Vətəndaş niyə sığortalanmır?

Əksər ölkələrdə vətəndaşlar dövlət tərəfindən icbari qaydada tibbi sığortaya cəlb olunur. Bu sığortanın nəticəsində xəstələndikdə pulsuz müalicə almaq şansı əldə edən vətəndaş təbii olaraq sığortalanmaya meylli olmalıdır.

Azərbaycanda da vətəndaşların tibbi sığortaya cəlb edilməsi haqqında qanun 1999-cu ildə qəbul edilib. Amma bu qanun real olaraq tətbiq olunmur. Qəribədir, bu sığorta ilə rahatlıqla müalicə olunmaq imkanı əldə edən vətəndaş niyə bundan istifadə etməyə maraqlı deyil?!

Niyə vətəndaş sığortalanmaya ehtiyac duymur, yoxsa bizdə hamı sağlamdır, kimsənin yolu xəstəxanaya düşmür?

Bu sualla müraciət etdiyimiz professor Adil Qeybulla bildirdi ki, bu haqda qanun çoxdan qəbul edilib: "Amma indiyədək onun işlək mexanizmi yoxdur və həyata keçirilmir. Əslində, bu, tibbi xidmətin növlərindən biridir və sosial müdafiənin çox mühüm elementi sayılır. Sığorta vətəndaşı ən azı doğuş və təxirə salınmaz yardımlar zamanı bir çox qayğıdan azad edir. Vətəndaşların maaşının az olduğu vaxtda tibbi sığorta tətbiq olunarsa, çox yaxşı olardı".

"Bu qanunun işlək hala gəlməsi üçün hansı mexanizm tətbiq edilməldir?" sualına qarşılıq olaraq A. Qeybulla bildirdi ki, vətəndaşların konkret kateqoriyalara bölünməsi haqqında müzakirələr aparılmalıdır. Bununla bağlı biz mütəmadi olaraq fikirlərimizi bildirmişik. Tibbi sığorta haqqında qanun layihəsi hazır olsa da, işlək mexanizmi ona görə indiyə qədər yoxdur ki, maaşlarından sığortalanacaq vətəndaşların məvacibləri yetərincə deyil:

"Amma hesab edirəm ki, istək olarsa, uyğun bir mexanizm tapıla bilər. Tibbi sığorta o demək deyil ki, mən gəlib burda estetik əməliyyat etdirəcəyəm. Söhbət vətəndaşın ehtiyacı olan təxirəsalınmaz tibbi yardımdan gedir. Məsələn, tibbi sığorta yol qəzasında yaralananları, doğuş, Hepatit C, Hepatit B kimi virusların müalicəsini əhatə edə bilər. Azərbaycanın indiki dövlət büdcəsi imkan verir ki, ən azından bu sahələrdə sığorta sistemi işləsin. Problemin həlli təkcə Səhiyyə Nazirliyindən asılı deyil, bu, kompleks həll olunmalıdır".

Səhiyyə Nazirliyinin Mətbuat xidmətinin katibi Anar Qədirli ilə əlaqə saxladıq. A. Qədirli dedi ki, 2008-ci ildə Səhiyyə Nazirliyi icbari tibbi sığorta üzrə konsepsiya hazırlayıb və Nazirlər Kabinetinə təqdim edib:

"Ondan sonra da Nazirlər Kabinetinin yanında İcbari Tibbi Sığorta üzrə Agentlik yaranıb. Siz sualı mənə ünvanlayırsınız, amma Səhiyyə Nazirliyi tibbi sığorta ilə məşğul olmur. Nazirlər Kabineti yanında İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyi var, bu iş onun səlahiyyətindədir".

Anar Qədirlinin tövsiyə etdiyi kimi, Nazirlər Kabineti yanında "Azsığorta" Dövlət Agentliyi ilə əlaqə saxladıq. Nə qədər cəhd etsək də, soyadını deməyən, özünü adı çəkilən qurumun şöbə müdiri kimi təqdim edən Ruqiyyə adlı xanımla söhbətimiz alınmadı. Cavab çox qısa oldu:

"Bunu biz niyə düşünməliyik, dövlət düşünsün",- deyib telefonu üzümüzə qapadı.

Biz sualımıza rəsmi qurumlardan cavab ala bilməsək də, yaşadığımız real həyat, gördüklərimiz və bildiklərimiz, xəstəxanalarda mövcud olan bəzi yarıtmaz halların bizə verdiyi cavablar var. Qısa araşdırma nəticəsində də nə yazıq ki, yaşadığımız həyat və gördüklərmizindən çıxardığımız nəticədən daha tutarlı cavab ala bilmədik.