Ana səhifə Toplum |
AMEA-nın Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu Azərbaycan
dilinin zamanın tələblərinə uyğun işlədilməsinə və ölkədə
dilçiliyin inkişafına dair Dövlət Proqramının tələblərinə uyğun
olaraq yanvar-aprel aylarında aparılmış monitorinqlərin
nəticələrini açıqlayıb.
Publika.az xəbər verir ki, monitorinqlər ölkənin 6 televiziya
kanalının – İctimai, ANS, Azad Azərbaycan, Space, Lider və Xəzər
televiziyalarının xəbər və xəbərdən törəmə proqramlarının dili ilə
bağlı keçirilib.
İnstitutun aparıcı elmi işçisi, televiziyaların monitorinqi üzrə
qrupun rəhbəri Şahlar Məmmədlinin açıqlamasına görə, statistik
təhlillər əsasında televiziyaların dili üzərində aparılmış
monitorinq zamanı ümumilikdə 400-dən artıq norma pozuntusu
aşkarlanıb və dil səviyyəsi üzrə 145 nümunə tədqiqata cəlb edilib.
Onlardan 74-ü leksik - üslubi, 29-u fonetik, 41-i isə qrammatik
normaya aid dil qüsurudur.
Ş.Məmmədlinin sözlərinə görə, araşdırma zamanı 20% fonetik, 24%
leksik, 27% üslubi, 22% morfoloji və 7% qrammatik norma pozuntusu
məlum olub:
"Faktlar göstərir ki, aparıcıların nitqində üslub səhvləri daha
çoxdur. Ədəbi dil normasının pozulma hallarını əks etdirən dil
faktlarından 15%-i İctimai TV-də, 14%-i ATV-də, 15%-i ANS TV-də,
18% Xəzər TV-də, 17%-i Space TV-də, 21%-i isə Lider TV-də müşahidə
edilib".
Ş.Məmmədli bildirib ki, fonetik normaların tələblərinə ən çox
İctimai TV, ən az ATV riayət edib. Leksik-üslubi normalar ən çox
ATV və ANS TV-də gözlənilib. Qrammatik normanın pozulma halları isə
ən çox Xəzər TV-də olub.
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) Nəsimi adına Dilçilik
İnstitutunun direktoru, akademik Tofiq Hacıyev bildirib ki,
televiziyaların dilində ən böyük problem alınma sözlərlə
bağlıdır.
"Bəzi sözlərin Azərbaycan dilində qarşılığı olsa da, daha çox
alınma sözlərə üstünlük verilir. Məsələn, dilimizdə "razılaşma"
sözü olsa da, "konsersium" sözü işlədilir. Daha yaxşı olardı ki,
heç olmasa, həmin sözlə yanaşı, öz sözümüz də işlənsin ki, insanlar
sözün mənasını anlaya bilsinlər".
O, həmçinin qeyd edib ki, radioların dili televiziyaların dilindən
daha yaxşıdır.
T.Hacıyevin sözlərinə görə, mətbuatın dilində ciddi qüsurlar olsa
da, monitorinqlərin aparılması ilə bu kimi halların nisbətən
azalması müşahidə olunur.
Tarix
2015.04.17 / 13:42
|
Müəllif
Axar.az
|