"Biri qısa yubka geyirsə, sən ona
deyə bilərsən ki, niyə belə geyinmisən?"
"Əbdül Vahab sıradan bir sələfi
alimidir"
Cəmiyyətdə vəhabi kimi tanınan, amma özlərini
sələfi hesab edən təriqətin nümayəndələrinə münasibət birmənalı
deyil. Kimi onların xarici görünüşündən təşviş keçirir, kimi isə
onların bütün məsələlərə sərt yanaşmasından gileylənir. Bəs onlar
özləri bütün bunlar haqda nə düşünür?
"Vəhabi məscidi" kimi tanınan
Əbu Bəkr məscidinin yerləşdiyi ərazidə yaşayan sələfi təriqətinin
daşıyıcısı Oğuzla ilk tanışılığımız səmimi ortamda baş
tutdu. Hündür boylu, qarabəniz, zahirən "qorxulu" təsir
bağışlamayan, balağı da saqqalı kimi qısa olan Oğuzun otuz yaşı
var. Hazırda heç yerdə işləməsə də, özünü "müvəqqəti" dolandıra
bilir.
Bizim təriqət sırf Əbdül
Vahaba da bağlı deyil
- Oğuz, səni sələfilikdə cəlb edən nə oldu? Hansı
xüsusiyyət səni məhz bu təriqəti seçməyə vadar etdi?
- Bu barədə xüsusi bir fikrim olmayıb ki, mütləq sələfi
olmalıyam. Sadəcə, namaz qılmağa başlamışam və namazı sələfi namazı
kimi öyrənmişəm. Əvvəlcə bu təriqətlə bağlı bir balaca araşdırma
aparmışam, sonra da bu yol ürəyimə yatıb.
- Bəs nə üçün sizi sələfi yox, məhz vəhabi
adlandırırlar?
- Heç vaxt özümüzü vəhabi kimi qələmə vermirik. Biz özümüzü sələf
hesab edirik. Çünki "vəhabi" anlayışı heç bir nəzəriyyəyə
əsaslanmır. Kim bizə vəhabi deyir, özü bilər.
- Amma "vəhabi" sözünü çoxları sələfi alimi olan Məhəmməd
ibn Əbdül Vahab ət-Təmiminin adı ilə bağlayırlar...
- Düzdür, bəzən deyirlər ki, bizə Əbdül Vahaba görə "vəhabi"
deyirlər. Amma əslində onun əsl adı heç Əbdül Vahab da deyil. Bu
onun atasının adıdır. Öz adı Məhəmməd olub. Halbuki bizim təriqət
sırf Əbdül Vahaba bağlı deyil. O, sıradan sələfi alimi, ibadət
eləyən biri olub. Sadəcə, camaatı haqqa çağırıb, dövründə də şirk
geniş yayılıb, o da şirkə qarşı kəskin kitablar yazıb.
- Bəs niyə cəmiyyətdə sələfilərə münasibət birmənalı
deyil? Bunun haqda düşünmüsənmi?
- Əslində, ibadət edən adamın fikri yalnız özündə olmalıdır.
Kiminsə hansısa fikri önəm daşımır.
- Bəs ola bilərmi, bu münasibət zahiri görünüşlə -
səliqəli olmayan uzun saqqal, qısa balaqla bağlı
olsun?
- Demokratiyadı, kim necə istəsə, geyinə bilər. Biri qısa yubka
geyir, sən ona deyə bilərsən ki, niyə belə geymisən? Yəni, bu hər
kəsin şəxsi məsələsidir. Məsələn, mən saqqal saxlamıram. Kimsə mənə
gəlib deməyib ki, niyə saqqal saxlamırsan? Həm də mənim gündəlik
həyat tərzimlə əlaqədar saqqal saxlamaq alınmır. Ümumiyyətlə saqqal
saxlamaqla bağlı Quranda ayə olmasa da, bu haqda kifayət qədər
tutarlı hədislər var. Əgər imkan varsa, hər bir müsəlman saqqal
saxlamalıdır. Bunu mən yox, Hz. Peyğəmbər deyib.
O sözü deyən adam böyük
xəta etmiş olur
- Bəziləri isə deyir ki, özümüzü xoşagəlməz görünüşə
salırıq ki, qadınlar bizə baxıb ehtiraslanmasınlar...
- O sözü deyən adam böyük xəta etmiş olur. Saqqalı hansısa
məqsədə görə yox, Allaha görə saxlamaq lazımdı.
- Bəs sənin sələfi olduğuna görə yaxınların arasında
haçansa hər hansı problem olubmu?
