Belə bir misal var: "Dilim-dilim olasan, dilim". Bu misal daha çox həqiqəti dediyi üçün cəzaya, əzaba tuş gələn insanların danışdıqlarına görə özlərinə qarşı yönəltdikləri məzəmmət kimi səslənir. Ancaq dilimizin bu günkü durumuna baxanda bu misalı ona görə xatırladım ki, dilimiz elə dilim-dilim olub.

23 ilə yaxındır ki, Sovet İttifaqı çöküb. Amma buna baxmayaraq, bu gün də dilimizə hörmətsiz, sayğsız münasibəti müşahidə edirik. Qanunla Azərbaycan dili ölkəmizdə dövlət dili statusu daşısa da, dilimizə münasibətdə də hüquqsuzluğu, hörmətsizliyi görürük. Şəhərdə ticarət obyektlərinin tanıtım lövhələrinə baxmaq kifayətdir; bir çoxu ingilis dilində yazılıb. Halbuki Dil Qanununa görə, tanıtım lövhələrində bütün adlar istisnasız olaraq Azərbyan dilində yazılmalıdır. Əcnəbi dildə ancaq kiçik hərflə, ikinci ad kimi qeyd oluna bilər. Ancaq kimdir buna məhəl qoyan?!

Dərd bununla da bitmir. İşlədiyim saytdan rəsmi orqanlara müraciət edən müxbirlərə bəzən rus dilində cavab verilir. Bunu necə izah etmək olar? Halbuki, dövlət idarəsində əyləşən hər bir kəsin Azərbaycan dilində cavab verməsi onun borcudur. Amma indi hərənin öz insafına qalıb bu məsələ...

Məmurun öz dilində danışmaması təkcə qanun pozuntusu deyil, bu, həm də dövlətə, onun atributlarına, milli kimliyimizə hörmətsizlik və saymazlıq əlamətidir. Bundan sonra gəl xalqa hörmət etməyən, onun dilində danışmağı özünə rəva görməyən birindən vicdanlı fəaliyyət gözlə görüm, necə gözləyirsən.

Elə bu anda Ukraynada qarşılaşdığım mənzərəni xatırladım. Ünsiyyətdə olduğum sadə ukraynalı vətəndaşlardan xahiş etməyincə, onlar sənin rus dilində müraciətinə baxmayaraq, öz dillərində cavab verməyi üstün tuturdular. Siyasi mənsubiyyətindən, cəmiyyətdəki statusundan asılı olmayaraq, insanlar öz dillərinə, kimliklərinə dəyər verirlər və qarşı tərəfdən də bunu gözlədiklərini hiss etdirirlər.

Dil məsələsinə həssas münasibət bu gün Avropa ölkələrində də qabarıq nəzərə çarpır. Məsələn, Fransada xarici dildə kino nümayişi qanunla qadağandır. Fransız dilindən başqa dildə orta və ali təhsil də bu ölkədə yasaqlanıb. Bu da demokratiyanın beşiyi olan ölkələrin dilə münasibət göstəricisi... Bizsə öz ölkəmizdə əcnəbi dildə danışmağı, Feyzbuk statusları yazmağı intellektuallıq göstəricisi sayırıq.

Azərbaycanda rus və ingilis dillərində təhsil verən kifayət qədər məktəblər mövcuddur. Bu məktəbləri bitirən şəxslərin dilimizə, milli kimliyimizə münasibətinin necə olacağını təsəvvür etmək heç də çətin deyil. Cəmiyyət olaraq bu məsələyə münasibətimiz o qədər tolerantdır ki, sanki aşağılanan heç bizim dilimiz deyil.

Bir müddət öncə tanışlarımdan biri Yaponiyaya köçən dostunun ailəsi haqqına bəh-bəhlə danışırdı. Söhbət əsnasında dedi ki, uşaqları heç azərbaycanca danışmır, artıq yapon dilini öyrəniblər.

Bu cür öz milli kimliyinə həqarətli münasibəti yəqin ki, başqa millətlərdə görmək mümkün deyi. Halbuki Yaponiya haqqında müəyyən məlumatlarla tanış olan şəxs kimi deyə bilərəm ki, yapon dilini bilməyən uşaqla məhəllədə kimsə oynamaz.

Bizsə bütün məsələləri unudaraq, öz milli kimliyimzə və dilimizə həqarətli münasibətlə özümüzə müasirlik görüntüsü verməyə çalışırıq.

Allah rəhmət eləsin Mirzə Cəlilə… Əsərlərində dilinə həqarətli baxanları təsvir edəndə, təkcə o dönəmi deyil, həm də elə bu günümüzü əks etdirib…