - şəhərin mərkəzi küçələrindən birində görürəm. Üstü-başı toz içində, qıvrım saçları pırtlaşıq. Sakitcə əlini açıb dilənir. Onun "məkanında" maşınlar yavaş hərəkət edir, axı burda təmir gedir. İnsaflı sürücülər elə hərəkətdə ikən qızcığazın yarıaçıq ovcuna qəpik qoyur. Qızcığazın çirkli, nazik dodaqlarında heç kəsin eşidə bilmədiyi zəif səslə təşəkkür səslənir. Onun, "sağ ol, Allah əvəzini versin", - kəlməsi heç maşınlara qədər də gedib çatmır. Yarıda qırılıb yerə düşür... Yox, səhv edərəm, ürəkdən olunan alqış güman ki, ünvanına çatar - lap səslənməsə belə...

QIZIN YARIAÇIQ OVCU...

Görkəmindən miskinlik və yetimlik yağan qızcığaz bəzi dilənçi yaşıdları olan həmkarlarından acizliyi və sakit olması ilə fərqlənir. Bəzi yaşıdları kimi az qala maşının içinə girib sürücünü bezdirmir. Bu qızın yarıaçıq ovcu həm yalvarış, həm də insanın gözünə baxması kimidir.

Bu qız mənim növbəti "Səfillər"imdəndir, düşüncəsi ilə bir qədər qabaqda yer tapıb maşını saxlayıram. Yaxınlaşıram. Kənardan iki siqaretlik vaxtda seyr edirəm. Bir qədər aralıda isə sökülməkdə olan Alatavanın sakinləri tənha ağacın altında nərd oynayır. Heç kəs bu qız uşağının dilənməsinin fərqində deyil.

HƏYASIZ SÜRÜCÜLƏR

Sürücülərdən həyasızlıq edən, qızı acılayan, "atan-anan haradadır" deyib, pul vermədən gedənlər də var. Belə hallarda qız başını qaldırıb o maşınların ardınca baxır. Nə fikirləşir, nə keçirir ürəyindən? Nazik, tozlu dodaqlarının kilidinin arasından sürüşən sözlər nədir? Nə mən eşidirəm, nə də o incikliyin ünvanlandığı kobud insanlar. Belə zamanlarda yarıaçıq ovcuna qoyulan qəpiyin cingiltisinin də fərqinə varmır.

Yorulubmuş kimi söykəndiyi hündür bordürün üstündə oğlan sayağı oturur. Maşınların arasından keçib ona yaxınlaşıram. Yanında otururam. Əllərini saçına çəkir. Sarışın qıvrım saçlarını guya ki sığala verir. Bir neçə dəfə cəhd etsə də, istəyi baş tutmur. Mənə tərəf baxır. Sonra üzünü yana çevirib, baxışlarını uzaqlara "göndərir".

Bir qədərdən sonra ayağa qalxır, yolun əks tərəfinə keçmək istəyir.

- Dayan, - deyirəm və əlimdəki 2 ədəd 20 qəpikliyi ona tərəf uzadıram.

Ovcunu açır. Yarıaçılmış ovuc qəpikləri "udur". Barmaqları əlinin içinə tərəf yığılır. Yenidən yerində oturur. Barmağı ilə burnunu qurdalayır.

- Neçə gündür fikir verirəm, burdasan. Səni incidən olmur ki?

Gündən qaralmış əlləri ilə üstünün tozunu çırpır. Hər iki əlini alnına tərəf aparıb saçlarını yenidən geri daraqlayır. Bu dəfə də alınmır. Sualıma isə cavab vermir.

- İstidir. Yəqin heç yemək də yeməyibsən...

- Smit almışdım, yedim.

- O tərəflərdə dayanan uşaqları bir nəfər döyürdü, səni incitmirlər ki? – yenidən soruşuram.

- Döydü? Nəynən döydü? Təpiklə də vurdu?

Mənə elə gəldi ki "təpik" deyəndə inildədi. Yoxsa söz o cür çıxdı ağzından?

- Hə. Sənin adın nədir?

- Brilyant.

- Nə qəşəng adın var? Brilyant, sən heç dərsə getmisən?

- Hə, getmişəm. Sonra yenə də gedərəm. Oxuyub dərzi olaram. İndi yox, getmirəm...

HƏKİM ADAMA QIŞQIRMIR

- Dərzi işləmək xoşuna gəlir?

- Yox, oxusaydım, həkim olardım.

- Niyə həkim? Məsələn, niyə müəllim olmayasan?

- Həkim yaxşıdır. Onlar adamın üstünə qışqırmır...

- Sənin kimin var? Atan, anan, qardaşın var?

- Qardaşım yoxdur. Anam var. Anama görə gəlirəm də elə bura.

- Xəstədir?

- Yox...

- Bəs nə?..

UŞAQLARI VURANIN QARA MAŞINI

Yenə də ayaqları ilə yolun tozunu eşələyir. Cavab vermir. Tozlu sifətinin, pırtlaşıq saçının fonunda gözləri o qədər təmiz, pakdır ki...

- Əmi, o uşaqları kim vurdu? Kök kişi idi? Qara maşını var idi?

- Deyəsən, – yalan danışmağıma pis oluram. Amma burda nə isə bir sirr var, düşünürəm...

- Əmi, o uşaqlar oturmuşdu? İşləmirdi ki?

- Niyə, dayanmışdılar yolun qırağında, pul dilənirdilər. Əllərində dondurmaları vardı, yeyirdilər.

Tez ayağa durur, əlini açıb maşınlara tərəf bir addım atır. Həyəcanla mənim istiqamət verdiyim tərəfə baxır.

