"Biz və Onlar" layihəsində

"Biz və onlar" müxtəlif millətlərin mədəniyyətini, dünyagörüşünü, mentalitet fərqlərini ortaya qoyan layihədir. Bu layihədə üç müxtəlif ölkənin nümayəndəsinə eyni sualları ünvanlamaqla onların mədəniyyəti və tarixi ilə bağlı oxşar və fərqli cəhətləri öyrənmiş oluruq.

Tomas Şmidt – 24 yaş, Darmstadt Universiteti, elektrik mühəndisliyi, Almaniya.

Amin Afif – 24 yaş, Fransa Dövlət Universiteti, beynəlxalq iqtisadiyyat, Fransa.

Vüqar Adıgözəlov – 23 yaş, Almaniya Federal Ali Hərbi Məktəbi, sülh elmləri, Azərbaycan.

– İctimai qınaq ölkənizdə nə dərəcədə önəm kəsb edir?

Tomas Şmidt: - Düşünürəm ki, bizdə ictimai qınaq və ya hər hansı bir senzura, ümumiyyətlə, yoxdur. Amma kimisə mühakimə etmək istəyirsənsə, bu, sənə baha başa gələr. İnsanlar öz maraq və seçimlərini müdafiə etməyə hazırdır və edəcək də. Kimisə qınamaq, ittiham və ya mühakimə etmək elə də asan deyil. Bunun üçün ABŞ-a üz tuta bilərsən. Almanlar qınamaqdan uzaqdırlar. Amma bəzi məsələlərdə hamının haqlı olub sənin haqsız olduğun vaxtlarda, təbii ki, ümumi ictimai qınaq səni məhv edə bilər. Əsas cəmiyyətə və onun qanunlarına hörmətlə yanaşmaqdır.

Amin Afif: - Mən onun adını "ictimai qınaq" qoymazdım. Sadəcə, bəzi qırmızı xətlər var ki, onları keçmək olmaz. Bu xətlər tarixin müəyyən etdiyi, cəmiyyətin formalaşdırdığı xətlərdir. Əgər o xətlərə toxunsan, bütün ölkə sənə qarşı ola bilər. Bizim ictimai qınaq anlayışımız bundan ibarətdir.

Vüqar Adıgözəlov: - İctimai qınaq anlayışını sevmirəm. "Qınamaq" özü, məncə, yaxşı xüsusiyyət deyil. Sadəcə, deyək ki, ictimai etika qaydalarına insanımız nə dərəcədə riayət edir. Deyərdim ki, çox az. Və bunun səbəbi kimisə qınayıb-qınamamaqda deyil, sadəcə, təhsil və tərbiyədən asılıdır.

– Hansı tarixi şəxsiyyət ölkə tarixinizin və mədəniyyətinizin dəyişməsində müstəsna rol oynayıb?

Tomas Şmidt: - Məncə, bu, Helmut Koldur. O, Almaniyanın birləşməsində əvəzsiz rol oynayıb. Əlbəttə ki, Adolf Hitlerin adını çəkməmək haqsızlıq olardı. O, Almaniya tarixinin dəyişməsində inanılmaz rol oynadı, amma mənfi istiqamətdə. Onun siyasi addımları günümüzün almanlarını daha tolerant etdi. İndi biz əcnəbilərə daha tolerant yanaşırıq.

Amin Afif: - Bu suala cavab verməkdə çətinlik çəkirəm. Yəqin ki, hökmdarlar və prezidentlər burda rol oynamayıb – ən azından, mənim üçün. Bu istiqamətdə yalnız sənətkarları və yazıçıları dəyərləndirərdim.

Vüqar Adıgözəlov: - Həsən bəy Zərdabi və yaradıcısı olduğu "Əkinçi" qəzeti. Məncə, Azərbaycan xalqının tarixində ən önəmli yerlərdən birini Həsən bəy Zərdabi tutur.

– "Başqaları nə deyər?!" yanaşması sizin ölkənizin vətəndaşları arasında nə dərəcədə aktualdır?

Tomas Şmidt: - Məncə, almanlar bu haqda heç vaxt düşünmürlər. Əslinə qalsa, düşünməməklərinin səbəbi birdir: çünki başqaları heç nə demir. Amma mən gündəlik həyatımda başqalarına hörmətlə yanaşmağa, dəyərlərə hörmət etməyə çalışıram. Çünki Almaniyada təkcə almanlar yaşamır. Hər xalqa, dinə, siyasi düşüncəyə tolerant yanaşmağı bacarmaq lazımdır.

Amin Afif: - Biz mühakimə etməyi və kiminsə həyatına burnumuzu soxmağı sevmirik. Bu səbəbdən başqaları nəsə demir ki, bu haqda düşünək də.

Vüqar Adıgözəlov: - Ölkəmizdə bundan önəmli yanaşma yoxdur. Mədəniyyətimizin və gündəlik yaşamımızın ən önəmli aspektidir. Ən yaxşı yemək qonaq üçün bişir, ən gözəl qab-qacaq qonaq üçün istifadə olunur. Ümumiyyətlə, həyatımızın hər döngəsində özümüzdən daha çox başqalarının bu və ya digər məsələyə reaksiyası bizi düşündürür.