Görkəmli araşdırmaçı Ədalət Tahirzadə Məhəmməd Əmin
Rəsulzadənin həyatı ilə bağlı yeni tarixi faktları üzə
çıxarıb.
"Axar.az"a açıqlamasında tarixçi M.Ə.Rəsulzadənin həbsinə yardım
edən şəxsin şəkillərini də təqdim edib:
"1920-ci
ilin aprelində Sovet hakimiyyəti qurulandan sonra M.Ə.Rəsulzadə bir
qrup silahdaşı ilə birgə İsmayıllı rayonunun Lahıc kəndində qalmalı
olur. Lakin orada çox qala bilmirlər. Yerlərini dəyişmək məqsədilə
yola çıxırlar və İsmayıllı rayonunun Aşıq Bayram kəndi yaxınlığında
hökumət qüvvələri onları həbs edir. Rəsulzadənin və yoldaşlarının
yerini isə Lahıc kənd sakini Əliabbas bəy Nəsrulla bəy oğlu
Səfərbəyov xəbər verib. Bu "xidmətinə" görə kommunistlər ona
qoşalülə tüfəng bağışlayıblar.
Ə.Tahirzadə Ə.Səfərbəyov haqqında məlumatları və şəkilləri
MTN-nin arxivindən əldə etdiyini bildirib:
"Bu hadisədən bir müddət sonra
Ə.Səfərbəyovu həbs edirlər. O da hökumətə sədaqətini sübut etmək
üçün o zaman M.Ə.Rəsulzadəni satdığını bildirir. Mən bu məlumatları
Ə.Səfərbəyovun istintaqa verdiyi ifadələrindən götürmüşəm. Başqa
mənbələrdə də bu haqda məlumatlar var. Lakin sonradan izi itirmək
üçün onu güllələyirlər".
Əliabbas bəy Nəsrulla bəy oğlu Səfərbəyov

Ə.Tahirzadə eyni zamanda
M.Ə.Rəsulzadəni həbsdən azad edildikdən sonra xaricə getməsinə
yardım edən iki şəxsin xidmətlərini də vurğulayıb. Onun dediyinə
görə, müsavatçı həkim Dadaş Həsənzadə və Kazan türklərinin görkəmli
ilahiyyatçısı Musa Carulla Bigiyev Rəsulzadənin Sankt-Peterburqdan
Finlandiyaya qaçmasına kömək ediblər.
Musa Carulla
Bigiyev
"Məhəmməd
Əminin Sank-Peterburqdan Finlandiyaya qaçışını təşkil edənlər
içərisində müsavatçı Dadaş Həsənzadə də olub. Onlar Rəsulzadəni
qayıqla Finlandiyaya aparıb çıxarıblar. Bu işdə ona Kazanda yaşayan
ilahiyyatçı Musa Bigiyev də yaxından iştirak edib. Kommunustlər
sonra D.Həsənzadəni ağır işgəncələr altında zindanda vəhşicəsinə
öldürüblər. Lakin təəssüf ki, onun haqqında indiyədək bir məqalə
yazılmayıb".
Qeyd edək ki, M.Bigiyev "Qurani-Kərim"i Kazan türklərinin ana
dillərinə tərcümə edərək hələ 1912-ci ildə nəşrinə nail olub. Həmin
əsər 2010-cu ildə Tatarıstanın keçmiş prezidenti Şaymiyevin
təşəbbüsü ilə yenidən çap olunub.
Hazırda Musa Bigiyevin nəvəsi ilə dostluq əlaqələri olan
Ə.Tahirzadə görkəmli ilahiyyatçının Azərbaycanda da tanınmasına
çalışdığını deyib.
Dadaş Həsənzadə