Azərbaycanda dini ayinlər və mərasimlərin keçirilməsi ilə bağlı qaydalar sərtləşdirilir. "Dini etiqad azadlığı haqqında" Qanuna dəyişiklik layihəsi dekabrın 2-də Milli Məclisin komitələrinin birgə iclasında müzakirə olunub. Dəyişikliyə əsasən, xaricdə dini təhsil alan Azərbaycan vətəndaşlarının islam dininə aid ayin və mərasimləri aparması qadağandır. Bəs, azərbaycanlılar hansı ölkələrdə dini təhsil alırlar?

Axar.az bu mövzuda araşdırma aparıb.

1991-ci ildən bugünə qədər ölkədən xaricdə 2166 nəfər dini təhsil alıb. Amma maraqlıdır ki, dövlət xətti ilə xaricdə dini təhsil alan tələbə yoxdur. Bunu Təhsil Nazirliyi də yaydığı açıqlamasında təsdiqləyib.

Azərbaycanlıların üz tutduğu dini mərkəzlər əsasən İraqın Nəcəf, İranın Qum, Məşhəd, Suriyanın Dəməşq, Səudiyyə Ərəbistanının Mədinə şəhərlərində yerləşir.

Son vaxtlar isə azərbaycanlılar Ələzhər (Misir), Mədinə İslam Universiteti, İranın Qum şəhərində yerləşən Mustafa universitetlərində dini təhsil almağa üstünlük verirlər. Ələzhər islam dünyasının ən qədim universitetlərindən biridir.

Həmçinin Türkiyənin əksər ali məktəblərində ilahiyyat fakültələri fəaliyyət göstərir ki, qardaş ölkəyə də dini təhsil üçün gedənlər az deyil.

Tanınmışlara gəlincə, bütün Qafqazın şeyxi Hacı Allahşükür Paşazadə öz zamanında (1968-ci il) xaric sayılmayan Buxarada (Özbəkistan) Mir Ərəb mədrəsəsinə daxil olub və dini təhsilini 1975-ci ildə Daşkənd İslam Universitetində başa vurub.

Əbubəkr məscidinin imam-camaatı, sələfi təriqətinin lideri Hacı Qamət Süleymanov Mədinə İslam Universitetinin məzunu olub.

Cümə məscdinin imam-camaatı Hacı İlqar İbrahimoğlu İranın Qəzvin Universitetində təhsil alıb. Vikipedik məlumatda onun iqtisadiyyat, fəlsəfə və ilahiyyat üzrə təhsil aldığı qeyd olunub. "İslam və Qərb fəlsəfələrinin inteqrasiyası" mövzusunda elmi dissertasiya müdafiə edib. Gənclik illərində "Nə? Harada? Nə vaxt?" komandasının kapitanı olub. Birinci dərəcəli şahmat ustasıdır.

Nardaranda baş verən son hadisələrlə bağlı həbs edilən Hacı Tale Bağırzadə 2005-2010-cu illərdə İranın Qum, 2010-cu ildən 2011-ci ilin mayınadək İraqın Nəcəf şəhərlərində təhsil alıb…

Azərbaycanda yeganə ali dini təhsil müəssisəsi Bakı İslam Universitetidir. Qafqaz Müsəlmanları Ruhani İdarəsinin nəzdində olan Bakı İslam Universiteti 20 ildir fəaliyyət göstərir.

Universitetin İslamşünaslıq və Şəriət fakültələri var. İndiyədək universitetin 1350 məzunu olub. Universiteti bitirən tələbələrdən 450 nəfəri xarici ölkələrdə təhsilini davam etdirib.

Qəribə görünsə də, ölkənin nüfuzlu din xadimi, hamının xütbələrinə xüsusi önəm verdiyi, Məşhədi Dadaş məscidinin imam-camaatı, QMİ-nin nümayəndəsi Hacı Şahin Həsənli Azərbaycan Dövlət Texniki Universitetinin Maşınqayırma fakültəsini bitirib. O, ikinci təhsili Bakı Dövlət Universitetinin Tarix fakültəsində alıb.

Bu fakt bir daha təsdiqləyir ki, dini bilikləri mənimsəmək üçün İran və ya İraqa getmək vacib deyil.