"Azərbaycan da Rusiya kimi 125 milyard dollar rezervini
xərcləyib qarşısında rublun 100 faiz dəyərdən düşməsini
görəcəkdi".
Bu sözləri millət vəkili Zahid Oruc son günlərdə ölkənin
gündəmini zəbt edən manatın devalivasiyasına münasibət bildirərkən
deyib.
Onun sözlərinə görə, manatın ucuzlaşması alıcılıq qabiliyyətinin
aşağı düşməsi anlamına gəlmir:
"Milli valyutamızın dollara nisbətən dəyərinin 33,5 faiz
ucuzlaşması manatın avtomatik olaraq alıcılıq qabiliyyətini üçdə
bir nisbətdə itirməsi anlamına gəlmir və bu fikrin əksini iddia
edənlər iqtisadiyyatla deyil, mexanika ilə məşğul olsunlar!
Tədrici kurs və üzən kurs tərəfdarlarının dedikləri olsaydı,
Azərbaycan da Rusiya kimi 125 milyard dollar rezervini xərcləyib
qarşısında rublun 100 faiz dəyərdən düşməsini görəcəkdi. Ona görə
də dollar ajiotajının qarşısını almağın yeganə yolu bu idi. Lakin
bundan sonra kurs dəyişilməməlidir. "Neftin azalan dollarlarını
məzənnə siyasəti ilə dəyişib də büdcə kəsirini doldurmaq üçün guya
manatın dəyərdən salınmasına gedilib" deyənlər də sovet
iqtisadçılarıdır.
Əgər dövlət vətəndaşların pullarının dəyərsizləşdirməsində
maraqlı olubsa və guya bundan bəhrələnmək istəyibsə, onda belə
çıxır ki, Mərkəzi Bank və Azərbaycanın valyuta rezervlərinin də 33
faiz ucuzlaşmasına könüllü razı olub. Bu məntiqin nə qədər
zəif-yararsız olduğunu görürsüz və ən adi tənqidə tab gətirmədiyi
tamamilə ortaya çıxır".
Millət vəkilinin sözlərinə görə, manatın ucuzlaşması ilə əhali
kasıb olmayacaq:
"Devalvasiya özü qədər deyil, yalnız onda bir nisbətdə
inflyasiyaya səbəb olacaq və iddia etmək ki, 21 fevralda oyanıb
görmüşük ki, sadə xalq dilində desək, guya dövlət tərəfindən 33
faiz kasıblaşdırılmışıq, bu fikir demaqogiyadır və heç bir iqtisadi
əsası yoxdur.
Sadə vətəndaşın malik olduğu, məsələn, 100 manat pul hazırda öz
dönərliyini saxlayıb, sadəcə, "itirdik" dediyimiz pul bizim 100
manatlıq əsginazı dollarda evdə saxladığımız halda bu gün 33 faiz
qazana biləcəyimiz puldur. Yəni, sadə desək, heç nə itirməmişik,
sadəcə, qazanmadığımız itkimizdir.
Qiymət artımı mütləq olacaq, lakin bu devalvasiyanın - yəni,
33,5 faizin üçdə birindən artıq olmayacaq. Bu düsturu biz kəşf
etməmişik. Onu beynəlxalq universitetlərin iqtisadi əlifbasını
oxuyanların kitablarında oxumaq mümkündür...
Manat son devalvasiyadan sonra da dünyanın ən güclü valyutası
olan dollara bərabər dəyərə malikdir. Ona görə karikaturalar çəkib
"Qafqaz əsiri" filmində Vitsini manat yerinə, Morqunovu avronun
yerinə, Nikulini dolların yerinə qoymağa tələsməyin. Əksinə, belə
bir karikatura çəkin: Manatın boyu uzun idi - 78 qəpiklik dollara
və 89 qəpiklik avroya nisbətdə. İndi isə dollarala bərabər boya
malikdir. Çəkdinizmi karikaturanı? Yəqin gördünüz ki, manat yenə də
güclüdür.
Son iqtisadi-maliyyə tədbiri cəmiyyətdə xeyli narazılıq
yaradıbsa, onların qarşısına çıxıb atılan addımın mahiyyətini izah
etmək lazımdır və meydanı iqtisadi populistlərə vermək olmaz".