"İndiki yaranmış vəziyyət
Qərbi sövq edə bilər ki, "Nabukko"ya geri dönsün".
Bu sözləri Axar.az-a açıqlamasında politoloq Ərəstun Oruclu
söyləyib.
O, "Nabukko" ilə TAP və TANAP arasında elə böyük fərq olmadığını
bildirib:
"Bir çox neft-qaz layihələri daha çox siyasi xarakter daşıyır.
Rusiyanın Türkiyə ilə birlikdə hazırladığı qaz kəməri çox böyük bir
layihədir və bunun bazara çıxması Xəzərətrafı ölkələrlə Moskva
arasında böyük rəqabət yarada bilər. Rusiyanın qarşısında duran
əsas məqsəd rəqiblərini önləməkdir. Təsadüfi deyil ki, bu gün TAP
və TANAP-ın keçməli olduğu Türkiyə Rusiya ilə razılığa gəlir.
Məncə, burada Moskva Ankaraya xeyli güzəştlər etmiş olur.
Bilirsiniz ki, hazırda Türkiyə ilə Qərb münasibətlərində xeyli
ziddiyyətli məqamlar var. Bu baxımdan "Nabukko"nun daha böyük, daha
həcmli layihə kimi gündəmə gəlməsi aktuallaşır. Əslində, bir çox
ölkələr üçün bu proyekt heç vaxt gündəmdən çıxmamışdı. Sadəcə
olaraq, Türkiyənin TAP və TANAP-ı seçməsi, Azərbaycanın da bu xətti
tutması Avropa dövlətlərini bir qədər gözləmə mövqeyinə keçirtdi.
Amma indi geosiyasi situasiya, Rusiya-Qərb münasibətləri dəyişir.
Bu münasibətlər kəskinləşməkdə davam edir. Hazırda Türkiyənin
Rusiyanın qaz məsələsində bu qədər ortaq olması başqa alternativlər
axtarmağa imkan verir. Bu alternativlərdən biri də "Nabukko"dur.
Doğrudur, "Nabukko" ilə TAP və TANAP arasında elə böyük fərq
yoxdur. Amma mən istisna etmirəm ki, "Nabukko" tamamilə yeni bir
keyfiyyətdə gündəmə gələcək. Onun necə olacağını söyləmək çətindir.
Bu bir çox amillərdən asılıdır. Təbii ki, burada maliyyə məsələsi
də var. Çünki Azərbaycanın "Nabukko"dan imtina etməsinin
səbəblərindən biri də Qərb dövlətlərinin bunu maliyyələşdirməkdən
imtina etməsi idi. Görünən budur ki, neftin ucuzlaşması və
Azərbaycanın gəlirlərinin azalmasından sonra Avropanın, Qərbin
burada iştirakı mütləqdir. "Nabukko" hələ tarixə qovuşmuş layihə
deyil. Yaxın iki-üç ayda bu haqda nəsə sürprizlər görsək,
təəccüblənmərik".
Politoloq Münhendə İlham Əliyevin "Nabukko"dan danışmasının
təsadüfi olmadığını deyib:
"Əslində, İlham Əliyev "Nabukko" ilə bağlı məsələni sətiraltı
səsləndirdi. Amma hökmən deyil ki, hansısa bir məsələ haqqında
mütləq çılpaqlığı ilə danışasan. Siyasətdə eyhamlar kifayət edir.
Hansısa bir şeyin adını çəkmək nə demək istədiyini başa düşməyə
kifayət edir. Deyək ki, "Nabukko" adını çəkməyə nə ehtiyac var idi?
Əgər bunun adı çəkilirsə, demək, mümkün variant kimi nəzərdən
keçirilir. Münhen konfransındakı müzakirənin mövzusunu da nəzərdən
qaçırmaq gərək deyil. Söhbət ilk növbədə enerji
diversifikasiyasından gedirdi. Bildiyiniz kimi, enerji
diversifikasiyası bu gün NATO-nun əsas prioritetlərindən biridir.
Buna görə də təsadüfi deyil ki, bu mövzuda söhbət Davosda yox,
Münhen Təhlükəsizlik Konfransında səsləndirilir. Yəni indiki
yaranmış vəziyyət Qərbi sövq edə bilər ki, "Nabukko"ya geri dönsün.
İlham Əliyev çıxışında vurğuladı ki, bu məsələyə səmimi yanaşma
olmalıdır. Ona görə də bir daha deyirəm ki, Türkiyənın "qaz
boğçası" yaratmaq istəməsi və bəzən çox ciddi əsaslar olmadan
ortaya böyük siyasi ambisiyalar qoyması Qərbi artıq ondan
çəkindirir. Türkiyə faktiki olaraq Xəzəryanı dövlətlərin qazını və
Rusiyanın qazını öz ərazisindən ötürməklə həlledici dövlət rolunu
oynamağa çalışır. Mən qorxuram ki, Qərb bununla razılaşmaya bilər.
Ona görə də "Nabukko" yeni keyfiyyətindən danışanda biz bu kəmərin
Qara dənizdən keçməsini də təsəvvür edə bilərik. Çünki əgər Rusiya
Qara dənizin dibi ilə kəmər çəkirsə, ondan qat-qat zəngin olan Qərb
niyə bu addımı atmasın?"