Sifətində çirk qaysaq bağlayıb. Nimdaş cins şalvarının balaqları bir-neçə dəfə qatlanıb. Şalvarın büzməsi iki yerdən kəndirlə bağlanıb. Dişləri... dişləri isə ağappaq və sağlamdır. Bu dəfəki "səfil"imin10-12 yaşı ancaq olar. Sifətindəki yetimlik üzündəki kirin-pasağın altından boy verir.

İşıqforda dayanan maşınların şüşəsini silir və aldığı qəpikləri şalvarının cibinə tökürdü.

Bir xeyli müşahidə edirəm. Ona qarşı kobudluq edənlər də var. Lakin o buna fikir vermir. Heç zəhmətinin müqabilində ona verilən haqq üçün təşəkkür də etmir. İşdən ayırmaq istəmirəm. Amma mənim də işlərim var, redaksiyaya gecikərəm, başqa yazılar və sair... Bir qədər də vaxt keçir, yaxınlaşıram:

Pis oldunsa fikir vermə, işinlə məşğul ol

- Bacoğlu, vəziyyət necədir?

Üzümə baxır. Altdan yuxarı süzüb:

- Nə mənada? - suala sualla cavab verir.

- Yəni deyirəm yaşamaq üçün bir şey olur? Fikir verirəm, işin çətindir, pis oldum...

- Day-day pis oldunsa, fikir vermə, işinlə məşğul ol, – deyir və dişlərinin arasından əlindəki əskiyə tüpürür. Sonra yenə də mənə dönür: - Vəziyyət yaxşı olar...

Danışığı yaşından çox böyük görünür. İfadələri yerindədir. Həyat onu çox sınaqlardan keçirib.

- Sən niyə acıdilsən? Söhbət etmək istədim. Mənə sənə köməyin lazım olacaq.

Əli ilə şalvarının arxasını çırpır. Sonra baş barmağını burnuna söykəyib fınxırır, "içini-içalatını" təmizləyir. Gözlərimin içinə baxır:

- Onsuz da pul vermirlər. Yorulmuşam. Nə kömək?

Boyuna-buxununa yaraşmayan bir yerişlə kənara çəkilir. Əlindəki nəm əskini "bardür"ün üstünə sərib oturur. Ciddi görkəm alır, bəs nədir, ona qos-qoca bir kişinin işi düşüb, kömək istəyir. Siqaret yandırıram. İçimdə bir əminlik var; siqaret istəyəcək. Düşüncələrimin əksi olur:

- Day-day, sən canın, o yanda çək, ürəyim bulanır... nə deyəcəkdin?

Məktəbə aparmaq istəyirsən məni?

- Adın nədir?

- Vəloşdu adım. Metrikada Vəlihəddir, uşaqlar Vəloş deyir.

- Heç məktəbdə oxumusan, dərsə getmisən?

- Məktəbə aparmaq istəyirsən məni? – bu uşaq həm də hazırcavabdır. Cavabları elə bil, "şparqalka"dan oxuyur.

- Vəloş, bizim bir-iki uşaq var, işsizdir, dedim bəlkə sənin yanına gətirəm, yolun-yolağasın öyrədəsən?

Təəccüblə mənə, özünə, altına sərib oturduğu əskinin ucuna baxır və saf, ağ dişləri görünür.

- Day-day, məni harana dolamısan?

Pərt oluram. Belə cavab gözləmirdim. Yolun, kimsəsizliyin, səfil və sərgərdan həyatın təsiri vardı bu uşağın davranışında. Amma geri də çəkilmək, sonradan bu adamın özü kimi səfil həyat keçirən tay-tuşlarına nağıl edəcək hekayətin mənfi, fərsiz tipajı da olmaq istəməzdim.

- Vəloş, bu nə danışıqdı? Guya səni kimsə burda durğuzmayıb? Guya sən burda yığdığın puldan kiməsə vermirsən? Mənim də əlimin altında bir-neçə uşaq var, "kırışalıq" edib, işlətmək istəyirəm də...

O pulu necə yeyəcəksən?

Tozlu-çirkli sifəti dəyişdi. Azyaşlı oğlanın qəzəbi yaşından çox qabağa qaçdı. Ayağa durdu. Əskisini götürdü. Xoşuna gəlmədim, deyəsən... Balaca boyunun altından özünün ədalətini, hirs və hikkəsini püskürdü sifətimə:

- Day-day, tutaq ki, o uşaqlar gəldi işlədi. Gündə 100 dəfə üzünə tüpürdülər, təpiklədilər, polis qovdu, qazandığı zəhər oldu. O uşaqların əzabla qazandığı pulun yarısını da sən aldın. O pulu necə yeyəcəksən?

Dedi və kirpiklərini qırpmadan gözümə baxmaqda davam etdi. Sözüm olmadı. Dayandım. Yox, geri çəkilmək olmaz. Siqaret yandırdım. Tüstüsünü işbaz ədasıyla onun sifətinə pilədim. Mən zalım, başqasının əməyini istismar edən birinin obrazını yaratmalıyam axı... aralanmaq istəyir, qolundan tutub buraxmıram. Tərslik etmir. Heç qorxmur da.

