"Fransa Şotland variantını təklif edib".

Bu sözləri Axar.az-a açıqlamasında politoloq Qabil Hüseynli prezidentlərin Paris görüşünü şərh edərkən dedi. Onun sözlərinə görə, Fransa Böyük Sülh Sazişi fonunda Şotland variantını təklif edib:

"Sazişin şərtlərinə əsasən, birinci növbədə Böyük Sülh Sazişinin içi doldurulana, yəni bütün müddəalar razılaşdırılana qədər müharibə variantı istisna edilməlidir. Yəqin ki, burada 7 rayonun Azərbaycana qaytarılması əsas şərtlərə daxil edilə bilər. Ən mübahisəli məsələ isə Dağlıq Qarabağın statusunun müəyyən olunmasıdır. Status mövzusunda Fransa "Şotland variantını" təklif edib. Bu varianta görə, referendum yolu ilə Qarabağa yüksək muxtariyyət verilməlidir. Bu təklif Azərbaycanın tərkibində yüksək muxtariyyət verilməsini nəzərdə tutur. Hər halda, bu baş verərsə, Azərbaycanın ərazi bütövlüyü həll oluna bilər. Amma ermənilərin bunu qəbul edəcəyini və ya Azərbaycanın məsələni yalnız sülh yolu ilə həlli variantını qəbul edəcəyini demək bir qədər tezdir".

Politoloqun sözlərinə görə, Ermənistanın referendum adı ilə Qarabağın müstəqilliyini elan etmək təhlükəsi də var:

"Daha sonra referendum variantı da var. Ermənistan şərtlərə Dağlıq Qarabağın referendum keçirmək hüququna malik olması müddəasının salınmasını istəyir. Bu çox təhlükəli tendensiyalardan biridir. Belə olacağı təqdirdə ermənilər bu fürsətdən istifadə edərək seçkiləri "Şotland variantı" adlandıraraq referendum keçirib Dağlıq Qarabağı müstəqil elan edə bilər. Düzdür, qaçqınların öz yurduna qaytarılması, bölgəyə sülhməramlı qüvvələrin yeridilməsi və bir sıra başqa müddəalarin gerçəkləşməsi realdır. Amma Azərbaycanın istəyi problemin ərazi bütövlüyü çərçivəsində həll olunmasıdır. Hər halda, Böyük Sülh Sazişinin imzalanması müharibənin birdəfəlik aradan qaldırılmasını, tərəflərin razılığa gəlməsini özündə ehtiva edir".

Uzun müddət Rusiyanın problemin açar rolu oynadığını deyən politoloq şimal qonşumuzun problemin həllində dəfələrlə vədlər verdiyini, lakin bu vədlərin problemin həlli yolunda heç vaxt gerçəkləşmədiyini dedi:

"Hazırda Qərblə Rusiya arasında bu məsələnin həlli istiqamətində ciddi yarış gedir. Uzun müddət bu məsələnin inhisarı, yəni açar rolu Rusiyaya məxsus idi. Rusiya daha çox vədlər versə də, təəssüflər olsun ki, sonda verdiyi vədlərin heç birini yerinə yetirmədi və üstəlik problemi daha da mürəkkəbləşdirən addımlar atdı. Məsələn, avqust hadisələrinin təhrikçisinin Rusiya olduğu deyilir. Belə olan şəraitdə hansı tərəfin yaxşı olmasını demək çox çətindir. Amma hər halda Azərbaycan hər iki tərəfin mövqeyindən istifadə etməlidir. Çünki Rusiya da həmsədr dövlətdir. Yəni bunlardan birinin təcrid edilməsi işin xeyrinə olmazdı. Azərbaycan Minsk Qrupunun həmsədr dövlətləri arasında manevr etməyi və onların hər üçünün rəğbətini qazanmağı bacarmalıdır. Yoxsa bir və ya iki dövlətin inhisarı ilə bu məsələni həll etmək mümkün olmayacaq".