Tanıtım lövhəsinə elə belə də yazılıb:

"Masallı İstisu, Fatimeyi-Zəhra şəfa ocağı".

Bura doğrudan da şəfa ocağıdır. Yüzlərlə insanın üz tutub, şəfa tapdığı bir məkan haqda başqa heç nə demək olmaz.

Tanrı bütün gözəllikləri verib bura. İsti suda olduğum 2 günlük səfərim zamanı gördüklərimin, eşitdiklərimin sehrindən doymadım. Əsasən yel, mədə-bağırsaq, qadınlarda sonsuzluq və digər xəstəliklərin dərmanıdır buranın əvəzsiz suyu. Müalicə vannalarında 5-10 dəqiqə uzanmaq insanın içinə qədər işləmiş soyuqdəyməni qovub aparır. Məqsədim heç də buranın reklamını qurmaq deyi və buna heç ehtiyac da yoxdur. Sadəcə, həmsöhbət olduğum insanların fikri ilə oxucularımızı tanış etmək istəyirəm.

Hər gəlib gedəndən sonra uşağa qaldım

Sona adlı yaşlı qadınla həmsöhbətəm.

- Beyləqandanam, - deyir. - Artıq 85 yaşın içindəyəm. Buranın sorağını çoxdan eşitmişəm, elə o vaxtdan da gəlib-gedirəm. 30 yaşım olardı. 10 ilə yaxın idi ki, ailə qurmuşdum. Sən də mənim balam, kişimin bağrı çatlayırdı az qala, uşağımız olmurdu. Həkim dava–dərman, xeyri yox idi. Türkəçarə etdirirdik, hər tərəfimi tüstüyə vermişdik. Qarnıma isti şiş basmışdılar ki, uşaqlığımı diksindirsinlər, xeyri olmurdu, doğa bilmirdim. Gündüz pambıqlıqda, axşam da qayınana zülmündə, dannağında. Qayınatam yoldaşımı, öz oğlunu danlayırdı ki, məni niyə boşamır, niyə gedib başqasını almır. Rəhmətlik yoldaşım danlağı götürüdü, amma məni boşamırdı.

- Sona xala, ərin rəhmətlik də yəqin gündüz yorğun olduğun üçün səni axşamlar dincə qoyurmış da…

- Yox, başın haqqı, onda o qanacaq nə gəzirdi… - deyib gülür. Güldükcə iri sinəsi və qarnı atılıb-düşür. - Amma olmurdu da… camaatın arvadları uşağa qalmaqdan qarnının dərisi cırılırdı, mənimki şişlənməkdən, nə bilim, əllənməkdən…

- Bəs sonra necə oldu?

- Heç nə 62-ci ildə dedilər Masallıda bulaq var, oradan isti su çıxır, gedin girin o suya. Gəldik. Onda belə deyildi. Su axıb çaya qarışırdı. Adamlar gəlib çayda çimib gedirdilər. Bir zülümlə gəlib buranı tapdıq ki… Girdik, çimdik. 4 gün qaldıq burada. İyul ayı idi. Sonra getdik rayonumuza. Avqustda ürəyim bulandı, özümü pis hiss etdim. Məlum oldu ki, uşağa qalmışam. İçimdə soyuqdəymə varmış, bu su məni müalicə elədi. Ondan sonra hər ilə gəlirdik. Hər gələndən sonra da uşağa qalırdım.

Qoca arvadam ağrılarım çox olur

- Sona xala, nə əcəb demirdilər ki, filankəsin qızı, ya gəlini getdi meşədə bətninə uşaq saldı gəldi?

- Niyə demirdilər, deyirdilər. Biri elə qayınanam, sözümüz çəpləşəndə deyirdi ki, allah bilir kimdən döl alıb…

Sona xala zaraftcıldır. Amma arada ciddi görkəm alır:

- İndi qoca arvadam. Ağrılarım çox olur. Bədənim öyrənib, gəlməsəm, olmur…

Çayın kənarında ayaqlarını palçıqlı suya salan bir kişiyə yaxınlaşıram. "Niyə belə edirdsən?" - soruşuram.

- Ayaqlarımda yel var, bu lehməyə bulayıram, 10 gün bəs edir ki, gələn il bu vaxta qədər sakit qalam, ağrı hiss etməyəm.

Uşaqlar pul göndərsə…

Adı İsaxan olan kişi Cəlilabadın uzuntəpə kəndindəndir. Uzun illərdir səhhətini bu palçıqla nizamlayır.