- O adam getdi, yoxdur. Gəl, otur söhbət edək.

Gəlmir. Mən yaxın gedirəm. Maşınlar saymazyana keçir. Ovcu yenə də könülsüz halda yarıaçıq qalıb.

- Brilyant, neçə yaşın var?

- 11 yaşım var, - deyir, sonra da incik halda, - əmi, mən gedim başqa yerdə durum? Get də burdan...

- Qorxma, qoymaram səni döysünlər.

- Məni heç kəs döymür. Özüm burda dururam.

İndi də yalan danışmaq növbəsi ona keçib. Hiss edirəm ki, kimdənsə çəkinir. Harada yaşadığı ilə maraqlanıram. Susur.

KİŞİLƏR MƏNİ SÖYÜR

- Deyirsən anan var, ona görə dilənirsən. Dərsə getmirsən, istəyirsən sənə iş tapım? Uşağa baxa bilərsənsə, kiminsə uşağına bax, yeməyini ye, yat qal orda...

Təklifim ürəyincə olur. Diqqətlə baxır.

- Əmi, mən səni tanımıram axı... həm də deyərlər bu özü uşaqdır... burda çox pisdir. Kişilər məni söyür. Dillərini çıxarırlar. Pul vermirlər o adamlar. Gedib harada desələr, işləyərəm, təki...

Sonra dinmir. Gözlərinin giləsi göz yaşlarının içində boğulur. Udqunur. Oğlanlar sayağı əli ilə arxasını çırpır.

İSTƏMİRƏM ANAMI GÖRƏM

- Təki nə? Burda durmayasan?

- O yerdə qalmaq olar? İstəmirəm anamı görəm. Maaşımı qazanıb verərəm ona. Amma məni görməsin. Mən də onu görməyim.

- Niyə?

Cavab vermir. Bayaqkı adamla maraqlanır:

- Əmi, o kişi uşaqları təpiklə döyürdü?

- Qorxma, sənə heç nə etməz... Mən burdayam. Nə qədər pulun var?

Pulunun miqdarını soruşmağım onu səksəndirir. Burnunu çəkib, sifətimə baxır. Gülümsəyirəm. Yox, deyəsən mən qorxulu adam deyiləm axı...

- Hələ saymamışam.

- Gedim sənə dondurma alım?

- Yox, elə bilərlər özüm almışam.

Yəqin onlara nəzarət edən var. Axı belə iyrənc işbazlar da var. Kimsəsiz uşaqları diləndirib, pul-para sahibi olurlar. Soruşuram, boyun almır: "Özüm dururam burda, anama kömək edirəm".

Atasını xəbər alıram. Deyir ki, atamı anamla anamın xalası oğlu evdən qovdular, o da getdi "Urusyətə". Bir az da söhbət edirəm, məlum olur ki, "dayısının" (anasının xalası oğlu) arvadı bir dəfə gecə gəlib anasını söyüb, ona pis sözlər deyib, o vaxtdan "dayısı" bunlara gəlmir...

DEYİRLƏR Kİ, RÖYAYA OXŞAYIRAM

- Brilyant, familiyan nədir?

- Dadaşova...

- Brilyant Dadaşovanı tanıyırsan?

Təəccüblə üzümə baxır:

- Mənəm də...

- Sən yox, oxuyan var e, Xalq artisti.

- Hə, tanıyıram.

- Xoşun gəlir ondan?

- Yox.

- Bəs, oxuyanlardan kimdən xoşun gəlir?

- Röyadan. Deyirlər ki, ona oxşayıram.

MÜĞƏNNİ OLMARAM, ONLAR HAQDA...

- Hə, oxşayırsan... Bəs sən istəyərsən məşhur müğənni olasan?

- Bilmirəm. İstəmirəm... Onlar haqda tərbiyəsiz sözlər danışırlar, - sonra fikrə gedib, əlavə edir, - hə, istəyərəm...

- Məşhur müğənni olsan nə edərsən?

- Toylara gedərəm. Daha burda durmaram.

- Bəs sən məşhur müğənni olsan, yolda duran dilənçilərə pul verərsən?

- Hə, çox pul verərəm...

Brilyantla artıq dostlaşmışıq. Mənimlə maraqlanır. Uşaqlarımı soruşur. Arada zarafat da edir:

- Bu o qədər də çətin deyil, köhnə paltar gey, üzünü qırxma, gəl, dur burda, günə 30-40 manat qazanarsan, – deyir və gülür. Sonra da yolun əks tərəfində duran şikəsti göstərir:

- Əlində şəkil tutan arvad deyir ki, onun "Vorovski"də qəşəng evi var, arvadı da "mama"dır. Doğuşxanada işləyir.

- Deyilənlərə çox da inanma.

QIZIN PULUNU ALMA...

Bir bahalı maşın saxlayır. 6-7 yaşlı bir qız uşağı Brilyantın ovcuna 5 manatlıq qoyur. Sürücü güman ki, uşağın babasıdır. Mənə tərəf acıqla:

- Get özünə iş tap, "vidinə-fasonuna" bax, qızın pulunu əlindən alma, - deyir.

Başımı bulayıram:

- Almaram, narahat olma.

Eşitmir, dodağının altında nə isə çımxırır.

- Görürsən də Brilyant, elə bildilər ki, səni mən burda saxlamışam ki, pul yığıb mənə verəsən.

- Əmi, fikir vermə, sən elə adam deyilsən.

Sonra da gedən maşının arxasınca xeyli baxıb mənə tərəf dönür:

- Əmi, gördün o qız nə qəşəng idi?

- Sən ondan da qəşəngsən, - deyib, sağollaşıram. Qız yenə yollara qalır...