"Avronun dünyada tək dollara
qarşı deyil, beş ən güclü valyutaya qarşı ucuzlaşmasının əsas
səbəbi Avropa Bankının Avrozonada iqtisadi durğunluq üzündən tətbiq
etdiyi "iqtisadi canlandırma proqramı"ı ilə bağlıdır.
Bu
sözləri Axar.az-a açıqlamasında iqtisadçı ekspert Natiq Cəfərli
avronun dollar qarşısında rəqabətə tab gətirməyərək durmadan
ucuzlaşmasına münasibət bildirərkən deyib. O bu prosesin bundan
sonra da davam edəcəyini bildirib:
"Bu proqramın tərkib hissəsindən biri də hər ay bazara 60
milyard avroluq likvidlik axıtmaqdır. Yəni bazarda pul kütləsinin
həcmini, banklarda isə likvidliyi artırmaqdır ki, bu da kreditlər
yolu ilə vətəndaşların biznesə qayıtması ilə daha çox iqtisadi
canlanmaya gətirib çıxara bilər. Avropa Mərkəzi Bankı (AMB) belə
düşünür. Ona görə də hər ay 60 milyardlıq belə bir proqram həyata
keçirilir. Bu, 2016-cı ilin sentyabrın 1-nə qədər davam edəcək. Bu
müddət ərzində 1 trilyon avrodan çox əlavə vəsait bazara daxil
olacaq. Bu da təbii ki, avronun məzənnəsinin enməsinə səbəb olacaq.
Yəni AMB bunu bilərəkdən edir. Çünki məzənnə aşağı olduqca Avropada
istehsal olunan malların ixrac qabiliyyəti artır və beynəlxalq
rəqabətdə dayanıqlılıq güclənir. Buna görə də bu, bilərəkdən
atılmış bir addımdır və bunun davamını görəcəyik. Bəzi ekspertlər
və iri dünya bankları artıq avronun dollardan daha ucuz həddə qədər
ucuzlaşacağını proqnozlaşdırırlar. Ola bilsin ki, yaxın bir neçə
ayda pariteti görək, yəni dollarla avro yenidən bərabərləşsin.
Ancaq bundan sonra da yenə dolların bahalaşması və avronun dollara
nisbətən ucuzlaşmasını görə bilərik. Çox güman ki, yaxın gələcəkdə
avro dollardan daha da ucuz olacaq. Bunun əsas fundamental iqtisadi
səbəbləri məhz bunlardır".
Sözügedən
məsələnin siyasi tərəflərinə açıqlıq gətirən politoloq Ərəstun
Oruclu burada bəzi üstüörtülü məqamların olduğunu bildirib:
"Avro elə bir valyutadır ki, ona siyasətin müdaxiləsi
minimumdur. Avronun dollar qarşısında ucuzlaşması Avropa
eksportunun güclənməsi deməkdir. Çünki bir valyutanın maya dəyəri
aşağı düşdükdə avtomatik olaraq rəqabət qabiliyyəti artır. Bu, sırf
iqtisadi məsələdir. Təbii ki, Avropa ölkələrinin eksport
gəlirlərinin artması son nəticədə onun siyasi çəkisinin artmasına
da öz təsirini göstərəcək. Yəni ilk növbədə bu, guya Avropanın
ziyanı kimi görünsə də, əslində belə deyil. Məhz iqtisadi rəqabət
imkanlarının güclənməsi ilə Avropanın siyasi baxımdan çəkisinin
artmasına da səbəb olacaq. Başqa bir tərəfdən isə bu, Avropadaxili
məsələlərdən də qaynaqlanır. O cümlədən İspaniya, Portuqaliya, daha
kəskin şəkildə isə Yunanıstanda müəyyən qədər öz təsirini göstərir.
Belə olan şəraitdə həmin ölkələrlə Avropa Birliyinin iqtisadi
münasibətlərində gərginlik yaradır. Bu isə nəticə etibarilə bugünkü
duruma gətirib çıxarır".