"Bu, Azərbaycan
və İran arasında hər hansı anlaşma formasında reallaşa
bilməz".
Bu sözləri Axar.az–a
açıqlamsında İranın Azərbaycan və Türkmənistan qazını öz
ərazisindən Türkiyə vasitəsilə Avropaya nəql etmək təklifini şərh
edərkən ekspert Qadir İbrahimli deyib.
Onun sözlərinə görə,
Tiflisin bu təklifinə İran-ABŞ münasibətlərinin hazırkı durumu
kontekstindən baxmaq lazımdır:
"Əgər İran-ABŞ,
İran-Qərb arasındakı qlobal anlaşılmazlıq ortadan qalxarsa, o
zaman, bu təklifi müzakirə etmək olar. Əgər münasibətlərdəki qlobal
anlaşılmazlıq hələ də öz həllini tapmayıbsa, onda bu təklif elə
ideya olaraq da qalacaq. Yəni sözügedən layihə ancaq bu aspektdən
öz həllini taparsa, raellaşa bilər. Əks təqdirdə Azərbaycanın belə
bir təklifə getməsi hazırkı şəraitdə real görünmür. Vaxtilə
Bakı-Tiflis-Ceyhan neft kəmərinin tikintisi zamanı 3 yol - Tiflis,
İran və Ermənistan vasitəsi ilə çatdırılma variantları var idi. Bu,
Ermənistanla bəlli səbəblərə görə baş tutmadı. İranla olan varianta
isə Qərb razılıq vermədi. Azərbaycan isə Bakı neftinin Gürcüstan
vasitəsilə nəqlini seçdi. Əslində, neft kəmərinin qalığına və
qiymətlərin ucuzluğuna görə layihənin ən rentabelli yolu
Ermənistandan keçirdi. Ancaq Azərbaycan regional status-kvoda daha
bahalı bir variantı seçməyə məcbur oldu. Yəni layihənin cəlbedici
tərəfi qiymətlərin ucuzluğunda deyil".
Q.İbrahimli indi də
eyni situasiyanın yarandığını bildirib:
"İran indi güman edir
ki, Qərblə münasibətlər qaydasına düşməyə və aradakı buzlar əriməyə
başlayıbsa, belə bir layihə ilə çıxış edə və bu təşəbbüsü öz
üzərinə götürə bilər.Təbii ki, İranın burda güddüyü hansısa
dividentlər də var. Əgər burada Tfilisin çıxarı olmasaydı, belə bir
ideya da bu gün ortaya çıxmazdı. Yəni istək və reallıq ayrı-ayrı
şeylərdir. Buna görə də hesab edirəm ki, Bakı hazırkı dönəmdə belə
bir təklifə gedən deyil".
Qeyd edək ki,
Azərbaycan 2012-ci ildə Türkiyə ilə Transanadolu qaz kəmərinin
(TANAP) tikintisi üzrə müqavilə imzalayıb. Buna əsasən, Avropa
Türkiyə vasitəsilə Azərbaycan qazını ala biləcək.