Son illər ölkədə dünyaya gələn uşaqların sayında azalma müşahidə
olunur. Xüsusən də ilin yanvar-mart ayları özünü daha da birüzə
verən bu azalma ölkə vətəndaşlarının sayının azala biləcəyindən
xəbər verir. Aprelin birinədək olan statistikaya əsasən artım ötən
illə müqayisədə 19.0 göstəricidən, 18.1-ə enib.
Nəsilartırma əmsalı aşağı düşüb
Ölkədə nəsilartırma əmsalı aşağı düşüb. Sirr deyil ki, hazırda
əksər ailələr 2 uşaqlıdır. Buna səbəb kimi sosial çətinliklər,
mənzil problem kimi maddi qayğılar göstərilir. Valideynlər
düşünürlər ki, az uşağın olması onları bəzi problemlərdən xilas
edir. Həmçinin valideynlər azuşaqlı ailələrdə uşaqların daha
bilikli, sağlam böyüyə biləcəyini düşünür.
Hazırda çoxuşaqlı ailə anlayışı prinsipi tamamilə dəyişilib.
Belə ki, 18-20 il əvvəl 8-12 uşaqlı ailələr çoxuşaqlı
sayılırdılarsa, indi bu rəqəm 4-5 ilə əvəz olub.
İqtisadçı ekspert Vüqar Bayramlı "Axar.az"a açıqlamasında
bildirdi ki, ölkədə uşaqların sayı ailənin maddi vəziyyətindən
asılıdır: "Ailələr düşünürlər ki, uşaqları nə qədər az olsa, onları
daha yaxşı təmin edə bilərlər. Ölkədə yeni uşaq dünyaya gətirmək
özü də müəyyən qədər vəsait tələb edir. Apardığımız araşdırmalardan
müəyyən etmişik ki, bir uşağın dünyaya gəlməsi üçün minumum 1000
manat vəsait lazım olur. Baxmayaraq ki, Azərbaycanda səhiyyə
xərcləri dövlət tərəfindən ödənilir. Üstəlik, digər ərzaq
məhsulları ilə müqayisədə, uşaq yeməkləri daha bahalıdır. Ailələrdə
uşaqların sayının az olması, birbaşa xərclərin çox olması ilə
əlaqədardır. Bu da ailələrdə uşaqlarının sayının az olmasına səbəb
olur".
Dövlət dəstəyi olmasa...
Ailə Uşaq Mərkəzinin rəhbəri Kəmalə Baxış "Axar.az"a
açıqlamasında bildirdi ki, hazırda azuşaqlılıq ölkənin siyasəti ilə
bağlıdır: "İndiki ailələrin başçıları 80-ci illərin gəncləridir.
Ümumiyyəylə, indiki gənc ailələr övladlarını tam yetişdirə
bilməməkdən ehtiyat edirlər. Bəzi çətinliklər var ki, onlara yalnız
iki uşaqla cavab vermək mümkündür. Hazırda əksər ailələr nəinki
iki, hətta bir uşaqdan belə imtina edirlər. Buna səbəb sosial
ehtiyacların artmasıdır. Hökumət gənc ailələrə müəyyən şərait
yaratmaq üçün mütləq tədbirlər görməlidir. Hazırda bu, ciddi
problem deyil, amma 20-25 il sonra genefondumuzun azalması ciddi
hiss olunacaq".
Psixoloqlar isə məsələyə fərqli yanaşırlar. Bildirirlər ki,
bəzən azuşaqlılıq heç də maddi sıxıntı ilə əlaqəli olmur. Çox zaman
gənc xanımlar fizioloji quruluşlarını pozmamaları üçün bu yola
üstünlük verirlər.
Doğulanların sayında gender bərabərsizliyi
İndi yeni doğulanların sayında azalma xüsusilə qız uşaqlarında
müşahidə olunur. Hazırda nisbət 52%-in 48%-ə olmaqla, oğlan
uşaqlarının xeyirinədir.
Qeyd edək ki, ölkədə əhalinin 22.3% 14 yaşınadək olanlar,
71.9%-i 15-64 yaş arası olanlar, 5.8%-i isə 65 və 65 yaşdan yuxarı
olan şəxslərdir.