- İsti su vannası qəbul etməyi həkimlər qadağan eləyib. Təzyiqim var, ürək də ki artıq yorulub. Amma ayaqlarımın, oynaqlarımın yelini, duzunu beləcə azaldıram. Həm də aşağıların istisindən canım heç olmasa qurtarıb. Uşaqlar Rusiyadadır. İnşallah, pul göndərsələr, əlavə 10 gün də qalacam.

Çay kənarı ilə üzü yuxarı qalxıram. Ətraf qələbəlikdir. İdmanla məşğul olanlar, çayın içərisinə stol qoyub, ayaqlarını suya sallayıb yeyib-içənlər, dəvə ilə şəkil çəkdirənlər, at minib özlərini ətrafdakılara göstərənlər, bahalı maşınlarında klassik musiqi səsləndirənlər və sovetdən qalma "Jiqulil"lərdə meyxana və şit musiqi səsləndirənlər kifayət qədərdi.

Elə bu zaman qara kəhər atı minib çaparaq sürən bir gənc yaşlı qadını tapdalayır. O, atın cilovunu əllərində möhkəm saxlaya bilmədiyindən, özünü itirərək atı mahmızladığından bu hadisə baş verir. Xoşbəxtlikdən qadın elə də böyük xəsarət almır. İlk tibbi yardım göstərilir, si içirdilir. Qadının isə qarğışı çay boyu ağacların yarpaqlarına, qayalıqlara toxunub çiliklənir.

Bir qədər kənarda qarmaqla balıq tuturlar. Şəhərdən gələn qızlar sıldırım qayalığın döşündə bitən ağaclardan asılı qalaraq şəkil çəkdirir, yerli oğlanlar özlərini qızlara göstərmək üçün ucadan danışır, çayın dərin yerlərinə saldo edərək tullanırlar….

Nil ağacının kölgəsi

Geri qayıdıram. Nil ağacının kölgəsində sərilmiş palazın üstündə oturmuş iki nəfər yaşlı qadın yoğrulmuş xəmirdən fətir hazırlayır. Oxlovla xəmir kündəsi yayırlar. Kənarda üstündə sac olan ocaq tüstülənir. Cavan gəlin bişmiş fətiri çevirir. Yaxınlığındakı süfrənin arasında bişmiş fətirlər üst-üstə yığılıb. Qocalara yaxınlaşıram. Salamımı alırlar. Özümə yer eləyib palazın üstündə otururam. Nənələrdən biri isti fətiri qarşıma sərdiyi qəzet parçasının üstünə qoyur: "Ye, indi pendir də verərəm".

Amma pendir gəlib çıxmır. Eləcə, söhbət edirik, haralı olduqlarını soruşuram.

- Burdan, yuxarıdanıq, - deyib, əlini Yardımlı tərəfə uzadır. Ağırtaxta tumanı var. Bizim dağ arvadlarının geyimidir bu, qədim türk qadınları da belə geyiniblər.

- Kişini neynəmisiz?

- Kişilər indi hardasa özlərini veriblər zığın-palçığın içinə. Çıxıb gedəcəklər ləyənə (İstisu vannasını nəzərdə tuturlar. - F.B.). Onlar gələnə hazırlıq görürük.

- Bəs siz niyə getmirsiz vannaya?

- Bizim nəyimiz var ki, Allah kişilərə dəyməsin. Onlar yaxşı olsa, biz də yaxşı olarıq. Biz elə özümüzü palçığa veririk.

- Siz bu qədər paltarı soyunana qədər səhər açılır. Yazıq kişilər sizdən nə çəkir...

Dörd oğul doğmuşam e…

Zarafatım qarılara ləzzət eləyir. Daha diribaşı sözümü havadaca cavablandırır:

- Dörd oğul doğub vermişəm e, ona. Biləngləri baldırın yoğunluğadır. Öküzü qayadan aşırırlar.

- Öküzü qayadan aşırmağa nə var e… Gərək öküzü qayaya qaldıran olaydı. Pendir də vermədin. Fətiri yavan yedim.

- Hala xoşun olsun. Pendir əl altında deyildi. Ərindim yuxarı qalxam. Sən haralardansan, bala?

- Aşağıdanam, Cəlilbadın aşağı kəndindən.

Bundan sonra söhbət qızışır və onların cəlilabadda yaşayan qohumlarının adını eşidirəm.

- Heyif ki, tanımıram, - deyirəm.

Mənim nənələrin qohumlarını tanımamağım onlara xoş olmur.

Nənələrlə xudahafizləşirəm.

10 günlük kirayələdiyim katejə gəlirəm. Kompüterin qapağını qaldırıb düyməsini basıram…