- Sənin "krışan" kimdir?

- Heç kim, – bayaqkı qəzəbin alt qatında bir qədər də çəkingənlik, ehtiyat hiss etdim.

- Sən də keç mənim uşaqlarımın içinə, sənə "krışalıq" edim.

- Ehtiyacım yoxdur, – qolunu çəkir.

- Sənin qaldığın yer var? Niyə çimmirsən, niyə bu gündəsən? Hanı qazancın, hanı o pullar? Bu gün nə qədər qazanmısan?

- Nəyinə gərəkdir?

- Vəloş, mən səninlə zarafat edirəm axı. Məni sənin həyatın maraqlandırdı. Yazı yazmaq istədim sənin haqqında.

İnanmaq istəmir. Amma bir qədər söhbət etdikdən sonra tamam dəyişir. Vəloş deyilən bu uşaqla söhbətimiz məcrasına düşür. Amma inadkarlığı da yerində qaldı.

Dayım da atam kimi nakişidir...

Hansı rayondan olmasını çox təkid etsəm də, demədi. Təkcə onu dedi ki, qaçqın məktəbində oxuyur. Atası Rusiyaya çörək dalına gedib və o gedəndir. Anası özəl bir poliklinikada şəfqət bacısı işləyirmiş. Hansısa həkim ona pis baxıb və anası işdən çıxıb. Bir ildən çoxdur ki, işsizdir. Ailəni tək Vəloş dolandırır. Dediyinə görə, anası gözəl qadındır. Hazırda onun ad günü üçün pul toplayır həm də. Evləri var. Qohumları qohumluq etmir. Dayısı, Vəloşun dediyinə görə kişi deyil:

- Anama dedi ki, evini sataq, puluna gedək Kitaydan mal gətirək. Cavan qadınsan, sənə də ev alarıq sonra. Anam razı olmayanda bizdən üz döndərdi. Dayım da atam kimi nakişidir...

Vəloşa bir qədər qabaq verdiyim, "çimmirsənmi" sualımı da cavabsız qoymadı:

- Çimirəm. Amma axşamlar. Gündüz arada dərsə gedirəm. Çantamda bu paltarlarımı aparıram. Burda dəyişirəm və işə başlayıram, – deyir, cibindəki qəpikləri çıxarıb sayır, yenidən cibinə qoyur. Köynəyinin cibindən isə bir 5 manatlıq və bir neçə əzik manat çıxarır: – Bunlardı. Allah bərəkət versin.

Atam düz eləmədi

- Vəloş, sən nə vaxta qədər maşın şüşəsi siləcəksən? Oxumaq keçmir könlündən?

- Oxumaq istəmirəm. İşləmək, pul qazanmaq istəyirəm. İstəyirəm anam işləməsin. Yaxşı yaşasın. Evdən çölə çıxmasın. Böyüyüm, ailə qurum, atama sübut edim ki, adam arvad-uşağını necə saxlaya bilər. Mənim atam düz eləmədi.

Qızını gətir filan yerinə çiş eləyim

- Heç xətrinə dəyən olur burda?

- Hə, mənim xətrimə dəyənlər çox olur. Bəzən qışqırırlar, "küçük, silmə", - deyirlər. Bəziləri də "podpresin" hər tərəfin təmizlədir, pul vermir. O gün yaşlı bir adam dedi yaxın gəl. "Cip"də idi. Yanında da qəşəng bir "maska". Qız maşında kişinin dizini tumarlayırdı. Dedim, bəlkə pul verər də. Kişi mənə dedi ki, sənə 50 manat versəm, bunun ..... öpərsən? Qız da gülürdü. Dedim yox, .........! Üzümə tüpürdü. Düşdü yerə saldı məni təpiyin altına. – Vəloş bunu deyir və doluxsunur.

Saqqızımı çeynə, böyüyərsən özümü verəcəm

- Bəs o "maska" nə edirdi, demədi vurma?

- Yox, demədi. Heç görmədim ki, onu. Kişi məni döydü, söydü getdi. Bəzi sürücü qadınlardan da elə onların tayı olanı var. Bir dəfə bir "Nissan Cuki"nin şüşəsini sildim. Maşında dörd qız idi. Mahnı oxuyurdular. Şüşəni sildim, həm də deyib-gülürdülər. Biri mənə barmağını göstərdi. Utandım. Amma qəşəng idilər. Sildim, keçdim sürücü qız tərəfə ki, pul versin. Ağzından saqqızı çıxarıb mənə verdi. Hələ saqqızımı çeynə, böyüyərsən, özümü verəcəm, - dedi.

Vəloşu iş yerində, Koroğlu Rəhimov küçəsində, Müəllimlər İnstitutunun yaxınlığındakı işıqforun yanında qoyub sağollaşdım...