Ana səhifə Gündəm |
"SSRİ dağıldıqdan sonra müstəqillik əldə etməsi
məqamında bəzi dövlətlərin bir-birinə qarşı yönələn ərazi
iddialarının təməlində bir tərəfdən tarixən beyinlərində formalaşan
"böyük dövlət" iddiaları dayanırdısa, digər tərəfdən də regional
güclərin bilərəkdən bu münaqişə ocaqlarını yaratması siyasəti
vardı. SSRİ dağıldıqdan sonra belə münaqişə ocaqları Azərbaycan və
Ermənistan arasında, Abxaziya və Cənubi Osetiyada - Gürcüstanla bu
muxtar qurumlar arasında, Moldovada Dnestryanı, Ukraynada,
Rusiyanın özündə və digər bölgələrdə yarandı. Biz 1992-ci ildə bu
münaqişələrin təhlükəsi haqqında məsələni ilk dəfə ATƏT-in Helsinki
sammitində, daha sonra 1994-cü ildə Budapeşt, 1996-cı ildə
Lissabon, 1998-ci ildə isə İstanbul sammitlərində və sondakı
tədbirlərində qaldırmışıq və regional münaqişələrə son qoymadan
beynəlxalq sülhün təmin olunması qeyri-mümkün olması barədə
xəbərdarlıq etmişik".
APA-nın məlumatına görə, bunu Azərbaycan Prezidentinin
ictimai-siyasi məsələlər üzrə köməkçisi Əli Həsənov III Bakı Qlobal
Forumunda çıxışı zamanı deyib.
Ə.Həsənov xatırladıb ki, 1992-93-cü illərdə Ermənistanın Azərbaycan
torpaqlarını işğal etməsinə cavab olaraq, BMT Təhlükəsizlik Şurası
4 dəfə toplanıb və Ermənistan əleyhinə qətnamələr qəbul edib.
Qətnamələrin tələbləri Ermənistanın işğal etdiyi əraziləri
qeyd-şərtsiz azad etməsi, qoşunları təmas xəttindən çəkilməsi, daha
sonra iki dövlət arasında bu münaqişənin yaranması ətrafında
danışıqlar aparılması ilə bağlı olub: "Bunun üçün ATƏT-in Minsk
Qrupunu, daha sonra xüsusi həmsədrlik institutu yaradaraq ABŞ,
Fransa və Rusiyanı bura daxil etdilər. Lakin Avropa və dünyada
cərəyan edən ikili standartlar nəticəsində BMT Təhlükəsizlik
Şurasının qəbul etdiyi o 4 qətnamə həyata keçmədi. Buna görə də
Dağlıq Qarabağ problemindən ruhlanan Abxaziya və Cənubi Osetiya
münaqişəsi Gürcüstanın, Dnestryanı problem Moldovanın ərazi
bütövlüyünü təhdid elədi. Bundan ruhlanan digər ərazilərdə, o
cümlədən Rusiyanın öz ərazisində - Çeçenistanda, Dağıstanda etnik
münaqişələr başlandı. Biz bir daha beynəlxalq aləmə bu məsələlərə
prinsipial yanaşmaq lazım olması barədə çağırışlar etdik".
Ə.Həsənov təəssüflə qeyd edib ki, nə BMT öz qərarlarının icrası
üçün prinsipial addımlar atıb, nə də Təhlükəsizlik Şurası vahid
standartlar çərçivəsində çıxış edərək Azərbaycanın ərazi bütövlüyü
və münaqişənin, işğalın qarşısını alıb: "Nəticədə nə baş verdi?
Nəticədə Ukrayna məsələsi oldu. Bu gün Ukraynada münaqişəni həll
etmək üçün bütün səylərini ortaya qoyan beynəlxalq aləm, Avropa,
ABŞ 1992-ci ildən bizim çağırışlara prinsipial münasibət göstərib,
Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ətrafında vahid standartlardan çıxış edib
beynəlxalq hüquq normalarını bərqərar etsəydilər, bu münaqişələr
yaşanmazdı".
Ə.Həsənov deyib ki, müasir dünyada münaqişələrin həll edilməməsinin
birinci səbəbi beynəlxalq hüquq normalarının pozulması və bu
normalara əməl olunmasının BMT Təhlükəsiz Şurası tərəfindən
prinsipal təmin olunmamasıdır: "1992-ci ildən bəri BMT TŞ-nın 4
qətnaməsi havadan asılı qaldığı halda, bir günün içində Küveyt
torpaqlarını işğal etmiş İraq bu ərazidən vurub çıxarıldı. Bir
günün içərisində Liviya ilə bağlı qərar qəbul olundu və icra
olundu. Bir günün içində Misirə və Yuqoslaviyaya qoşun yeridildi.
Serbiya bombalandı və sair. Deməli, söhbət ondan gedir ki,
beynəlxalq güclər onlara sərf edəndə beynəlxalq hüquq normalarına
istinad edir və onun təmin olunması üçün hərəkətə keçirlər. Amma
onlara sərf eləməyəndə öz maraqları çərçivəsində oynayırlar. Bu
oynamanın nəticəsində Cənubi Qafqazda sülh hələ də bərqərar
olmayıb".
Tarix
2015.04.28 / 19:38
|
Müəllif
Axar.az
|