"Maliyyə Nazirliyinin son illərdə büdcə layihəsini açıq şəkildə dərc etməsi çox təqdirəlayıq addımdır".

Axar.az xəbər verir ki, bu açıqlama ilə iqtisadçı ekspert Natiq Cəfərli öz Feysbuk səhifəsində çıxış edib.

O, Maliyyə Nazirliyinin büdcə layihəsini üç hissəyə bölüb:

"Maliyyə Nazirliyinin son illərdə büdcə layihəsini açıq şəkildə dərc etməsi çox təqdirəlayıq addımdır. Bu, imkan verir ki, büdcə parametrləri ilə yaxından tanış olaq və öz fikirlərimizi bölüşək. Bu fikirləri nəzərə alıb-almamaqları, daha bizlik deyil. 2015-ci ilin büdcə layihəsinin genəl dəyərləndirməsi odur ki, hökumətimiz xroniki problemlərin həllini düşünmür, yəni, büdcə proqnozları indiki şəraitdə, ən azı, 3 ssenaridə hazırlanmalı və təqdim olunmalıdır: Optimist, real və pessimist. Təəssüf ki, hökumət bildiyi, illərdir rahat yol getdiyi izdən gedir, təhlükələri tam qiymətləndirmir. Pozitiv addımlar və yanaşmalar (ən azı, kağız üzərində, layihədə olanlar):

1) Neftin baza qiymətinin 90 dollara endirilməsi pozitiv addımdır, bunun da təhlükəli yanları var, daha konservativ yanaşma lazım idi, amma 2014-ə görə baza qiymətinin endirilərək büdcənin hesablanması düzgün addımdır;

2) Büdcə gəlirlərində az da olsa artım var;

3) Büdcə gəlirlərində neft-qaz sektorunun payı 0,7% azalıb, əlbəttə ki, çox kiçik rəqəmdir, amma, hər halda pozitiv gəlişmədir;

4) Büdcə gəlirləri 2014-ə nisbətən 1,054 mln. manat, yəni, 5,7% artımı gözlənilir;

5) Büdcə kəsiri cüzi olaraq azalır, 2014-ə görə cəmi 170 milyon az hesablanıb".

Ekspert Neft Fondundan büdcəyə bu il 10.388 milyon AZN-nin birbaşa transfer olunacağını deyib:

"Neqativ, təhlükəli məsələlər:

1) 2015-ci ilin büdcə gəlirləri 19.438 mln. manat proqnozlaşdırılıb. Neft Fondundan birbaşa transfert – 10.388 mln. manat, yəni büdcə gəlirlərinin 53,4%-i. Amma bu hələ son deyil, vergi gəlirləri 7.112 mln. manat nəzərdə tutulur ki, bunun da 2.300 mln. manatı birbaşa neft sektorundan olacaq. Yəni, kənar təsirləri və multiplikator effektini nəzərə almasaq, büdcənin birbaşa neftdən asılılığı 12.680 milyon manat olacaq. Bir sözlə, 19.438 milyon büdcənin 12.680 milyon manatı neft-qazdır. Yerdə qalır 6.758 min manat, yəni, 9,5 milyon vətəndaşı olan bir ölkə, real olaraq il ərzində büdcəyə 6.758 milyon manat vəsait gətirəcək, bunun da "amma"sı var, 2) Amması odur ki, 6.758 milyon manatlıq geridə qalan vəsaitin 1.590 mln. manatını gömrük rüsumları təşkil edəcək, qalır 5.168 milyon manat, bu vəsaitin içində dolayısı ilə, multiplikator effektinə görə neftin payı da kifayət qədər yüksəkdir, 3) 2015-ci ildə 6.930 mln. manat dövlət investisiyaları nəzərdə tutulub, bu vəsait də, neftdən gəlirə görə ayrılıb (yəni, neft olmasa, bu xərclər də olmaz) və bu layihələrin icrasında yaranan vergi yükü və büdcəyə köçürmələr, ən azı 15-20% civarında olmalıdır. Yəni təqribən, 1.300 mln. manat bu layihələrdən geri, vergi şəklində dönəcək. Bu da, elə dolayısı ilə neftdən gələn gəlirdir, 4) Fiziki şəxslərin gəlir vergisi 982 milyon manat olacaq, burada da əsas yeri büdcədən maliyyələşən işçilərdən tutulan vergilər tutur. Yəni, neftdən pul büdcəyə gəlir, oradan maaş verilir, təzədən 14%-i (böyük hissəsi məhz 14%-ə düşür) büdcəyə qaytarılır, 5) Vergi daxilolmalarının 512 milyon manat (cəmi!!!) artacağı proqnozlaşdırılsa da, bunun nəyin hesabına olacağı tam aydın deyil, 6) Elmə ayrılan vəsait 2015-ci ildə 3% azalacaq".

N.Cəfərli hökumətin yaxın zamanlar problemlərin həll edilməsi üçün köklü islahatlara başlayacağına ümid etdiyini bildirib:

"Neqativləri daha da uzatmaq olardı, amma görünən odur ki, neft-qaz sektorundan asılılıq həm büdcədə, həm da xarici ticarətdə öz əzici üstünlüyünü saxlayır. Bundan əlavə, hər şey neftin qiymətindən asılı olacaq, əgər 2015-ci il üçün ortalama qiymət 90 dollardan aşağı olsa, büdcə parametrlərinın tutdurmaq mümkün olmayacaq. Hər halda dekabr ayında Neft Fondunun büdcəsi təsdiq olunanda görəcəyik ki, Fondun 2015-də xərcləri gəlirlərindən xeyli artıq olacaq. Yəni hökumət məcburən Neft Fondunun yığılmış vəsaitindən istifadə etməli olacaq, bu isə, gələcək nəsillərin payına müdaxilə anlamına gələcək. Bir sözlə, çox unikal məqamdır. Hökumətin düşünərək xroniki problemlərin köklü islahatlar yolu ilə həllinin başlayacağına ümid edirəm, yoxsa, problemlər metastaz verərək ölkəmizə ciddi ziyanlar verəcək".