Sağlamlıq imkanları məhdud olan və bu səbəbdən evdə təhsil alan uşaqların yolpulunun verilməməsi ilə bağlı məlumat vermişdik. Problemin çözümü ilə bağlı "Axar.az"ın araşdırması yekunlaşıb.

Xatırlatma üçün deyək ki, Nazirlər Kabinetinin "Xüsusi təhsilə cəlb olunanların valideynlərinə və ya digər qanuni nümayəndələrinə uşaqlarını xüsusi təhsil müəssisəsinə, sağlamlıq və reabilitasiya mərkəzlərinə və tibb müəssisələrinə aparıb-gətirmək üçün müavinətin həcminin müəyyən edilməsi haqqında" 25 dekabr 2001-ci il tarixli, 200 nömrəli qərarına əsasən, həmin kateqoriyadan olan uşaqların valideynlərinə ayda 20 manat həcmində müavinətin ödənilməsi nəzərdə tutulub. İndiyədək həmin pulu həm məktəbə gedən, həm də evdə təhsil alan şagirdlərin valideynləri alıb. 2013-cü ilin avqustundan isə uşaqları evdə təhsil alan bütün valideynlər həmin yol pulundan məhrum olublar. Eyni zamanda həmin uşaqlara evdə dərs keçən müəllimlərin aldığı əlavə müavinətlər də dayandırılıb. İlkin araşdırmalardan məlum oldu ki, bu barədə Hesablama Palatası qərar verib. Qurumda hesab edirlər ki, həmin uşaqlar evdə təhsil aldıqları üçün onlara yolpulu gərək deyil.

3 min yoxsa 9 min?

Məsələyə aydınlıq gətirmək üçün aidiyyəti dövlət qurumlarına sorğu verdik. Nəticədə bir-birini təkzib edən cavablar, fərqli rəqəmlər ortaya çıxdı.

Təhsil Nazirliyinin (TN) İnformasiya şöbəsindən "Axar.az"a bildirdilər ki, respublikada TN-nin tabeliyində sağlamlıq imkanları məhdud uşaqlar üçün 14 internat məktəbi fəaliyyət göstərir. Həmin internat məktəblərində 2 min 908 nəfər sağlamlıq imkanları məhdud uşaq təlim-tərbiyə alır. Sorğumuza Hesablama Palatasından verilən cavabda deyilir ki, ölkə üzrə sağlamlıq imkanları məhdud olan 9 min nəfərə yaxın uşaq evdə fərdi təhsillə əhatə olunub:

"Evdə təhsil Bakı və Sumqayıt şəhərlərinin hər birində bir məktəbdə, bundan başqa adi ümumtəhsil məktəblərində də həyata keçirilir. Evdə təhsil Nazirlər Kabinetinin 2002-ci ildə təsdiq etdiyi "Evdə təhsil almaq hüququ verilən xəstəliklərin siyahısı və evdə təhsilin təşkili qaydalarına uyğun aparılır. Sağlamlıq imkanları məhdud olan uşaqlar tam dövlət təminatındadırlar. Xüsusi təhsilə cəlb olunan uşaqların valideynlərinə mövcud qanunvericiliyə görə hər ay 20 AZN müavinət ödənilməlidir. Bu pul ödənilmədiyi halda yerli maliyyə idarələrinə müraciət etmək lazımdır".

Müəllimlərin 50 faizi də kəsildi

Evdə dərs deyən müəllimlərin məvacibinə gəlincə, Palatanın mövqeyi qeyri-müəyyən qalıb:

"Evdə dərs deyən müəllimlərin əməkhaqqına 50 faiz əlavə ödəniş olmalıdır. Bu məsələ "Sağlamlıq imkanları məhdud şəxslərin təhsili (xüsusi təhsil) haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu"nda əksini tapmışdır"....

Bu məsələyə TN aydınlıq gətirib: "Maliyyə Nazirliyi tərəfindən 2012-ci ilin oktyabr ayında Bakı Şəhəri üzrə Təhsil İdarəsində aparılan yoxlama nəticəsində adı çəkilən Qanunun 28.2-ci maddəsində qeyd olunan 50 faiz əlavənin evdə təhsil verən müəllimlərə şamil edilmədiyi əsas gətirilib və həmin əlavənin ödənilməsi dayandırılıb".

