Yuxarı

Türk-slavyan birliyi mümkündürmü?

Ana səhifə Yazarlar
12 Punto 14 Punto 16 Punto 18 Punto

Bəlkə də indi tamam başqa məqamdır. Bəzən mənə elə gəlir ki, aprel ermənilərin öz psixologiyalarını bizə "sırıdıqları" aydır. Bir neçə gündür ki, insanlar Roma Papasının son çıxışı ilə məşğuldur. Qalan vaxtlarını da ona həsr edirlər ki, baxıb görsünlər, ABŞ prezidenti nə deyəcək, "soyqırım" sözünü işlədəcəkmi?

Nə etmək olar? Bəzən kiçik bir siyasi tədbir, adi bir görüş və hətta bir söz də böyük siyasətin qaranlıq dəhlizlərinə işıq tutmaq iqtidarında olur.

Bu baxımdan təbii ki, aprelin üçüncü on günlyündə Türkiyədə keçirləcək Çanaqqala döyüşü ilə bağlı tədbirlər, Ermənistanda 1915-ci ildə baş verdiyi iddia olunan qondarma "soyqırım"ın 100 illiyilə əlaqədar nəzərdə tutulan hazırlıqlar diqqətlə izlənir...

İnsanlara sadəcə, maraqlıdır ki, görən, filan ölkənin lideri haranı seçəcək -onun başçısı Türkiyəyə yollanacaq, yoxsa Ermənistana?

Etiraf edək ki, Rusiya Prezidenti V.Putin xüsusilə diqqətdədir. Böyük ehtimalla demək olardı ki, Rusiya prezidenti yəqin ki, Ermənistanı seçəcək. Ən azı ona görə ki, ötən həftə bu ölkəyə səfər edən Xarici İşlər naziri S.Lavrov gəlişinin məqsədinin prezidentin Ermənistana nəzərdə tutulan səfəri üçün hazırlıq görmək olduğunu demişdi...

Amma bir qədər sonra Rusiyadan fərqli xəbərlər də gəlməyə başladı. Məlum oldu ki, prezidentin Ermənistana səfərilə bağlı hələ dəqiq heç nə məlum deyil. Üstəlik, bildirildi ki, Rusiya Çanaqqala tədbirlərində də yüksək səviyyədə təmsil olunmaq niyətindədi...

İndi bunu necə başa düşək? Məntiq, daha döğrusu, Rusiyanın çoxillik imperiya mənitiqi və onun bu son illərdə yürütdüyü siyasət, bir az əvvəldə dediyimiz kimi, Ermənistana səfəri daha real görsənir... Amma kim bilir? Bəlkə Putin Türkiyəni seçəcək? Ən azı ona görə ki, son vaxtlar Rusiyanın Ermənistanla bağlı siyasətində qəribə çalarlar nəzərə çarpırdı. Avrasiya İttifaqının çox mühüm tədbirlərinə Ermənistan lideri dəvət almır, tədbirlər bir qayda olaraq onsuz keçirdi.

Bir daha deyirik ki, Rusiyanın Ermənistana tamam diqqətsizlik nümayiş etdirməsi, ölkə liderinin Ermənistandakı tədbirlərə qatılmaması bir o qədər də inandırıcı görünmür. Amma Ermənistan hakimiyyəti özünü o qədər aşağılayıb ki, Rusiya prezidentinin ona qarşı diqqətsizlik nümayiş etdirməsi də təəccüb doğurmaz.

Qərəz, irəli qaçmaq da lazım deyil. Açığı, adam bəzən on gün bundan irəli üçün də proqnoz verməyə ehtiyat edir. Həm də bu günlərdə bir xoş xəbər də eşitdik. Bəlli oldu ki, Türkiyə də nüvə dövlətləri sırasına qoşulmaq əzmindədir. Rusiyanın köməyilə yaxın 4-5 ildə bu ölkədə ilk AES qurulacaq. Buna sevinməmək olarmı?

O ki qaldı başqa məsələlərə, adətən hamı sualdan qaçmağı sevir. Amma sualdan qaçmaq yox, onun düz üstünə getmək lazımdı. Sual da odur ki, görən, Ermənistan Rusiyaya nə verir? Tutaq ki, Ermənistan Rusiya siyasətinə Azərbaycanı müəyyən çevrədə, nəzarət oluna bilən çərçivədə saxlamağa kömək edir. Amma dərhal da başqa sual yaranır: bəs bu, nə çevrədir, nə çərçivədir ki, onu Rusiyaya rəsmi Bakının özü yox, İrəvan "təklif edir"?

İndiki Rusiyanın daha Azərbaycanın neftində və qazında, hətta əvvəlki illərdən fərqli olaraq, onların nəql marşrutlarında belə gözü yoxdur, demək olar ki, Azərbaycan tamamilə sərbəstdi, neftini və qazını nəql edir və gəlirləri də özü götürür...

