"Manatın məzənnəsinin yalnız dollara kross-kurs
olmasından imtina etməklə iki valyutalı səbət mexanizmindən
istifadə edərək müəyyənləşdirilməsini hətta neftin dünya bazarında
qiymətinin yüksək olduğu zamanda təklif etmişdik".
Bu sözləri Axar.az-a açıqlamasında iqtisadçı ekspert Vüqar
Bayramov Mərkəzi Bankın məzənnə siyasətinin ABŞ dolları və avronun
daxil olduğu iki valyutalı səbət mexanizmi əsasında həyata
keçirməsi qərarına münasibət bildirərkən deyib.
İqtisadçı iki valyutalı səbət mexanizminə keçidin olduqca vacib
və önəmli olduğunu bildirib:
"Yalnız dollara nisbətən birbaşa məzənnə manatın real
məzənnəsinin müəyyənləşdirilməsinə imkan vermirdi. Artıq manatın
birbaşa məzənnəsinin yalnız dollara deyil, həm də avroya nisbətən
müəyyənləşdirilməsi o deməkdir ki, Avrozonada baş verən
dəyişikliklərə manat birbaşa məzənnə ilə reaksiya verə biləcək.
Nəzərə alsaq ki, əvvəllər manatın məzənnəsini müəyyənləşdirən
zaman, məsələn, əgər avronun dollara nisbətən məzənnəsi 5 faiz
möhkəmlənirdisə, avtomatik olaraq avronun manata nisbətən məzənnəsi
5 faiz möhkəmlənirdi və s.. Praktik olaraq dünya bazarında bu
tendensiya tamamilə fərqlidir. Məsələn, avronun dollara nisbətən
azaldığı dövrdə onun başqa bir valyutaya nisbətən məzənnəsində
artım qeydə alınır. Bu, avronun həmin valyutalara birbaşa məzənnəsi
ilə müəyyənləşdirilir. Ona görə də Azərbaycanda da birbaşa
məzənnənin hər iki valyuta ilə müəyyənləşdirilməsinə və bu səbətdən
istifadəyə ehtiyac var. Valyuta səbətindən istifadə edilməsi heç də
manatın dəyərdən düşməsi anlamına gəlməməlidir".
V.Bayramov səbət valyutasınının üstünlüklərini də
vurğulayıb:
"Manatın avroya nisbətən daha real məzənnəsinin
müəyyənləşdirilməsi Azərbaycan məhsullarının Avrozonaya ixrac
imkanlarını artıracaq. 2014-2018-ci illərdə regionların sosial
iqtisadi yekunlarına həsr olunmuş konfransda ölkə başçısı manatın
məzənnəsinin avroya nisbətən kəskin möhkəmlənməsinin ölkənin ixrac
qabiliyyətinə mənfi təsir göstərdiyini bildirmişdi. Çünki cənab
prezident o zaman kifayət qədər innovatik və əhəmiyyətli təklif
irəli sürərək manatın məzənnəsinin müəyyənləşməsində avronu nəzərə
almağı tapşırmışdı. Əslində, MB ölkə başçısının tapşırığına uyğun
olaraq səbət prinsipini tətbiq edib. Çox güman ki, bu, Azərbaycanın
ixrac qabiliyyətini artıracaq".
İqtisadçı dolların yenə öz üstünlüyünü qoruyub saxlayacağı
qənaətindədir:
"Təxminən səbətin 70 faizə yaxını dollarla ifadə olunacaq. Bu,
ona görədir ki, Azərbaycanın valyuta ehtiyatlarının dollarla faizi
çoxdur, eyni zamanda, dünyada yığımların 65 faizi ABŞ dollarının
payına düşür. Ancaq artıq səbətə avro da daxil edilib. Bu, manatın
avroya nisbətən birbaşa məzənnəsini müəyyənləşdirməyə imkan
verəcək. Bu isə özlüyündə Azərbaycanın qeyri-neft sektorunun
ixracatının genişləndirilməsi baxımından olduqca vacibdir".