
Bəzən aktyor tamaşa zamanı ssenaridə yazıldığı kimi
deyil, öz istədiyi kimi hərəkət edərək improvizəyə yol
verir.
Xalq artisti Nurəddin Mehdixanlı da Axar.az-a müsahibəsində
"Bütün improvizələr tamaşaya qədər olmalıdır, tamaşa vaxtı
improvizə etmək tərbiyəsizlikdir" – demişdi.
Bu mövzu çərçivəsində aktrisa və aktyorların fikirlərini
öyrəndik. Sual isə belədir: Tamaşa zamanı aktyor improvizəsinə necə
baxırsınız?
Aktyor
İlqar Cahangirə görə, improvizə məsələsi
mübahisəlidir:
"İmprovizə anlayışına birmənalı yanaşmaq olmaz, bu haqda geniş
danışmaq lazımdır. Elə professional rejissor var ki, hər şeyi özü
qurur, aktyor işləyir və tamaşa boyu o proses canlı olaraq gedir.
Bizdə bu "improvizə" sözünü özəlləşdiriblər. İmprovizasiyanı
KVN-in, Fərdanın hərəkəti ilə ölçmək olmaz, bu, tamam başqa
anlayışdır. Bu anlayış haqda danışmaq başqa, peşəkarcasına analiz
etmək tamam başqa şeydir. Elə improvizə edə bilərsən ki,
tərəf-müqabilin o boşluğu doldura bilməz və rejissorun fikri orada
itə bilər. 5-10 il əvvəl "Otello" tamaşasında mən bir improvizə
etdim – canlı sənətdir də, elə alındı – tərəf-müqabilim (məşhur
aktyordur) dayanıb mənə baxdı, mən fikirləşdim ki, bunu səhv
elədim. Amma elə vaxt improvizə etmişik ki, alınıb. Elə rejissor da
var ki, deyir, nə edirsən et, axırda gəlib bu stolun yanında
duracaqsan. Teatrda, canlı sənətdə improvizasiya tam başqa cürdür.
Əgər buna birmənalı yanaşsaq, çox səhv edərik".
Aktrisa
Dilarə Nəzərova isə improvizənin tamaşaya qədər olmasının
tərəfdarıdır:
"Mən Nurəddin müəllimin fikirləri ilə razıyam. Bütün
improvizələr tamaşa başlayana qədər olmalıdır. Tamaşa artıq bitkin
bir prosesdir, edilən məşqlərin nəticəsi tamaşaçıya təqdim
olunmalıdır. Bəs məşqlər nə üçündür? Tərəf-müqabilini vəziyyətdən
çıxarmaq üçün ola bilər ki, aktyor ona nəsə bir işarə eləsin, söz
desin, replika atsın, ancaq bu, improvizə deyil".
Gənc
aktyor Nicat Əli tərəf-müqabilindən asılı olaraq improvizə etdiyini
deyir:
"Fikrimcə, hər bir tapıntı məşq zamanı kəşf edilməli, obraza
mənimsədilməlidir. Mən məşqlərdə nə bacarıramsa, hamısını edirəm,
sonra kənardan baxıb artıq şeyləri yığışdırıram. Və nəticədə
obrazım yaranır. Mən improvizəni özüm etməyi sevmirəm – yalnız
tərəf-müqabilim improvizə edəndə ona improvizə ilə cavab verirəm.
Nurəddin Mehdixanlının sözlərində həqiqət var –yalnız ehtiyac
olanda improvizə etmək lazımdır".