Deyəndə ki, poeziya hiss məsələsidi, çox vaxt inanmırıq. Bu
günlərdə nəhayət mən də bu barədə imana gəldim. Bir də baxdım ki,
heç vaxt sevmədiyim aşıq yaradıcılığı və onun ustadlarından Abbas
Tufarqanlının nə vaxtsa oxuduğum bu misralarını zikr edirmişcəşinə
öz-özümə təkrarlayıram:
Gecə- gündüz qan ağlaram,
Artıbdır fərağım mənim.
Alıb başımı gedərəm,
Tutduqca ayağım mənim.
Bu cəmiyyətdə rahat, adam kimi yaşaya bilmək üçün ümidlərimin
arxasına düşüb getmədiyim yer qalmadı.
Gedə-gedə gəlib çıxdım Hürufilər diyarı Bakıya.
Çox keçmədən özüm üçün belə bir nəticə çıxardım: "Bütün yollar
Romaya aparır" misali, Bakı bütün mənalarda paytaxtmış...
Təbii olaraq, Bakıyla tanışlığa maklerlərindən başladım. Kirayə
ev üçün 55 yaşlı dayımla getdiyim bütün maklerlərin ilk sualı belə
oldu:
- Kiminlə yaşayacaq? Sən bunun nəyisən?
Dayım, oğlumla yaşayacağımı, özünün də dayım olduğunu desə də,
maklerlər ev sahiblərini çağırıb, birlikdə bizi xeyli sorğu-sual
eləyib, şübhəli nəzərlərini üzümüzə dikib elə baxırdılar ki,
hardasa öz içimdə dayıma, hətta özümə qarşı belə şübhə yaranırdı.
Sonda bu dedektivləri xatırladan adamlar üzümüzə baxıb daldıqları
və dəqiq fikirlərindən ayrılıb bir az da qaşlarını düyünləyərək
danışmağa başlayırdılar:
- Biz hardan bilək ki, siz bunun dayısısız? Lap elə olsa belə,
tək qadına ev vermirik.
Demək olar ki, getdiyimiz bütün maklerlərdən beləcə, əlimiz
ayağımızdan uzun qayıdırdıq.
Dayıma düşüncələrimi açmağa utandığım üçün heç nə deməyib, bir
gün ev axtarmağa özüm tək getdim. Nəhayət, bir makler və ev
sahibini tək qadın olmağın günah, boşanmış qadınların əxlaqsız
olmadığına, mənim də bu şəhərdə bir ev tutub yaşamaq haqqımın
varlığına inandıra bildim.
Sevincək gəlib dayıma ev tapdığımı deyəndə, o da eynən maklerlər
kimi, neçə günü artıq alışdığım, üzümə şillə kimi dəyən şübhəli
nəzərlərlə baxdı...
Bəlkə də sarsıldım, heyrətləndim, ama artıq belə şeylərə alışalı
uzun zaman olmuşdu deyə, üstündə durmayıb keçdim.
Bu evmi deyim, sığınacaqmı deyim, yaşam mücadiləsi vermək üçün
girdiyim yuvamı da dar etməyə başladılar mənə. Polis olan 50
yaşlarındakı ev sahibi hər ayın sonu pul almaq üçün gələndə
səxavəti aşıb-daşır və hər dəfəsində deyirdi: "Bəlkə bu pulu
verəsən başqa qayğılarına, elə pulsuz qalasan evdə..."
Bu insanlıq dolu cümlələrini isə üstümə mərmi kimi şığıyan
"kişilik" adlı baxşlarıyla tamamlayırdı.
Mənsə öz növbəmdə adamın təmiz niyyətindən zərrə qədər şübhə
etməyən biri kimi, "Çox sağ olun, təşəkkür edirəm, allah ürəyinizə
görə versin, ama ehtiyac yoxdu",- kimi gülməli cümlələrlə
cavablayırdım.
Təbii ki, adam hər dəfə axmaq olduğuma bir az da "əmin olurdu".
Qaldığım ikinci ayın kirayəsini götürməyə gələndə isə artıq ən
axmaq adamın belə anlayacağı dillə ap-açıq sohbət eləməyə başladı.
Artıq sadəlövhlüyün yeri qalmadığını görüb, adama özünün anlayacağı
cümlələrlə mənim gic olmadığımı, onunsa şərəfsiz olduğunu başa
saldım.
