Rusiya yeni qanun hazırlayıb. Rus vətəndaşlığını qəbul etmək
istəyən hər kəsin bircə rus dilini bilməsi lazımdır, başqa heç
nə... Rus dilindən müsabiqədən keçib, sonra bu ölkənin vətəndaşı
olmaq üçün onun ərazisində yaşamaq da şərt deyil. Keçmiş Sovet
İttifaqının vətəndaşı olan hər kəs bu qanundan yararlana bilər.
İndi bu nə deməkdir?
Əslində, bu qanunun arxasında nə dayanır, niyə Rusiya hamıya
belə səxavətlə qucaq açır, bəllidir. Hər zaman hansısa bir ölkədə
beş-on rus yaşayırsa, orda bir çaxnaşma yaradan, ya da bir
qarışıqlıq olan kimi, oradakı "rusların hüquqlarını müdafiə" etmək
üçün tankını, topunu qoltuğuna vurub baryer gözləmədən, heç bir
bəhanə belə uydurmağa çalışmadan birbaşa işğalçılıq iştahını işə
salan Rusiya indi də guya ki, öz vətəndaşının haqqını qorumaq üçün
münbit mühit yaradır.
Artıq bu qanundan sonra Ermənistan mətbuatında politoloqların
proqnozları yer alıb. Qarabağı qorumağın yolunu məhz oradakı
ermənilərin bu qanundan yararlanmasında görən başbilənlər qanunun
mürəkkəbi quruyar-qurumaz ermənilərin Rusiya vətəndaşı olması üçün
qolunu çırmayıb.
Qarabağda Rusiya vətəndaşlığı almış erməniləri bundan sonra
Rusiya özününkü kimi qoruyacaq. Bu da o deməkdir ki, bu şərtlər
çərçivəsində Qarabağın Azərbaycana qaytarılması səhrada susuz
adamın gözünə görünən ilğım qədər xəyali bir şey olacaq.
Bunlar bəlli...
Yaxşı, bəs bu qanun orta statistik Azərbaycan vətəndaşına necə
təsir edəcək?
Nə yazıq ki, biz indi də sovet dövrünün nostaljisi ilə yaşayan
çox sayda insanımızın bu qanundan yararlanmayacağından əmin
deyilik. Ən azı Azərbaycanın kosmopolit və hər zaman ancaq komfort
axtaran, başqa heç bir şeyi nəzərə almaq üçün özünə zəhmət verməyən
insanları sabah Rusiyanın Azərbaycana müdaxilə etməsi üçün zəmin
yaradacaq vətəndaşlığını geri çevirəcək qədər siyasi şüura sahib
deyillər.
Rusiyada yaşayan 2 milyona yaxın azərbaycanlıdan danışmağa dəyməz.
Artıq oraları özünün ikinci, ya da bəlkə çörəyi və əyləncəsi ordan
çıxdığı üçün hətta birinci vətəni sayanlar yəqin ki, bu qanundan
əməllicə istifadə edəcəklər.
Amma bu, hələ harasıdır?
Dərd ondadır ki, şimal bölgəsini əməllicə Rusiya tankının
qarşısına çıxarır bu qanun... Çünki əhalisinin böyük qismi rus
dilində danışan bölgə insanları demək olar ki, Bakıdan çox Moskvaya
bağlıdır. Bakıda iş tapa bilməyən Rusiyaya üz tutur, onu və
əlindəki məhsulu Bakıya gətirən yolda isə polis əngəli ilə
qarşılaşan vətəndaş yenidən üzünü Rusiyaya çevirir.
Ümidini Bakıdan üzmüş insanlar o ümidi ölkə sərhədlərinin digər
tərəfində axtarır.
İndiki halda Rusiyada yeni qəbul olunan qanun problemlər və
yoxsulluğun məngənəsində boğulan insana nəfəs verəcək. Yorulub
əldən düşmüş, məhsulunu belə rahatlıqla bazara çıxara bilməyən, öz
ölkəsində iş tapmayan biri Rusiyada bunun təminatını əldə edəcəksə,
niyə axı öz həyatını yüngülləşdirməsin? Axı sadə vətəndaş siyasətçi
kimi düşünməyə borclu da deyil.
Amma siyasətçilər sadə vətəndaşın həyatını və psixologiyasını
düşünmək zorundadır. Sadə vətəndaş ölkə mənafeyi düşünə bilmirsə,
yanlışa gedəcəksə, onu bu səhvə aparacaq yolları dövlət
qapamalıdır. Azərbaycan insanının siyasi şüuru bu qanunun arxasında
duran tələni anlamağa qadir deyilsə, dövlət özünü qarantiya altına
alıb vətəndaşının başqa ölkədən gözlədiyi ümidi kəsməlidir.
Təbii ki, özünün siyasəti ilə.