- Bəli, əvvəllər olub. İndisə belə bir problem yoxdu. Əvvəllər
mənə deyirdilər ki, o təriqətin nümayəndələrinə qoşulma, "Əbu
Bəkr"ə getmə, orda vəhabilər olur... Məncə, bu sırf
məlumatsızlıqdan irəli gəlir.
Onlar azmış
firqədirlər
- Deyilənə görə, sələfilərin başqa təriqətlərə, əsasən
şiələrə münasibəti kəskindir. Hətta bəzi sələfilər şiələrin namaz
qıldığı möhürü büt hesab edir...
- Bəzi sələfilərin şiəlikdə möhürün büt hesab etməsi ilə
razılaşmıram. Möhürə kim büt kimi yanaşırsa, o adam savadsızdı.
Məsələ möhürdə və yaxud əli açıq namaz qılmaqda deyil. Möhür o vaxt
büt olar ki, məsələn, kimsə möhürdən kömək istəsin. Mənim isə
şiəliyə münasibətim normaldı.
- Sələfilərin iki yerə ayrılmasıyla bağlı məlumat var:
sələfi və xəvaric. Doğrudurmu?
- Əgər təkfirçiləri deyirsənsə, onlar heç bizi də qəbul etmirlər.
Təkfirçilər azmış bir firqədilər. Əhli-sünnə adını batırırlar.
"Təkfir" sözü hamını, yəni namaz qılmayanı kafir adlandıranlara
deyilir.
- Bəzi məlumatlara görə, Səudiyyə Ərəbistanının hər il
ayırdığı külli miqdarda vəsaitdən Əbu Bəkr məscidinin icmasına da
çatır və sələfilərə yardımlar edilir, hətta saqqal saxlamağa görə
pul da alırlar...
- Bu fikirlər heç nəyə əsaslanmır. Vicdanı olan insan saqqalı
pula görə yox, Allah rizası üçün saxlayar. Pula görə saqqal
saxlayan vicdansızın biridir.
Mən heç vaxt gedib orada
vuruşmaram
- Misirdə, Suriyada rejimlərə qarşı vuruşan azərbaycanlı
sələfilərlə bağlı məlumatlar var. Bu yaxınlarda hətta onlar
Azərbaycandakı sələfilərə video-müraciətlər də yayıblar. Orda
vuruşan sələfilərdən tanışların varmı?
- Yox, mənim tanıdığım sələfilərdən orda vuruşan yoxdu.
Ümumiyyətlə, bu məsələyə mənim münasibətim yaxşı deyil. Mən heç
vaxt gedib orada vuruşmaram.
- Sələfilərin pirlərə və ziyarətgahlara münasibəti xoş
deyil. Sələfilər pirlərə, ziyarətgahlara gedirmi?
- Pirə getmək problem deyil. Get ziyarətini elə, namazını qıl.
Hz. Peyğəmbər də qəbirləri ziyarət edib. Ancaq sən gedib o
qəbirlərdən nəsə istəyəcəksənsə, bu artıq küfrdü. Əgər kiminsə
qəbrinə gedib desən ki, ey filankəs, mənə kömək ol, sən artıq bunda
şirk etmiş olursan. Çünki o adam heç öz ixtiyarında deyil. Hansısa
alimi vasitə edib, məsələn, ey Allahım, filankəsə görə mənə kömək
ol, biz buna bidət kimi baxırıq. Elə olsaydı, biz elə birinci
Peyğəmbəri vasitə götürərdik.
- Əbu Bəkr məscidinin qapalı olması necə, səni narahat
edirmi?
- Əlbəttə, hər bir müsəlmanı istənilən məscidin bağlanması
narahat edir.
Bin Laden bizi gözdən saldı
- Dünyada məşhur sələfi, terrorçu kimi tanınan Əl Qaidə
lideri Üsamə Bin Ladenə münasibətin necədi?
- Bin Ladenin terror hərəkətləri həm dinə, həm də təriqətə ziddi:
Onun etdikləri təriqəti gözdən saldı. Dinc əhalini dayandığı yerdə
öldürmək heç nəyə əsaslanmır.
- Sonda bir şeyi soruşmaq istərdim. Bir dindar kimi sən
istəyərdinmi yaşadığın cəmiyyət dini qayda-qanunlarla idarə
olunsun?
- Yox, istəməzdim. Mənim üçün dünyəvi cəmiyyət daha rahatdı. Dini
cəmiyyətdə olsaq, mən etdiyim hansısa xətaya görə gərək xeyli cəza
alaram. Hansısa dövlətin dini qanunlarla idarə olunması cəmiyyətə
xeyir verməz.