Bu gün ölkəmizdə baş verən yeraltı təkanlar, zəlzələ
zamanı davranış qaydalarını gündəmə gətirib.
"Axar.az" həmin qaydaları təqdim edir:
Zəlzələlərin tarixi və təhlili sübut edir ki, bu təbiət
hadisəsindən qorunmağın əsas yolu adamların fəlakət baş verdiyi
anda özlərini itirməməsidir.
Yadda saxlamaq lazımdır ki, ilk təkanları hiss edən kimi heç bir
vahiməyə düşmədən, səs-küy və qışqırtı salmadan, səbr və təmkinlə
hərəkət etməklə, həm özünüzə, həm də ailə üzvlərinizə bir o qədər
kömək göstərə bilərsiniz.
1. Yeraltı təkanları hiss edən kimi dərhal mənzilin və otağın
qapısını açın. Zəlzələ nəticəsində divarların əyilməsindən və
bütövlükdə binanın deformasiyasından giriş qapıları əksər halda
pərçimlənir ki, bu da sonradan onu açıb otaqdan rahat çıxmağa imkan
vermir.
2. Sakitcə gözləyin, başqalarını qorxuya sala biləcək
hərəkətlərə yol verməyin. Zəlzələ zamanı əksər bədbəxt hadisələr
ondan yaranır ki, adamlar tələsik otaqdan və ya binadan çıxmağa və
yaxud küçədədirlərsə, evə daxil olmağa çalışırlar. Bəziləri isə
hətta yuxarı mərtəbələrin pəncərələrindən tullanırlar ki, bu da çox
vaxt bədbəxt hadisələrlə nəticələnir. Əgər otaqdasınızsa, təcili
olaraq təhlükəsiz yerə keçin. Masanın və ya çarpayının altına
girin. Daxili qapı boşluğunda və ya otağın əsas divarına yaxın olan
daxili küncündə durun.
3. Yadda saxlayın ki, ən çox binanın xarici divarları uçur. Ona
görə də, heç vaxt otağın xarici divarına yaxın yerdə, xüsusilə də
otağın və ya zalın ortasında durmayın.
4. Pəncərələrdən, yerindən tərpənən və yıxıla bilən ağır
əşyalardan, məsələn, soyuducudan, mebeldən və s. uzaq dayanın.
5. Qaçaraq binadan çıxmayın. Yuxarıdan divar boyu düşən
qırıntılar çox təhlükəli olur.
Əgər siz çox da hündür olmayan binanın içindəsinizsə, yaxşı olar
ki, oranı tərk edəsiniz. Yuxarıdalan düşən daş parçalarından və
şüşə qırıntılarından özünüzü qorumaq şərtilə binadan bacardıqca tez
və ehtiyatla çıxın.
6. Çoxmərtəbəli binanın içərisindəsinizsə, onda ən yaxşısı elə
oradaca qalmaqdır. Pilləkənə çıxmağa və liftə minməyə tələsməyin.
Birincisi, əksər hallarda ola bilsin ki, lift işləməsin, ikincisi,
pilləkəndə basabas yaransın. Bundan başqa unutmayın ki, zəlzələ
vaxtı ən çox lift və pilləkən sıradan çıxır.
7. Güclü zəlzələdən sonra təkrarlanan təkanlardan qorxmayın. Bu
heç də yeni zəlzələ deyildir. İlk təkandan birinin digərindən bir
neçə saniyə sonra baş verməsinin səbəbi əvvəlcə boyuna, sonradan
eninə dalğaların gəlib çatmasıdır. Bundan sonra da arabir təkrar
güclü təkanlar hiss edilə bilər. Bəzən ilk təkandan sonra təkrar
zərbələr zədələnmiş və konstruksiyaları zəifləmiş binaların
dağılmasına gətirib çıxarır.