Yuxarı

Alimlər ayın necə formalaşdığını tapdı

Ana səhifə Planet
12 Punto 14 Punto 16 Punto 18 Punto

Alimlərin apardıqları yeni tədqiqatlar müəyyən edib ki, müasir Ayın formasına iki faktor təsir edib.

Axar.az tədqiqata əsasən xəbər verir ki, birinci faktor - dörd milyard il əvvəl göy cisimlərinin erkən təkamül mərhələsində başlayıb və iqlimin soyuqlaşması nəticəsində Yerin peykinin möhkəm üst təbəqəsinin əmələ gəlməsi ilə bağlıdır: bərkimiş xarici təbəqə əridilmiş mantiyada üzür və peykin fırlanması qütblərdə yastılanmış, ekvatorda isə dartılıb uzadılmış göy cisminin xarakterik forma almasına gətirib çıxarır.

Alimlərin xüsusi diqqət ayırdıqları ikinci proses Yerin cazibə qüvvəsinə əsaslanan qabarma hadisələri ilə bağlıdır. Bu hadisələr peykin daxilində qabarma dalğalarının yaranmasına və özünü göy cisminin ekvatorial hissələrindəki qabarmalarda büruzə verən daxili laylarının arasında sürtünməyə səbəb olur.

İki proses – soyuqlaşma və üst təbəqənin bərkiməsi istilik yaradan qabarma dalğalarının yaranması ilə birlikdə Yerin süni peykinin indiki formanı almasına gətirib çıxarıb. Alimlər hesablayıblar ki, Ayın coğrafi simmetriya oxunun onun ağırlıq mərkəzindən keçən oxdan uzaqlaşması təxminən 30 dərəcə təşkil edir və Ayın istiqamətinin dəyişilməsinə təsir göstərir.

Ay səthinin müxtəlif cinsli olması planetoloqlar üçün xüsusi çətinliklər yaradıb. Çünki kraterlər olan sahələrdə onun qalınlığı dəyişkəndir. Yerin süni peyki atmosferin, demək olar ki, yoxluğundan dörd milyard il boyunca Ayın səthinin səciyyəvi coğrafiyasını formalaşdıran asteroidlər üçün çox kövrək, zəif bir məkandır.

Alimlərin işi Ayın müasir formasının ən erkən tarixini, Yerin cazibə qüvvəsinin və onunla əlaqədar olaraq peyk orbitinin təkamülünün təsirini aydınlaşdırmağa imkan verir. Bununla belə, Ayın Yerdən görünən tərəfi ilə görünməyən tərəfinin quruluşu arasındakı fərqi öyrənmək hələ qarşıda duran məsələlərdəndir.

Tarix
2014.08.19 / 03:07
Müəllif
Təhminə C.B.
Şərhlər
Digər xəbərlər

Çin tərəddüd edir, biz o dövlətlərdən cavab gözləyirik

Dünya kuboku yarışları rus idmançılara görə ləğv olundu

Bayden yenə də şəhərləri qarışdırdı

Ukraynaya rekord məbləğdə kredit ayrılır

Ruslar Xersondan qayıqla qaçan şəxsləri güllələdi

Çinin nüvə silahı ilə bağlı mövqeyi

Ukraynada yenə həyəcan siqnalı elan edildi

Bu ölkə Ramazanda nifrət cinayətinin mərkəzi oldu - AKP

Bu ölkə Ukrayna üçün hərbi sursat istehsalını artırır

Erməni deputatların əlbəyaxa davası - Video

KULT
<>
Xəbər xətti
  
  
  
  
Axar.az'da reklam Bağla
Reklam
Bize yazin Bağla