"Fermerlər məhsulu yığır, bazara çıxarır və satılmayan hissəsini də anbarlara göndərirlər".

Bunu "Axar.az"a ölkədəki kənd təsərrüfatı məhsullarının saxlanılması üçün tikilmiş saxlama anbarlarının vəziyyəti və istifadə şərtlərini şərh edən kənd təsərrüfatı üzrə mütəxəssis Vahid Məhərrəmov bildirdi:

"Həmin anbarlardan istifadənin az olma səbəblərindən biri ondan ibarətdir ki, saxlama anbarları fermerlərə sərf edəcək şərtlərlə təklif olunmur. Onsuz da fermerlərin istehsal etdiyi məhsulun maya dəyəri yüksək deyil və onlar üçün saxlama anbarlarının sahiblərinin təklif etdiyi qiymət faydalı deyil. Yəni bunlar baha başa gələn məhsulu bir müddət saxladıqdan sonra o məhsulun maya dəyəri qalxır, bu isə satışda müəyyən problemlər yaradır. İkinci səbəb isə saxlama anbarlarının fermerin məhsuluna görə məsuliyyət daşımaması ilə əlaqədardır. Yəni onlar fermerlə müqavilə bağlamırlar və məhsul xarab olduğu halda xarab olan məhsulun dəyərini ödəmirlər. Fermerlərə sərf etmir ki, o məhsulu bu formada kiməsə təhvil versin və sonra kimsə xarab məhsulu ona qaytarsın. Yaxud adətən deyirlər ki, elektrik enerjisində yaranan problem nəticəsində məhsulunuz xarab olub. Məhz bu səbəblərə görə fermerlər saxlama anbarlarında məhsul saxlamaqda maraqlı deyillər".

Ekspertin fikrincə, məhsulun uzun müddət saxlanması üçün xüsusi texnologiya tələb olunur və həmçinin xüsusi sortlar yetişdirilməlidir: "Öncə məhsulu uzun müddət saxlamaq üçün çalışmaq lazımdır. Bu isə xüsusi texnologiya tələb edir. Belə olan halda xüsusi sortlar yetişdirilir və sort yetişdirmə ilə də məşğul olan çox ciddi qurum olmalıdır. Bizdə Genetika və Seleksiya İnstitutu var, çox təəssüf ki, onlar bununla məşğul olmurlar. Yəni elə sort olmalıdır ki, həmin məhsulu uzun müddət saxlamaq olsun. Bundan əlavə məhsulu saxlamaq üçün müəyyən mərhələlərlə həmin məhsul yığılmalıdır. Amma bizdə bunu başqa cür edirlər. Fermerlər məhsulu yığırlar və bazara çıxarırlar və satılmayan hissəsini isə anbarlara göndərirlər. Məhsulun tam yetişmiş halda anbarda saxlanılması mümkün deyil. Xüsusi texnologiya var və həmin texnologiyadan istifadə edilməlidir. Məhsul çıxarılmalıdır və "şoklama" edilməlidir. Yəni ki, qısa müddətdə temperatur müsbət iki (+2) dərəcəyə qədər düşməlidir, bu zaman isə həmin məhsulda inkişaf prosesi avtomatik olaraq dayanır və bundan sonra onu uzun müddət saxlamaq olar. Çox təəssüf ki, bu texnologiyalar Azərbaycanda tətbiq edilmir, ona görə də bizim istehsal etdiyimiz məhsulu uzun müddət saxlamaq olmur. Hansı ölkələrdə ki, bu sahədə həm elmi, həm də texnoloji potensial yüksəkdir həmin ölkələrdə məhsulları uzun müddət saxlamaq olur və bunun nəticəsidir ki, onlar Azərbaycana baha qiymətə qarpız, alça və başqa məhsulları ixrac edirlər".

Anbarlar düzgün yerlərdə tikilmir

Fermer Elçin Əzizov isə problemin fərqli səbəbləri olduğunu görür. Salyanda inşa edilən və hazırda isə demək olar ki, istifadəsiz qalan saxlama anbarını nümunə göstərən ekspert hesab edir ki, əsas problem anbarların yerləşdirilməsindədir:

"Bir neçə il bundan öncə Salyanın keçmiş icra başçısı, general Əliağa Hüseynov anbar tikdirdi. Amma təəssüf ki, bu gün ondan istifadə edilmir. Həmin saxlama anbarının tikintisi üçün 2 milyon manatdan çox vəsait xərclənib, ancaq nə faydası?! Çünki bu ərazilərdə anbarlara yerləşdiriləcək qədər məhsul yığılmır. Məhsul ən çox olan vaxtında belə anbarın 20 faizini əhatə etmək mümkün deyil. Məncə, bu anbar cənub zonasında tikilsəydi, daha əhəmiyyətli olardı".

Xatırladaq ki, ölkənin bir neçə yerində saxlama anbarları tikilib istifadəyə verilib. Amma əksər fermerlər bu anbarlardan istifadə etmirlər. Onlar səbəb kimi qiymətlərin bahalığını göstərirlər.