XX əsr Amerika ədəbiyyatının ən məşhur və sevilən yazıçılarından biri olan Con Steynbek (27 fevral 1902 – 20 dekabr 1968) 1962-ci ildə "Həyəcanlarımızın qışı" (1961) və "Çarli ilə səyahət" (1962) adlı əsərlərinə görə ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatına layiq görülüb.

On altı roman, altı povest və bir sıra hekayələr toplusu daxil olmaqla ümumilikdə iyirmi beş kitabın müəllifi olan yazıçının "Siçanlar və insanlar haqqında" (1937) və "Qəzəb salxımı" (1939) əsərləri isə Pulitzer mükafatı alıb. "Konserv sırası" (1945), "Mirvari" (1947) və "Cənnətdən Şərqə doğru" (1952) daxil olmaqla Con Steynbekin on yeddi əsəri əsasında Hollivud filmləri çəkilib və yazıçı Hollivud yazarı kimi də şöhrət qazana bilib. "1944-cü ilin ən yaxşı əsəri" nominasiyasında Con Steynbek Akademik mükafata layiq görülüb.

Bəli, bütün bunları bilirik. Lakin heç xəbərimiz yoxdur ki, yazıçı epistolyar janrın da gözəl nümunələrini yaradıb. Steynbekin Amerikada nəşr olunan "Məktublardakı həyat" kitabındakı 850 məktub yazıçının alternativ bioqrafiyasını təqdim edir. Qəlb çırpıntılarının təskinlik tapdığı bu məktublarda dərin düşüncəli, iti fəhmli, düzgün, inadkar və nəzakətli bir insanın portretini görürük. Bu məktublar ailə üzvlərinə, dostlara, naşirlərə, ictimai xadimlərə ünvanlanıb. Ancaq biz Steynbeki həssas və qayğıkeş ata kimi göstərmək istərdik. Odur ki, Süzen adlı bir qıza dəlicəsinə vurulduğunu etiraf edən böyük oğlu yeniyetmə Toma yazdığı cavab məktunu sizlərə təqdim edirik. Ata Steynbekin sözləri müdriklik, qayğıkeşlik, nikbinlik və sonsuz ümidlərlə doludur... Bu, həm də böyük ustadın sözləridir:

Nyu-York, 10 noyabr 1958-ci il...

Əziz Tom,

Biz sənin məktubunu bu gün səhər aldıq. Mən bu barədə nə düşündüyümü sənə bildirəcəm. Əlbəttə, Eleyn (yazıçının həyat yoldaşı – tərc.) də sənə cavab yazacaq.

Əvvəla, əgər vurulmusansa, bu, çox yaxşı haldır – bu, insanın başına gələ biləcək ən gözəl macəradır. Heç kimin bu hisləri xırdalamasına və yüngülləşdirməsinə imkan vermə.

İkincisi, sevginin bir neçə növü var. Onlardan biri xudbin, eqoist sevgidir. Bu qrupa daxil olanlar sevgidən öz qiymətlərini qaldırmaq üçün istifadə edirlər. Bu, hislərin çox eybəcər və ağır təzahür formasıdır. Digər bir növ isə xislətində bütün gözəlliklərin – xeyirxahlıq və diqqət, təkcə sosial planda deyil, başqa bir insana böyük hörmət mənasında ehtiram (bu ehtiram o insanın yeganə, məxsusi və çox dəyərli olmasını ehtiva edir) kimi keyfiyyətlərinizin açılmasına və üzə çıxmasına kömək edir. Birinci növ sizi xəstə və zəif edə bilər, ikinci isə güc, cəsarət və xeyirxahlıq hissinizi, hətta heç sizdə olduğunu ehtimal etmədiyiniz müdrikliyinizi artıra bilər.

Deyirsən ki, bu, ötəri vurğunluq deyil. Əlbəttə, əgər sən bu qədər dərin duyğulanıbsandsa, deməli, ötüb keçən bir hiss deyil.

Ancaq, zənn etmirəm ki, məndən nə hiss etdiyini soruşmaq istəyirsən. Sən özün bunu yaxşı bilərsən, nəinki bir başqası. Məndən eşitmək istədiyin şey – bütün bunları necə yoluna qoymaq barədə deyə biləcəklərim isə bunlardır.

Sevdiyin üçün, sevgin üçün fərəhlənmək və zövq almaq.

Sevdiyin dünyanın ən yaxşı və ən gözəl insanıdır. Ona uyğunlaşmağa, ona layiq olmağa çalış.

Əgər kimisə sevirsənsə, bunu etiraf edə-edə xəbislik etmək olmaz, yalnız unutmamalısan ki, bəzi insanlar həddindən artıq utancaqdırlar. Və sevgi etiraflarında bulunduqda dünyada belə insanların olduğunu da nəzərə almaq lazımdır.

Qızlar, bir qayda olaraq sənin vurulduğunu bilirlər, ancaq adətən bunu sizin öz dilinizdən eşitmək istəyirlər.

Bəzən elə də olur ki, hislərin bu və ya digər səbəbdən cavabsız qalır – ancaq bu, bizim duyğularımızın dəyər və mühümlüyünə heç də zərər gətirmir.

Ən nəhayət, mən sənin hislərini anlayıram. Çünki özüm də sevmişəm və sənin də bu hisləri yaşadığın üçün sevinirəm.

Süzanla görüşməyə şad olardıq. O, bizə qətiyyən mane olmaz. Eleyn hər şeyi təşkil edər, bu onun işidir, o sənə daha qiymətli məsləhətlər verə bilər.

Ayrılıqlar və itkilər haqqında isə heç fikirləşməyin. Əgər bu, doğrudursa, əgər bütün bunları yaşayırsınızsa – tələsməyin. Yaşanan gözəl duyğular sadəcə, öz-özünə ötüb keçə bilməz.

Sevgilərlə...