Müqəddəs Ramazan ayının ilk günü Bibiheybət məscidinə yollandım. Paytaxtın cənub giriş-çıxışında yerləşən bu möhtəşəm məscid Sovetlərin ilk illərində yerlə-yeksan edilmiş, yerində giriş–çıxış üçün o qədər də maraqlı arxitekturası olmayan tağlı keçid tikilmişdi. Hər kəsə məlum olan odur ki, müstəqilliyimizin ilk illərində sovetlərin "əl işi" dağıdıldı və məscid yenidən tikildi, bir az da müasirləşdirildi.

Bu yazıda fikrim heç də Bibiheybət məscidinin sökülüb, təzədən tikilməsi haqda dastan açmaq deyil.

BİBİHEYBƏTDƏ TIXAC

Ramazan ayının ilk günü, saat 11-dir. Bibiheybət məscidinin ətrafı çox vaxt basırıq olur. Həm şəhərə çıxış-giriş, həm də Xəzərin sahilindəki Şıx kəndinin sahilboyu ərazisində tikilən yeni restoranlar, otellər, balıq və çay evləri, eyni zamanda sovetlər zamanından qalma, qocalan və divarları hörümçək toru ilə "möhkəmlənən" Şıxov sanatoriyasının (bu sanatoriya indi də vətəndaşları qəbul edir, lakin xəstələrin qalması üçün yer yoxdur. Palatalarda məcburi köçkünlər yaşayır. Deyilənlərə inansaq, dövlət tərəfindən yeni yaşayış sahələri ilə təmin olunanlar bu isti ocağı boşaltmaq istəmir və burada hansısa qeyri-leqal gizlin biznesinin tərkib hissəsi var) ziyarətçiləri bu tıxacın yaranmasına şərait yaradır.

İMAM HÜSEYİNİN PAYI OLSUN

Bibiheybət məscidinin yerləşdiyi yolun hər iki tərəfində ağ lay daşlardan nəzir qutuları və bulaq tikilib. Yolçular nəzir qutularına nəzirlərini atır, çəkilmiş suyun sərinliyini sifətlərinə vurduqları suda görüb, "İmam Hüseyn payı olsun" deyir və yola davam edirlər. Bu, ilin bütün günlərində belədir.

Deyilənləri və müşahidələrimizi əsas götürərək demək olar ki, Bibiheybət məscidi Şüvəlandakı Mir Mövsüm ağanın ziyarətgahından sonra ən çox nəzir yığılan yerdir. "Allah bütün nəzirləri qəbula çatdırsın, niyyətləri hasil etsin" deyib, məscidin giriş qapısına yaxınlaşıram. Qadınlar məscidə girməzdən öncə başlarını bağlayırlar. Kişilər isə qadınlardan sayca çox az olsalar da, heç bir hazırlıq işləri görmədən məscidə daxil olur və dualarını oxuyurlar. Elə nəzirlərini buradakı qutulara atanlar da var. Gün ərzində burada nə qədər nəzir yığıldığını heç fikirləşmirəm də. Bütün nəzirlərin dərəcəyə çatması haqda abzasın girişində "bəyanat" verdiyimdən, fikrim sadəcə inanclı adamlarımızla, yol keçərkən nəzir qutularına "baş çəkənlərlə" söhbət etməkdir.

ƏRİMƏ DUA ETMİRƏM

30-35 yaşlı, yaraşıqlı bir xanım ağ rəngli cipini saxlayır. Gözümü eynəyinin rəngli şüşələrinə dikib:

- Xanım, nəzirinizi Allah qəbul eləsin,- deyirəm.

Təşəkkürünü bildirir və ayaq saxlayır. Çox güman, mənim nədən onun nəzirinin qəbul edilməsi üçün etdiyim duanın marağındadır.

- Xanım, siz namaz qılırsız?

- Siz niyə qırmızı köynək geyinmisiz? – cavab yerinə dəxli olmayan sual verir.

- Heç, - deyirəm. - Bilirdim ki, bu gün məscidə gələnlərin əksəriyyəti qara geyinəcək, mən də qırmızı geyindim. Şühədalarımızın əbədi və əziz xatirəsinə görə, - əslində belə deməyimlə qadınla edəcəyim söhbətin təməlini möhkəmlətmək fikrim var. Qadın küləyin dağıtdığı saçlarını sahmana salır:

- Hmm...

- Xanım, namaz qılmanızı ona görə soruşdum ki, qutuya nəzir atdınız, kranın suyundan üzünüzə vurub məscidə tərəf dönüb dua oxudunuz. Görünüşünüz isə son dərəcə müasir olmanızdan xəbər verir, ona görə də maraqlandım.

- Dinimiz müasirliyin tərəfindədir. Dua etdim. Hər gün dua edirəm. Buradan da yolum tez-tez düşür. Rayona gedirəm, hər gedişimdə, dönüşümdə nəzir verir, duamı edirəm ki, bu da bir müsəlman xanım kimi mənim borcumdur. Namaz isə qılmıram, yəqin, heç qılmayacam da. Sabahdan isə orucumu tutacam.

Gözlərinin ətrafı eynək şüşələrinin arxasından qırışır və dartılır. Hiss edirəm ki, söhbət etmək həm də ola bilsin, neçə saatlar maşın sürməyinin yorğunluğunu da alıb aparır. Təbəssüm çöhrəsinə səpələnib.

- Xanım, sirr deyilsə, kimə və nəyə dua etdiz?