Üstəlik, Azərbaycan Rusiyanın böyük geosiyasi layihələrinə (Avrasiya İttifaqı, Gömrük Birliyi) də qoşulmur. Rusiya da ən azı bu vaxta qədər buna dözümlə yanaşıb - onun müstəqilliyini hər hansı formada məhdudlaşdırmağa xüsusi cəhd nümayiş etdirməyib...

Bəs onda Rusiyaya nə lazımdır? Əslində ona lazımdır ki, Azərbaycan NATO-nu, Avropa Birliyini bölgəyə cəlb etməsin...

İndi görək rəsmi Bakının özü heç bunları istəyirmi? Bakının NATO və yaxud da ki, Avropa Birliyilə bağlı ciddi planları varmı? Məsələ də ondadır ki, ən azı indi belə planlar yoxdur. Deməli, Rusiyanın Ermənistanla siyasi ittifaqı əslində məzmun baxımından fiksiyadan başqa şey deyil...

Ən başlıcası isə, bilirsiniz, nədir? Fikirləşəndə görürsən ki, bir millət kimi rusların keçmişi, bugünü və gələcəyi daha çox türk xalqları ilə bağlıdır, nəinki başqaları ilə...

Hazırda Rusiyada neçə türk xalqının və etnik qrupunun yaşadığını, neçə türk mənşəli federasiya subyektinin mövcud olduğunu sadalamağa çətinlik çəkirik - tərəzinin bir gözünə onları, digər gözünə Ermənistanı qoysan, çox böyük fərq yaranar...

Demirik ki, dərhal slavyan-türk ittifaqı yaransın, hərçənd ki, vaxtilə bunu çox sanballı adamlar dilə gətirirdilər. Dərindən düşünəndə, əslində, belə bir ittifaq o qədər də irreal və qeyri-adi dərəcədə mümkünsüz də görünmür...

Güman edirik ki, Rusiya siyasətində də nə vaxtsa türk amilini nəzərə alacaq və bunu xəritədə haralarasa "türk zolağı" deyərək ondan xoflanmadan edəcəklər, çünki bu, primitiv məsələ deyil, ciddi bir siyasi və geosiyasi amildi. Əməkdaşlıqda da məqsəd heç də kiməsə qarşı olmaq və kiməsə qarşı yönəlmək deyil, təbiətin və coğrafiyanın bəxş etdiyi bu təbii üstünlüklərdən maksimum yararlanmaq arzusudur...

Onsuz da türk xalqları Rusiyanın daxili həyatında mühüm rol oynayır. Sadəcə, aralarında ciddi iş birliyi və həmrəylik azdır, amma bu da zaman məsələsidir.

Əsrin əvvəllərində İsmayıl bəy Qaspıralı "İşdə birlik, sözdə birlik, fikirdə birlik" deyirdi. İndi isə Nazarbayev bir cür düşünür, Kərimov başqa cür, Türkmənistanın prezidenti isə tamam fərqli!.. Bəli, başqırdlar bir cür hərəkət edir, tatarlarsa tamam başqa... Fəqət, əminliklə demək olar ki, birliyin ziyası nə vaxtsa onların da üzünə düşəcək.

Maraqlısı budur ki, belə fikirlər Qazaxıstanda daha güclüdür. Bəli, burada dərhal Oljas Süleymenov və onun yazdıqları da yada düşür. Elə Nazarbayev özü də belə mövqeyə çox yaxındır. Amma məsələ, bir daha deyirik ki, zaman məsələsidir. Demirik ki, bunun üçün yalnız indiki Rusiya, onun siyasi isteblişmentinin təfəkkürü dəyişməlidir. Yox, elə özümüz də - biz türklər də dəyişməliyik. Onlarda da, elə bizlərdə o şey çatışmır ki, onun əsasında bütün Qərb siyasəti qurulub. Bu da praqmatizm adlı siyasi fəlsəfədi... Onlar da, biz də siyasətə çox irrasional yanaşırıq. Amma dəyişmək məqamıdı - dəyişsək, bizə ilk növbədə kimin və nəyin lazım olduğunu daha yaxşı dərk edərik...

Tarix
2015.04.17 / 09:28
Müəllif
Hüseynbala Səlimov
Şərhlər
Digər xəbərlər

ABŞ Trampı seçərsə...

İlin belə bir günü də var...

Əfsanə başladı

Dördüncü Dünya müharibəsində...

Allah adamının cəhənnəmi

Qərb kommunizmi belə qurur

Azad adam

Neft erası bitir: Nə etməli?

İtirilmiş böyük şans

Bu peşə də ölür

KULT
<>
Xəbər xətti
  
  
  
Axar.az'da reklam Bağla
Reklam
Bize yazin Bağla