Milli Məclisin sədri Oqtay Əsədovun "Quran"ın Azərbaycan
dilində oxunması təklifi ciddi rezonansa səbəb olub.
Bu ideyanı tənqid edənlərlə yanaşı, Oqtay Əsədovla kifayət qədər
həmfikir olanlar da var. Parlamentdəki müzakirələrdən onun əsas
opponenti kimi tanınan Fazil Mustafa və kifayət qədər nüfuza malik
Hacı Şahin Həsənli kimi.
Milli Məclisin spikeri Oqtay Əsədov: "Qurani Kərim"də olan
sözlər çox vaxt Azərbaycan dilində deyilsin ki, məclisdə olanlar da
başa düşsünlər. Mollalarımız qoy onu öyrənsinlər ki, insanlar bunu
başa düşsünlər".
Oqtay Əsədovun bəzi din xadimlərinə və dini məsələlərlə məşğul
olan qurumlara tutduğu bu irad ictimaiyyət arasında geniş
müzakirələrə səbəb oldu. Bir çox din adamları bu fikri heç də
birmənalı qarşılamadı. Bəziləri "Quran"ı ərəb dilində oxumaq
savabdır, deyib fikri tənqidlə qarşıladı. Amma qarşıya qoyulan bir
məqsəd də var. Oxunan mətni hamı tam anlayırmı? Bu sualın cavabı
ilə Məşədi Dadaş məscidinə üz tutduq. Elə getdiyimiz vaxt "Quran"
oxunurdu.
Moizə bitəndən sonra ona qulaq asanlara yaxınlaşdım. Sualım
konkret idi. Eşitdiklərinizdən nə anladınız?
Dindar, Vüsal Məmmədov: "Başa düşmədiyim yerlər oldu. Amma tam
başa düşmədim, demirəm. Tam başa düşmədiyim yerlərini isə borcumdur
ki, öyrənim".
Müsahiblərimizin İslam universitetitin tələbələri olduğunu
nəzərə alsaq, onda ərəb dilini bilməyən insanların vəziyyətini
təsəvvür etmək elə də çətin deyil. Buna görə də millət vəkilləri
"Quran"ın mütaliəsinin formal çərçivədən uzaqlaşdırıb, oxuyanın
avazı kimi məzmununun da aydın olması üçün hər kəsin anlayacağı
dildə oxunmasını daha məqsədə uyğun sayır.
Millət vəkili, Fazil Mustafa: "Bunu ona görə Azərbaycan
cəmiyyətində təbliğ etmək lazımdır ki, insanlar ondan bundan
eşitdiyi fikirilə İslam dini haqqında fikir formalaşdırmasın.
Özlərinin anladığı birbaşa aydın dildə İslam dini anlayışan
qovuşsunlar".
Bu isə insanlar arasında dini maarif səviyyəsinin yüksəlməsinə
xidmət edəcək. İndiyə qədər bir sıra mərasimlərində dəfələrlə
eşitdiyi surələrin elmi izahından da xəbərdar olacaq.
Hacı Şahin: "Din sahəsində məlumatsız olduqda bir boşluq
yaranır. Və kimlərsə bu boşluğu doldurmağa çalışır. Kənardan
xaricdən bu boşluğu doldururlar. Ona görə "Quran"ın nə dərəcədə
mükəmməl kitab olmasını bilmək üçün onun Azərbaycan dilində
deyilməsi şərtdir. Yəni ərəbcə oxunan "Quran"ın xüsusi savabı var,
amma təfəkkürsüz oxumağın savabı da azdır. Belə deyək orijinaldakı
məzmun qorunmaq şərtilə tərcümə və təfsir deyilsə, bu ən ideal
variantdır".
Qısası, atalarımızın "Avazın yaxşı gəlir, oxuduğun quran olsa"
deyə ta qədimdən qaldırdığı problemi həll etməyin vaxtı deyəsən
çatıb. (ANS)