- Niyə sirr olur ki, iki balam var, onların sağlam olması, xoşbəxt olması, salamat böyüməsi, oxuyub layiqli adamların sırasında durması və analarına, mənə yaxşı baxması üçün dua etdim.

- Bəs ərinizə dua etmədiniz?

- Yox, ərimə dua etmədim, - dedi və maşınına tərəf addımlayıb ayaq saxladı,- şəklimi çəkmə, harada oxumaq olar yazdığını? Deyəsən media adamısan axı.

MAAŞA BAXAN ALLAH BƏNDƏSİ..

Ayaqlarının hər ikisi şikəst olduğu bilinən 25-27 yaşlı gənc məni az qala diksindirir. Nə vaxt gəlib arxamda dayanıb, görməmişəm.

- Hər nə üçün gəlibsən, nə niyyət edib nəzir veribsən, qəbul olunsun. Kişi, sənə işim düşüb.

Hə, yəqin, dilənçidir. Deyəcək ki, nəzir etmişəm, yaxud xəstəm var, kömək elə və sair. Fikirləşdiklərimin əksi olur.

- Aşağıda zibil dolu araba var, tək qaldıra bilmirəm, kömək elə. Allaha da xoş gedər, - deyir və əli ilə məscidin alt qatına enən pilləkənləri göstərir. Onunla aşağı düşməzdən öncə şəklini çəkirəm.

Zibil arabasını qaldırmağa kömək edirəm. Arabanın ağır tərəfini mənə salıb. Tez yerimi dəyişirəm. Bilirəm ki, şikəst deyil, eləcə ayaqları əyridir. Adını soruşuram.

- Adım Allah bəndəsidir.

- Burda maaşa işləyirsən, yoxsa hansısa niyyətin həyata keçsin deyə, nəzir edibsən?

- Nə nəzir, a kişi, maaş alıram. Min şükür, əmək haqqı çox olmasa da, işdir. Məscidin təmizliyinə baxıram. Silirəm, süpürürəm buraları, - deyib pilləkənlərlə aşağı qat tərəfə əlini uzadır.

Gənc bir ata 2-3 yaşlı oğlunun əlinə manatlıq verib. Uşağı qucağına alıb qutu bərabəri qaldırır. Balaca nəziri qutuya salır. Sevinir. Böyük bir qəhrəmanlıq göstərirmiş kimi əlini əlinə vurub, şalvarının arxasına çəkir. Ayaqlarını aralayaraq iri addımlar atıb, maşına tərəf gedir.

NƏZİR VERMƏYƏNİN MAŞINI XARAB OLUR

İki qalstuklu kişinin nəzir qutularına tərəf getməsi, krandan gələn su ilə əl-üzlərini yuyub, gərnəşirmiş kimi hərəkət etmələri gözümdən yayınmır. Oturub qalxırlar. Əl-qol hərəkətləri edib, uzun zaman maşında hərəkətsiz oturmalarının süstlüyünü yox edirlər. Nəzir atmırlar. Maşınlarına tərəf gəlirlər.

- Elə bildim nəzir atacaqsınız qutuya, diqqətlə baxırdım, amma siz su içdiniz. İdman etdiniz.

- Sən burda işləyirsən? – sual verir.

- Yox, jurnalistəm, reportaj yazıram, eləcə müşahidə edirəm.

- Niyə nəzir atım ki? Basıb yeyirlər də... bilsəm ki, səmərəli yerə xərclənəcək, ataram. Amma bilirəm ki, mollalar basıb yeyəcək, - deyir və maşınına əyləşir. Maşın işə düşmür. Düşüb kapotu açır, buna nə oldu? –deyir.

- Sən asi oldun, küfr danışdın, ona görə rəbbimiz səni imtahana çəkdi, -yarızarafat deyirəm.

Və əlavə edirəm ki, öyrənmişəm, yığılan nəzirlərdən buranın işçilərinə maaş verilir, təmir olunur və hər il 2-3 nəfər imkansız adam Həcc ziyarətinə göndərilir.

- Maşının sürətötürücünü "neytralda" saxladığna görə işə düşmür. Avtomatik korobkalı maşınlar çox ağıllıdır. Saxlayanda fikir verin. Üzü eniş, yaxud əsən külək əks istiqamətdən olsaydı, maşını özbaşına hərəkət edəcəkdi.

- Yox e, bura gərək nəzir salaq, yoxsa olmaz, - deyib, qalstuklunun biri nəzir qutusuna yaxınlaşır.

Yola düşürlər.

NƏZİR ATIR Kİ QOYUNUN ƏTİ ŞİRİN OLSUN

"Qazel" markalı yük maşını saxlayır. Maşının banı iki qata ayrılıb və hər iki qat qoyunla tıxanıb. Sürücü nəzirini atır. Əlindəki plastik su qabını doldurub, tərəvəzə su çiləyirmiş kimi qoyunların üstünə səpir. Niyə belə etdiyini soruşuram.

- Qoy əti dadlı, şirin olsun. Yaxşı satılsın. Həmişə belə edirəm. Bir manat nəzir atıram, "za to", əvəzində qoyunlarım yaxşı satılır, - gülümsəyir.

Hansı rayondan gəldiyini soruşuram.

- Laçınlıyam, Beyləqandan alıram qoyunları, - deyir. Sonra da əlavə edir ki, heyvanlar heyifdi, yorulub, tez aparım, qəssablar gözləyir. Ətləri qorxmamış verim onlara kəssinlər, onsuz da gecikmişəm.

Maşınını işə salıb yoluna davam edir. Daha yarım saat müşahidə edirəm. Ötənlərin əksəriyyəti burda dayanmadan keçmir.