Ölkədə hər il boşanma ucbatından minlərlə ailə dağılır.
Hələ bilinənlər, sadəcə, rəsmi nikahda olanlardır. Nikahdankənar
"boşanan" ailələrdə isə əksəriyyətin yaşı 18 olmadığından, onlar
qanunvericilik çərçivəsində rəsmi nikaha girə bilmirlər və
beləliklə boşanma statistikasına da daxil olmurlar.
Erkən nikahlar ört-basdır edilir
Erkən nikahların əksəriyyəti bölgələrin payına düşür. Bu cür
şərtlərlə ailə quran gənc qızlar sosial qayğılardan kənar olmaqla
yanaşı, həm də təhsildən uzaq düşürlər.
Qadın hüquqları üzrə ekspert Cəmilə Səmədova "Axar.az"a
açıqlamasında bildirdi ki, əhalinin qanuni evliliyə marağı azalıb
və böyük əksəriyyət molla kəbininə üstünlük verir: "Ölkədə kifayət
qədər ailələr var ki, uzun illərdir evli olmalarına baxmayaraq,
hələ də qanuni nikaha girməyiblər. Buna səbəb isə evlənən
cütlüklərin yaşlarının nikaha düşməməsidir".
Ekspert erkən nikahların çoxluğu ilə seçilən Cənub bölgəsi ilə
bağlı bildirdi ki, hazırda bu mövzuda kifayət qədər sərt tədbirlər
görülməkdədir. Buna görə də indi Cənub bölgəsində heç kimi erkən
nikaha məcbur etmirlər.
Qeyd edək ki, qanunvericilikdə qadını nikaha daxil olmağa məcbur
edənlər 2 min manatdan 3 min manatadək cərimə və ya 2 ilədək
müddətə azadlıqdan məhrum edilə bilər.
Məsələyə münasibət bildirən ilahiyyatçı ekspert Elşad Miri və
Vaqif Cəliloğlu dində erkən nikahların yaxşı qarşılanmadığını və
daha çox təhsilin təbliğ edildiyini bildirdi. Ekspertlərin
sözlərinə görə, bəzi insanlar bu cür hadisələri dinlə
əlaqələndirərək öz əməllərinə haqq qazandırmış olurlar.
Bu cür hallarla qarşılaşan xanımlar nə
etməli?
Qadın Məsləhət və Profilaktika mərkəzinin rəhbəri Fəridə
Əsgərova "Axar.az"a açıqlamasında bildirdi ki, bu problemin
qarşısını almaq mümkün deyil: "Hazırda kifayət qədər maarifləndirmə
tədbirləri həyata keçirilsə də, insanlar öz bildiklərini edirlər.
Buna təkcə Cənub bölgəsində deyil, hər yerdə, hətta paytaxtda da
rast gəlmək mümkündür.
Fəridə Əsgərova Cənub bölgəsindən olan kişilərin əksəriyyətinin
rəsmi nikaha girməmələrinin səbəbini Rusiyada işləmələri ilə
əlaqələndiridi.
İndiki gənclər…
"Uşaq-ailə mərkəzi"nin rəhbəri Kəmalə Baxışın fikirlərinə görə,
əvvəlki insanlarla müqayisədə, indiki gənclərin baxışları tamamilə
fərqlənir: "İndiki uşaqların oxumağa marağı xeyli azalıb. Onlar
7-8-ci sinifdən sonra sevməyə daha çox maraq göstərirlər. İndiki
qızlar fizioloji olaraq buna hazır olsalar da, psixoloji olaraq
buna hazır deyillər".
Mərkəzin rəhbəri bizə ötən illə müqayisədə onlara müraciət
edənlərin sayında kəskin artım olduğunu xüsusi vurğulayır: "Ötən il
bizə müraciət edənlərin minimum 16 yaşı olurdusa, bu il bu rəqəm
13-14-ə enib".
Nikahdankənar doğulan uşaqların sayında artım
var
Hazırda ölkədə nikahdankənar dünyaya gələn uşaqların sayında
kifayət qədər artım var. Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika
İdarəsinin rəsmi saytında göstərilir ki, təkcə ötən il ərzində
nikahdankənar 27.031 körpə dünyaya gəlib. 2000-ci ildə isə bu rəqəm
6.282 olub.
Erkən nikahların səbəbkarları
valideynlərdir
Azərbaycan Respublikası Ailə Məcəlləsinin 60.1 , 60.2, 60.3,
60.4. bəndlərində deyilir ki, valideynin "valideynlik hüquqları"
olsa da, onlar heç bir halda övladlarının mənafeyinə, mənəvi
inkişafına, fiziki və psixi sağlamlığına xələl yetirəcək hallara
yol verməməlidir. Valideynlər övladlarını istismar və istəmədikləri
bir şeyə məcbur edə bilməzlər. Amma bəzi valideynlər öz
övladlarının erkən, həm də qeyri-rəsmi nikahına icazə verirlər.
Qeyd edək ki, qanun layihəsi çərçivəsində nikah yaşının 18 yaşa
qaldırılması və müəyyən cərimələrin tətbiq olunması ilə bu cür
halların azalacağı düşünülsə də, bu nikahların sayı heç də
azalmayıb. Hər il ölkədə minlərlə azyaşlı qızlar təhsildən
uzaqlaşdırılaraq erkən nikahların qurbanına çevrilir.