Valideynlərin təlabatını və qanunvericiliyin tələblərini nəzərə alaraq bu problemin necə həll olunacağını da araşdırdıq. Bu məqsədlə Hesablama Palatasına etdiyimiz ikinci müraciətimizə cavab qısa oldu:

"Sizin məktubunuz Təhsil Nazirliyinə göndərilib. Məsələni araşdıraraq əlavə məlumat veriləcək".

Hələlik sonuncu ünvan

Təhsil Nazirliyi İqtisadiyyat şöbəsinin müdiri Rauf Orucov bildirib ki, Hesablama Palatasından evdə təhsilə cəlb olunan sağlamlıq imkanları məhdud şəxslərin təhsil müəssisələrinə getməkdən azad olunduğunu əsas gətirilərək "Sağlamlıq imkanları məhdud şəxslərin təhsili (xüsusi təhsil) haqqında" qanunun 26.3-cü maddəsində nəzərdə tutulmuş vəsaitin onlara ödənilməsi dayandırılib:

"Bununla əlaqədar evdə təhsilə cəlb olunan sağlamlıq imkanları məhdud uşaqların ailələrinə qeyd olunan ödənişlərin təyin olunması məsələsi sosial müdafiə xarakterli olduğu üçün bu barədə aidiyyəti orqanlar qarşısında vəsatətin qaldırılması ilə bağlı Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinə rəsmi müraciət edilib".

Təbii olaraq bəzi suallar da yarandı. ƏƏSMN bu məsələyə necə reaksiya verib? Məsələ ilə bağlı hər hansı araşdırma aparılıbmı və nə nəticə əldə edilib? Müavinətlərin bərpası, onun məbləğinin artırılması mümkün olacaqmı?

Problem yenə Təhsil Nazirliyinin üstünə gəldi

Sorğumuza cavab verən ƏƏSMN-nin ictimaiyyətlə əlaqələr şöbəsinin rəhbəri Elman Babayev bildirib ki, Nazirlər Kabinetinin sözügedən qərarının icrası Təhsil Nazirliyinin səlahiyyətlərinə aiddir.

"Sağlamlıq imkanları məhdud şəxslərin təhsili (xüsusi təhsili) haqqında" qanunun tələbi ilə Nazirlər Kabineti xüsusi təhsilə cəlb olunanların valideynlərinə və ya digər qanuni nümayəndələrinə sağlamlıq imkanları məhdud uşaqlarını xüsusi təhsil müəssisəsinə, sağlamlıq və reabilitasiya mərkəzlərinə, tibb müəssisələrinə aparıb gətirmək üçün ayda 20 manat həcmində müavinət müəyyən edilib. Bu qərarın icrası Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin səlahiyyətlərinə aiddir. Belə ki, sağlamlıq imkanları məhdud uşaqlarını xüsusi təhsil müəssisəsinə, sağlamlıq və reabilitasiya mərkəzlərinə, tibb müəssisələrinə aparıb gətirilməsi üçün müəyyən olunan 20 manat həcmində həmin müavinət xüsusi təhsil müəssisəsinin arayışı əsasında şəhər (rayon) təhsil şöbələri tərəfindən ödənilir. Qeyd olunan 20 manat həcmində müavinət müvafiq qanunvericiliyə uyğun olaraq, yalnız xüsusi təhsil müəssisələrinə aparılıb gətirilən sağlamlıq imkanları məhdud uşaqlara şamil olunur və evdə təhsil alan uşaqlar üçün müəyyən edilməyib".

Ayda cəmi 180 min manat lazımdı

Ancaq qərarda yazıldığı kimi və E.Babayevin də qeyd etdiyi kimi həmin müavinət təkcə məktəbə gedib-gəlmək üçün deyil, həmçinin, həmin uşaqların sağlamlıq və reabilitasiya mərkəzlərinə, tibb müəssisələrinə aparıb gətirilməsi üçün nəzərdə tutulub. Evdə təhsil alsalar da, onlar tibb müəssisələrinə gedirlər. Bu baxımdan maddi sıxıntılar içində çabalayan həmin ailələrin ayda cəmi 20 manat yolpulundan məhrum edilməsi ədalətsizlikdir. Həm də bunu ödəməyə dövlət büdcəsinin imkanları da yol verir. Cəmi 9 min nəfərə ayda 20 manat məbləğində vəsaitin ödənilməsinə bir ay üçün 180 min manat tələb olunur. İstər təhsil, istərsə də sosial xərclərin hesabına bu vəsaiti ödəmək o qədər də ciddi dəyişiklik tələb etmir. Yəqin aidiyyəti strukturlar bu məsələyə bir daha baxacaqlar.