Nəticə? Nəticədə 300 manat verdiyim evin qiymətini 500 manata
qaldırdığını, bu məbləğə razı olmadığım təqdirdə isə evdən
çıxmağımı tələb etdi.
Yenə uşağımı aldım gözümə.
Budur, əlimin istisi soyumayan makler qapılarının dəstəyi.
Bu dəfəki maklerlə də o qədər danışdım ki, bəlkə də heç bu
günədək Qarabağ haqda bu uzunluğa diplomatik danışıqlar
aparılmamışdı. Makleri razı salıb keçdik növbəti sınağa.
Ev sahibi gəldi. İlk baxışdan azərbaycansayağı abırlı adama
oxşayan bu ortayaşlı kişi bir saat gedən "danışqılar" boyu üzümə
bir dəfə də olsun baxmadı. Danışıqlarda isə mənə əxlaq, namus,
mentalitet qadınlıq, ismət, qonşu dəyərlərindən master-klass keçdi.
Hətta bu evdə yaşadığım müddətdə qapını hansı tonda
açıb-bağlayacağımı belə, bərk-bərk tapşırandan sonra keçdik
bazarlığa. Oxuduğu 350 manatı xeyli xahiş minnətlə 320-yə endirib
razılaşdıq.
Yanındaca maklerə 50 manat ofis haqqı, 50 manat da beh verib
sabah köçəcəyimizi dedim. Səhəri gün qaldığım evin polis sahibiylə
vidalaşaraq əşyalarımı yığıb, maklerlə behini verdiyim "müqəddəs
ocağ"ın qapısına gəldik. Ev sahibi zəng edib, açarı 10 dəqiqəyə
gətirəcəyini dedi. "Bir azdan", "tıxacdayam" deyə-deyə bizi saat
16:00-dan 19:00–a qədər gözlətdi. Birdən makler yerindən ilan
vurmuş kimi sıçrayıb dedi:
- Ala, bu evi verdi başqasına!..
Heç nə başa düşmədim.
- Bu blokda başqa kirayə mənzil yoxdu. İçəridən başqa maklerlər
çıxır. Bu da bizi bayaqdan "fırladır" ki, bəs çatıram. Özü
yuxarıdadı, sadəcə, bizi ləngidir ki, bu gələnlərlə razılaşmasa,
bizi də itirməsin.
Yenə bir şey anlamırdım.
Makler ev sahibinə zəng edib xeyli "tərif-səna" elədi. Telefonu
söndürüb dedi:
- Bu gələnlər 350 manat, yəni, bizdən 30 manat artıq
veriblər.
Əsəbdən əllərim əsə-əsə telefonu alıb əxlaq müəllimimə ürəyimdən
keçənləri demək istədim.
- Alo...
Hirsimdən ağlamaq tutmazmı məni?! O boyda demək istədiyimin
içindən yalnız bu cümləni deyə bildim:
- Əxlaqsızlıq bir qadının qapısının bir neçə dəfə artıq
açılıb-örtülməsi deyil, sənin bu etdiyindi.
Adam vecinə almadan telefonumu söndürdü. Söndürmədən öncə məni
söyməyi də boyata qoymadı.
Makler də sakitcə pulumu özümə qaytarıb xəcalətli bir görkəmdə
artıq öləziməyə başlayan günəş şüalarına qoşulub getmək istəyirdi
ki, arxadan çağırıb özümün belə güclə duyacağım səslə
pıçıldadım:
- İndi biz hara gedək?!
Beləcə, içimi cızan bu sualı dəxli olmayan bir adama
ünvanladıqdan sonra bir az yüngülləşərək dönüb bayaqdan heç nə
anlamayan oğlumun əlindən yapışdım. Beləcə, axşam saat doqquzda
oğlum və əşyalarımla paytaxtın Azərbaycan qadını reallığının
mərkəzi bir küçəsində qaldım.
P.S. Bu günlərdə ATƏT-in prezident seçkisiylə bağlı keçirdiyi
konfransda məni o küçənin ortasında qoyan həmin əxlaq müəllimini
gördüm. Anladığım qədəriylə orda təhlükəsizlik orqanlarının
əməkdaşı qismində iştirak edirdi. Adama uzaqdan başımla salam
verdim. Salamımı almağa üzü olmadığından konfransın axırına kimi
bir də mənə sarı baxmadı.