Son dövrlərdə Azərbaycan televiziya kanallarında aparıcıların çıxışları ictimaiyyətdə böyük qalmaqala səbəb olur.

Axar.az xalq artisti, bir zamanların məşhur aparıcısı Ofeliya Sənani ilə mövzu çərçivəsində söhbət edib.

Həmin müsahibəni təqdim edirik:

Televiziyada senzura bərpa olunmalıdır

– Ofeliya xanım, televiziya kanallarımızdakı aparıcılar haqda nə düşünürsünüz? Onların peşəkarlığı sizi qane edirmi?

– O vaxt biz veriliş aparanda senzura var idi. Amma indi müstəqillikdir, yəqin ki, indiki zaman məhdudiyyət və senzura tələb etmir artıq. Məsələn, o boyda "Damodedova" aeroportunun adını səhv tələffüz edirlər. Rus soyadlarının birinin də adını düzgün tələffüz edə bilmirlər. Biz elə səhvlərə yol versəydik, bizi o vaxt işdən qovardılar. Amma indi senzura yoxdur deyə, heç kimin vecinə deyil.

– Yəni senzura bərpa olunmalıdır?

– Mənə görə, senzura olmalıdır. Senzurasız ola bilməz. Çünki ən böyük səhvlər senzurasızlıqdan doğur. Xəbər buraxılışında belə cürbəcür səhvlərə rast gəlirik. Xəbəri səsləndirərkən elə səhvlərə yol verirlər ki, adamın əti tökülür. Onlarda senzura olsa, bu aparıcıların heç biri işləyə bilməz. Əlbəttə ki, hamısına aid etmək olmaz. Bəzi xəbər aparıcıları yaxşıdır.

– Məsələn, hansı kanalın xəbər aparıcılarını bəyənirsiniz?

– ATV və İctimai kanaldakı aparıcılar, fikrimcə, daha peşəkardırlar...

Onlardan televiziyaya sədr olmaz

– Sizcə, aparıcıların qeyri-peşəkarlığı nə ilə əlaqədardır? Bəlkə, problem qeyri-peşəkarları işə götürən kanaldadır?

– Sədrlər öz yerində deyillər. Televiziya rəhbərliyinə televiziya işini, montajı bacaran adam qoyulmalıdır. Müxtəlif peşə sahiblərindən televiziyaya sədr olmaz. Ona görə də bu sədrlər öz aparıcılarında səhv tutmurlar, onları buraxdıqları səhvlərinə görə danlamırlar. Bunun nəticəsində də televiziyamızda bu qədər səhvlərə yol verilir. Hər dövranın öz aşiqi kimi öz simaları, yaradıcıları olur. Bu dövran da sərbəstlik dövranıdır. İndi verilişləri kim necə istəyirsə, elə də aparır.

– Peşəkar aparıcı olmaq üçün xüsusi istedad tələb olunurmu? Ümumiyyətlə, peşəkar aparıcı hansı xüsusiyyətlərə sahib olmalıdır?

– Aparıcı olmaq üçün insanın normal dünyagörüşü, savadı olmalıdır. Bəzən televiziyada görürük ki, xanım aparıcıların gülən çöhrəsi var, amma səsi yoxdur. Cır-cır cırıldayır. Bu tip səsləndirməli xəbərlərə, əlbəttə ki, baxılmaz. Televiziyanın gözü də xəbər proqramlarıdır. Verilişlər zövqə görə dəyişir, xoşu gəlməyən baxmır. Xəbərləri isə hər kəs izləyir. Ona görə xəbərin öz xüsusi diktorları, aparıcıları olmalıdır. Suflyoru hıqqana-hıqqana oxumaq biabırçılıqdır. Səhifə əlinizin altındadır, heç olmasa, buraxılışdan qabaq bunu oxuyun da! Mətni oxu, hazırla, gör söhbət nədən gedir, sonra çıx efirə. Düşünürlər ki, suflyorda iri hərflərlə yazıldığına görə asanlıqla oxuya bilərlər. Durğu işarələrindən hələ danışmıram... Xəbər səsləndirərkən heç bir nöqtə-vergülləri olmur. Ümumiyyətlə, tələffüz zamanı durğu işarələrinə rast gəlinmir. Ölüm xəbərini də eyni tonla səsləndirirlər, şad xəbəri də. Məsələn, Pakistanda yüzlərlə adamın istidən ölməyini elə adi xəbər kimi deyirlər ki... Axı bu insan tələfatıdır, söhbət hansısa itkidən gedir. Gürcüstanda o cür fəlakət baş verdi, heyvanlar küçələrdə qaldı. Bunu elə xəbər verdilər ki, heyvanlar küçədə qalıb, hərəsi bir tərəfə qaçır. Sanki məzəli bir xəbər çatdırırlar. Bu da faciədir axı.

Aparıcı öz paltarı ilə oynamamalıdır...

– Təkcə xəbər aparıcıları deyil, gündəlik verilişlərin aparıcıları da tez-tez hər hansı bir səhv buraxırlar və buna görə qınaq obyektinə çevrilirlər. Bütün bu halların qarşısının alınması üçün hansı addımlar atmaq olar?

– Bilirsiniz, mən çox da tənqid etmək istəmirəm, mən başqa dövranda yaşamışam – ötən əsrdə. Bunlar isə yeni əsrdədirlər – azadlıq, müstəqillik əsrində. Mən o cür görmüşəm, mənə elə xoş gəlir. Sadəcə, onlara yol göstərmək lazımdır. Mənim fikrimcə, bir institut yaradılmalıdır və ya jurnalistika fakültəsində aparıcılıqla bağlı əlavə bir fakültə açılmalıdır. Aparıcılıq sənətinə aid dərsləri isə keçmişin ən gözəl, savadlı aparıcıları keçə bilər. Aparıcıya nə lazımdır? İlk növbədə səmimiyyət. Aparıcı kamera qarşısında öz siması ilə, paltarı ilə oynamamalıdır. Aparıcıya xalqın sevgisi lazımdır. Sevgi olmasa, yalnız iş xətrinə aparıcılıq etmək olmaz. Onlar başa düşmürlər ki, xalqını sevməsən, ona xidmət edə bilməzsən. Çünki xalqı sevməsən, sənə qarşılıqlı sevgi qaytarmayacaq. Misal üçün, mən küçədə rahat gedə bilmirəm. Məni küçədə görəndə yaxınlaşırlar, səmimi sözlər deyirlər, üzümdən öpürlər. Bu, mənim zamanında xalqa ötürdüyüm məhəbbətdir. Bu sevgini qazanmaq lazımdı.